Voltooid leven

Aangrijpend verhaal van Astrid, aanstaande zondag in NieuwLicht. Haar moeder besloot vier jaar geleden dat haar leven was voltooid. Ze koos ervoor om te ‘versterven’: te stoppen met eten en drinken.

Af en toe vroeg ze om water, zo’n dorst had ze. “Maar mama, als je dat doet, duurt het nog een dag langer voor je dood bent,” antwoordde Astrid dan. “O ja, laat dan maar.” De – zelfgekozen – lijdensweg van haar moeder is voor Astrid reden om vurig voorstander te zijn van de wet op voltooid leven, waar Pia Dijkstra aan werkt. Ouderen die ouder zijn dan 75 en niet meer verder willen leven, zouden met behulp van een stervensbegeleider moeten kunnen kiezen voor een middel om aan te overlijden. Pijnloos.

Als ik het verdriet van Astrid rond het versterven van haar moeder zie, kan ik haar wens voor een voltooid-leven-pil invoelen. Niemand ziet z’n lieve moeder graag lijden. En toch zit er ook een andere kant aan het verhaal. In dezelfde uitzending van NieuwLicht vertelt de dochter van Astrid wat zij vindt van de keuze van haar oma. “Ik vond haar keus echt raar en ik was heel boos,” zegt ze. “Ik was hoogzwanger en werd vijf weken na het overlijden van oma moeder. Waarom wilde ze nu weg?” Maar de moeder van Astrid wilde echt niet meer. Ze was 82. “Moet ik dan weer al die blaadjes van de bomen zien vallen? Moet ik nog een jaar ouder worden? Moet ik 83 worden, of zelfs 84? Nee hoor, mijn taak zit erop.”

Mijn idee: in een gezonde samenleving helpen mensen elkaar om het leven vol te houden. Het woord ‘samenleving’ zegt het eigenlijk al: samen leven. Het klinkt misschien hard, maar ten diepste is de wens van de moeder van Astrid om te sterven een keuze voor zichzelf. Haar omgeving vond het geen goed idee.

Kun je mensen dwingen voor anderen te kiezen? Nee, dat is lastig, en dat snap ik ook heel goed. Maar de vraag of de samenleving moet helpen om dan maar voor de dood te kiezen, beantwoord ik met nee. Het signaal dat van stervenshulp voor gezonde 75-plussers uitgaat, is te sterk – juist voor ouderen die ook tobben met de zin van hun leven. Ons antwoord aan hen zou veel beter kunnen zijn: “Blijf bij ons, we kunnen en willen niet zonder jullie. En we staan naast jullie, tot de laatste snik.”