#10 - Schepping van de wetenschap met Jan Beuving (vanuit Museum Catharijneconvent) (S04)

Tussen religie en wetenschap heeft het altijd geknetterd. De twee hebben innig samengewerkt maar kunnen ook keihard botsen. En tot op de dag van vandaag hebben ze onverwacht veel met elkaar gemeen. In de laatste stop van onze Museumtour doen we het Catharijneconvent aan, voor de tentoonstelling Schepping van de wetenschap. Te gast is cabaretier, liedschrijver én wiskundige Jan Beuving. En Jan is christelijk opgevoed en nog steeds een kerkganger. In zijn voorstelling Restante vertelde hij over hoe deze – voor veel mensen onverwachte – combinatie.  We hebben het deze aflevering over verwondering over het leven en de natuur; over hoe nieuwe feiten je wereldbeeld aan het wankelen kunnen brengen; en over hoe kunst zich daartoe verhoudt. Speciale aandacht dit keer voor een onderbelicht genre in onze podcast: liedkunst. In deze aflevering hoor je over: * Ongelovige Thomas van Hendrick ter Brugghen (ca. 1622) (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/De_ongelovige_Thomas_Rijksmuseum_SK-A-3908.jpeg/1517px-De_ongelovige_Thomas_Rijksmuseum_SK-A-3908.jpeg) * Vessel to flesh van Kathrin Schlegel (2023) (https://historiek.net/wp-content/uploads-phistor1/2024/03/Kathrin-Schlegel-Vessel-to-flesh.jpg) * Striep van Jan Beuving (2021) * Planetarium van Eise Eisinga (1774-1781) (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Planetarium_Eise_Eisinga_in_Franeker.jpg/1920px-Planetarium_Eise_Eisinga_in_Franeker.jpg) * Philosophische bedenkingen over de conjunctie van de planeten Jupiter, Mars, Venus, Mercurius en de Maan van Liefhebber der Waarheid (1774) (http://images.tresoar.nl/wumkes/pdf/AltaE_PhilosophischebedenkingenConjunctiePlaneten.pdf) * On the Beach at Night alone uit A Sea Symphony van Ralph Vaughan Williams (1903-1909) (https://open.spotify.com/track/4JplIKbRXqat10mAx9SUjU?si=ecf8f338723d4f08&nd=1&dlsi=86490781d3c04b33) * De Zondvloedmens (https://www.vpro.nl/speel~WO_VPRO_2448475~zondvloedmens-camera-curiosa~.html) * Een geschiedenis van de wereld in 10 1/2 hoofdstuk van Julian Barnes (1989) * Gereformeerd van Kees Torn (2009) (https://open.spotify.com/track/5rjXE1nDmTHqIWcobuplFx?si=e9333ab396f2408e) * Agnus Dei uit Missa Charles Darwin van Gregory W. Brown (2017) (https://open.spotify.com/track/7waNcymP9TO4lN4tkjvSkw?si=fc345697f49545bf) * Henrietta Lacks van Iris Kensmil (2023) (https://www.catharijneconvent.nl/media/images/Iris_Kensmil_The_contribution_of_Henrietta_Lac.width-340.jpg) * Mooi van Maarten van Roozendaal (2006) (https://www.youtube.com/watch?v=RwQq6y29YSA)   Ergens moet het zijn waar graven ze naartoe, de mollen in de nacht die blind zijn maar het verste wormenlijf in hun neus voelen trillen waar komen ze vandaan de reuzensalamanders in de rotsen  de vier planeten en de maan  de mogelijkheid dat alles uit een bron of uit zichzelf geboren wordt en ook weer zal vergaan ergens moet een veld zijn, zacht als mos waar ledematen kunnen rusten  moe van meten, tellen en gebaren  wortels brengen licht naar diepere lagen  er liepen mensen over de aarde  die hun theorieën lieten varen of juist hun Arken - zodat ze niet zonken - tot varende Hiltonhotels moesten maken nadat er weer nieuwe diersoorten waren gevonden  ik wil de waarheid liegen  en de woorden zingen  er moet meer zijn  dan ik zien kan met mijn ogen  het lijf waarin ik woon  is als een huis met ramen  het zijn de vormen van de ramen   die de tuin waarop ik uitkijk bepalen dus blijf ik onderzoeken  blijf ik schetsen  blijf ik geloven  blijf ik malen - Anne Broeksma

#9 - Kunst onder vuur met TINKEBELL (vanuit Kunstmuseum Den Haag) (S04)

