Column Lise | ‘Een stekelige cactus als maaltijd’

MAF-piloot Wouter brengt cameraman Christiaan en mij van het noorden naar het zuiden van Madagaskar. “Zie je daar al dat water?” Wouter wijst naar voren. “Je kunt zien hoe de cycloon heeft gezorgd voor overstromingen. Het heeft hier 11 dagen onophoudelijk geregend.” Maar al na een half uur vliegen, ziet de wereld beneden mij er heel anders uit. Groen wordt bruin, rode aarde wordt zand. In het zuiden heeft het al jaren niet geregend. Het is gortdroog. Als we landen, slaat de verzengende hitte direct in ons gezicht. 

Uitgedroogde cactussen

Op de kale landingsstrip staan alleen maar indrukwekkende bosschages cactussen. “Hier zien ze er nog redelijk uit, maar waar jullie naartoe gaan, zijn zelfs de cactussen uitgedroogd.” En dat wil wat zeggen. Normaal gesproken kunnen deze planten jaren zonder water. Maar als zelfs díe het niet redden, hoe zit het dan met de mensen hier? Niet best, zo blijkt.

Armpjes als stokjes

We bezoeken een mobiele kliniek van de organisatie Medair. Hier worden kinderen tot vijf jaar gemonitord. De meesten zijn ondervoed of ernstig ondervoed. Hoewel de vrouwen vrolijk gekleed zijn, is er weinig om te lachen. Moeder Tovognatsa brengt haar tweeling naar de weegschaal. De jongetjes zijn anderhalf jaar oud, maar heel mager. Ze huilen zachtjes. Het is meer een mekkeren, want de energie ontbreekt. De dokter meet de omvang van de armpjes op. Het zijn net stokjes. 

Powerpasta

De moeder vertelt dat ze niets meer te eten heeft voor haar vijf kinderen. Het land is té droog en er is zó weinig water dat er niets meer groeit. Daardoor kunnen ze niets meer eten of verhandelen op de markt. Ze heeft al haar spullen verkocht, zodat ze nog wat eten kon kopen. Alleen de kleren aan hun lijf zijn nog over. Voor deze jongetjes krijgt ze speciale voeding mee: zakjes met een soort powerpasta. Dit moet de kinderen weer de nodige energie geven. Daar is de tweeling even mee geholpen, maar voor haarzelf en de andere kinderen is er nog steeds niets. 

De dood komt in zicht

Het enige wat ze nog hebben zijn de kleine, stekelige cactusvruchten. Je hebt er behoorlijk wat van nodig om je buik te vullen. Ze zijn zoetig, maar hebben nauwelijks voedingswaarde. “Dit is alles wat we hebben. Dit eten we ’s ochtends en ’s avonds. Meer is er niet. Maar nu verdrogen ook de meeste cactussen en is er echt helemaal niets meer.” Ze kijkt naar de tweeling op haar schoot. Veel te klein en dun voor hun leeftijd. “We hebben geen toekomst meer. De dood komt in zicht. Straks verlies ik mijn kinderen.” 

Ik weet niet wat ik moet zeggen en pak haar hand. Alle woorden schieten hier tekort. Zachtjes bid ik. “Laat het regenen, Vader. En geef ons de kans om hier meer waterputten te slaan, zodat de nood in ieder geval een beetje kan worden gelest.”