Verdriet en verlangen brachten vijanden Bassam en Rami bij elkaar
Ontdek hun aangrijpende verhalen in ‘Pasen onder vuur’, 31 maart op NPO 2
Dag in, dag uit lezen we in het nieuws over raketten, aanslagen en felle protesten. De oorlog tussen Israël en Hamas heeft veel kapotgemaakt; ook in de levens van Bassam uit Palestina en Israëliër Rami. Ze verloren allebei een dochter door het geweld van de tegenstander. Maar terwijl hun volken tegen elkaar strijden, zoeken zij elkaar op. Ze voelen zich verbonden in hun verdriet én hun gezamenlijke verlangen naar vrede.
Voor het televisieprogramma Pasen onder vuur reisde presentator Arjan Lock onlangs door Israël en de Palestijnse gebieden. Op zoek naar verzoening in oorlogstijd. Aan de rand van Jeruzalem ontmoette hij Rami (74). “Op het eerste gezicht leek het of het leven hem toelacht”, vertelt Arjan. “Tot mijn blik op de foto van zijn dochter viel.”
‘Een van hen was mijn dochter’
Die dochter is Smadar; 14 jaar oud. Al jarenlang moet Rami haar missen: ze kwam om het leven tijdens een bomaanslag in 1997. “Het gebeurde op de eerste schooldag, op 4 september”, vertelt Rami. “Ze was met haar vriendinnen in de winkelstraat in Jeruzalem om nieuwe schoolboeken te kopen. Drie zelfmoordterroristen van Hamas hebben zichzelf op verschillende plekken in die straat opgeblazen. Daarbij kwamen vijf mensen om het leven, waaronder drie meisjes. Een van hen was mijn dochter.”
Niet de makkelijkste weg
We zijn inmiddels heel wat jaren verder, maar de pijn is nog net zo aanwezig als toen. “Ik denk elke dag, elke nacht, elk uur, elke seconde aan haar”, vertelt Rami. Ook de woede voelt hij nog altijd. “Maar”, zegt hij, “de vraag is wat je daarmee doet. De makkelijkste weg is om haat te voelen. Om je bij de meerderheid aan te sluiten en te kiezen voor vergelding. Om daden te stellen die je genoegdoening lijken te bieden. Maar het zal nooit genoeg zijn, want je krijgt je dochter er niet mee terug.”
Wanneer je de menselijkheid van de tegenpartij kunt zien, is die niet langer een vijand.
Samen bruggen bouwen
Rami is lid The Parents Circle, een groep waar ouders van vermoorde kinderen – ongeacht afkomst - elkaar vinden om troost en verbinding te zoeken. Ook Bassam maakt deel uit van deze groep. Hij kent het verdriet van Rami als geen ander, want ook hij moest een dochter begraven. Abir was pas 10 jaar oud toen ze door een Israëlische kogel om het leven kwam.
Vanuit zijn huis in Jericho belt Bassam met Rami en EO-presentator Arjan Lock. “De pijn gaat nooit meer weg, wat er ook gebeurt”, zegt Bassam. “Maar het is aan mij om te bepalen hoe ik ermee omga. Bouw ik er bruggen mee of graaf ik nog meer graven? We werken samen om te laten zien dat het ook anders kan. Als je maar één keuze hebt, blijf je slachtoffer. Maar we hebben keuzes.”
Oorlog stopt waar menselijkheid begint
“We maken deel uit van twee volkeren die elkaar bevechten”, vervolgt Bassam. “Maar wanneer je de menselijkheid van de tegenpartij kunt zien, is die niet langer een vijand. Wanneer je inziet dat de vijand niet wezenlijk anders is dan jijzelf, is dat het begin van het einde van elk conflict.”
Arjan: “De oorlog lijkt vaak zo hopeloos. Zo uitzichtloos. Maar Rami en Bassam laten zien dat vrede klein begint. Samen besloten ze er hun levenswerk van te maken. Ze laten zien dat het mogelijk is om de ander, de ogenschijnlijke vijand, in de ogen te kijken. Door van binnen te kiezen de ander als gelijkwaardig te zien. Ze kiezen voor de extreem moeilijke weg van verzoening. En met elke moedige stap die zij maken, doorbreken ze het patroon van haat en geweld.”
Het verhaal van Bassam en Rami zie je in het EO-programma ‘Pasen onder vuur’. Zondag 31 maart (eerste paasdag) om 22.25 uur op NPO 2.
