Een vergeten uittocht

Aan het begin van de twintigste eeuw woonden er ongeveer een miljoen Joden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Veel van die landen herbergden al eeuwenlang een Joodse gemeenschap. Maar binnen veertig jaar kwam daar op gewelddadige wijze een einde aan. Het EO-tweeluik Een vergeten uittocht laat zien hoe deze eeuwenoude gemeenschappen zijn weggejaagd uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika en hoe de Joodse burgers uit lijfsbehoud naar Israël trokken.

Joden in moslimlanden leefden eeuwenlang in een ingewikkelde positie. Ze waren relatief veilig, ook in vergelijking met hun lot in sommige Europese christelijke landen. Vaak hadden ze hun eigen wijken en buurten, maar minder rechten dan hun islamitische landgenoten.

Vluchten

Met de oprichting van de staat Israël in 1948 verslechterde hun toch al precaire positie. De omringende Arabische landen verklaarden Israël de oorlog en Joden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika kregen te maken met een golf van geweld. Ze waren hun leven niet meer zeker. Vluchten naar de nieuwe Joodse staat was hun enige optie.

Animaties

In Een vergeten uittocht vertellen acht van deze voormalige vluchtelingen hun verhaal. Ze zijn geboren in steden als Bagdad, Aleppo, Tripoli, Caïro of Aden, maar moesten als kind of tiener hun geboorteland ontvluchten richting Israël. Ze vertellen over het leven als Joodse minderheid, hoe de sfeer omsloeg en via welke bijzondere routes ze in veiligheid zijn gebracht. Te voet, met de auto, vrachtwagen, boot of via operatie ‘Vliegend Tapijt’. Hun bijzondere getuigenissen worden tot leven gewekt door animaties en historische beelden.

Marcel Prins

Het tweeluik is gemaakt door filmmaker Marcel Prins (1962), die onder andere de documentaires Stad van verlangen (2019) en Heeft mams mij bij moeder gekocht? (2022) heeft gemaakt. Beide producties werden ook uitgezonden door de EO.

Alfred Edelstein

Alfred Edelstein, eindredacteur van de Joodse Programmering van de EO: “Over de exodus van Joodse burgers uit de landen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika is weinig bekend. Nu Israël dit jaar 75 jaar bestaat, willen we laten zien dat niet alleen westerse zionisten naar het nieuwe land kwamen, maar dat de Joodse staat een ware noodzaak werd voor grote aantallen verdrukten uit de islamitische regio. Over deze grotendeels vergeten thematiek heeft Marcel Prins ons een indrukwekkend document geleverd."