Als je de waarheid spreekt, ben je je leven niet altijd zeker. Dat geldt voor profeten en voor kunstenaars. Ze kunnen confronteren, provoceren, de status quo bevragen. En dat wordt ze lang niet altijd in dank afgenomen. Welke macht heeft kunst? Hoe schud je de gevestigde orde op? En hoe zorg je dat je koers houdt, als je enorme tegenstand op je weg vindt? In de tweede stop van de museumtour van Scheppingsdrift zijn we in Kunstmuseum Den Haag bij de tentoonstelling Universum: Max Beckmann. Drie personen staan centraal: Max Beckmann, kunstenaar TINKEBELL en profeet Elia. Beckmanns kunst was volgens de nazi's ontaard en dus moest hij zijn vaderland ontvluchten. Elia klaagde het verdorven regime van koning Achab aan en moest eveneens vluchten. TINKEBELL strijdt voor een betere wereld en gaat daarbij de provocatie niet uit de weg. Door de schok of de schuring kun je laten zien wat er mis is in de wereld. Maar dat levert haar een onophoudelijke stroom aan doodsbedreigingen op. Lieke neemt ons mee door het roerige leven van Beckmann. Ab heeft een componist mee die zich in een continue spagaat bevond tussen zijn eigen geweten en het regime dat zijn leven terroriseerde. Alain vertelt over de performance art van Elia. TINKEBELL vertelt dat er eigenlijk geen grenzen zijn aan de toewijding aan haar werk. En Allard probeert het allemaal in goede banen te leiden. In deze aflevering hoor je over: * My dearest cat Pinkeltje van TINKEBELL (2004) (https://catalogue.garagerotterdam.nl/media/cache/ff/27/ff2754c124228c3fa7bf39f73ed18bc8.jpg) * Carnaval van Max Beckmann (1920) (https://media.tate.org.uk/art/images/work/T/T03/T03294_10.jpg) * Eerste kant van het Isenheim-altaar van Matthias Grünewald (1512–1516) (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Grunewald_Isenheim1.jpg/1920px-Grunewald_Isenheim1.jpg) * Tweede kant van het Isenheim-altaar (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/Grunewald_Isenheim2.jpg) * III. Elijah: Fiero e impetuoso (ma sostenuto e ben marcato il ritmo) uit Violin Concerto No.2  van Mario Castelnuovo Tedesco (1931) (https://open.spotify.com/track/2XSV46jChaj21iweZeILSb?si=6bd62d2967c54966) * Declaration: The universal one. and The struggle for human values van TINKEBELL (2020) (https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=6qVZQ7i4pso) * Toneelspelers van Max Beckmann (1941-42) (https://image.trouw.nl/239979246/width/2480/max-beckmann-toneelspelers-1941-42-olieverf-op-doek) * The noise of time van Julian Barnes (2016) * Deel III uit Strijkkwartet 8 van Dmitri Sjostakovitsj (1960) (https://open.spotify.com/track/4FIz68EeLOWou5cHsZyfF9?si=9bd77892bdc345a5) * SAVE THE WORLD van TINKEBELL (2012) (https://www.tinkebell.com/news/projects/save-the-world-5585) * Portret van de familie Lütjens van Max Beckmann (1944) (%E2%80%8C%E2%80%8BAA7) * It is enough! O Lord now take away my life uit Elijah van Felix Mendelssohn (1846) (https://open.spotify.com/track/7rhWfuPlN11F648wz0PdhN?si=62fbe9dc36ad4c8b) * Collectief CATPC en Renzo Martens Nederlandse inzending Biënnale van Venetië 2024 (https://www.mondriaanfonds.nl/actueel/nieuws/collectief-catpc-en-renzo-martens-nederlandse-inzending-biennale-van-venetie-2024/) * SAVE OUR CHILDREN van TINKEBELL (2013) (https://www.youtube.com/watch?v=HUqiULmcxIo)

#8 - Visoenen met Bregje Hofstede (vanuit Museum Krona) (S04)

Visioenen – “het zien van personen, zaken etc. die op een natuurlijke manier niet te zien zijn”. Maar hoe spreek je over wat op een natuurlijke manier niet te zien is? Scheppingsdrift is bezig met een museumtour. Ab, Alain, Allard en Lieke doen drie bijzondere tentoonstellingen aan op het snijvlak van Bijbel en kunst. Deze keer zijn ze in Uden, in Museum Krona, bij de tentoonstelling Aan de rand van de Hemel. Visioenen. (https://www.museumkrona.nl/nl/nu-te-zien/tentoonstellingen/visioenen) Te gast is schrijfster Bregje Hofstede. Afgelopen oktober verscheen Oersoep, een boek dat je als lezer meevoert door een bevalling, rugby, seks, een drugstrip en mystiek. Ook Bregje worstelt met de vraag: hoe druk je uit wat eigenlijk onbeschrijfelijk is? Word je niet snel voor gek versleten als je over visioenen spreekt? En hoe werken ziel én lichaam ziel mee? Bregje heeft een Nobelprijswinnares mee die het individuele en het universele weet te verbinden. Ab heeft een werk bij zich over een vrouw die vanwege haar visioenen op de brandstapel eindigde. Lieke vertelt over een vrouw die na een visioen burgerrechtenactiviste werd. Alain pakt Ezechiël erbij, die een onsmakelijke maaltijd moet eten. In deze aflevering hoor je over: * Famke van Wijk, Two Sacrifices, 2021. (https://www.brabantcultureel.nl/wp/wp-content/uploads/2023/11/BC_AV_Krona_Two-Sacrifices.-Famke-van-Wijk-2021.-Collectie-kunstenaar.jpg) * Het Passieretabel uit Antwerpen, geïnspireerd op een visioen van Birgitta van Zweden (1520) (https://www.brabantcultureel.nl/wp/wp-content/uploads/2021/11/BC_AV_De-Paasretabel-uit-de-vaste-collectie.-Foto-Arnold-Verplancke.jpg) * Oersoep van Bregje Hofstede (2023) * Come un sogno uit Angel of Light van Einojuhani Rautavaara (1994) (https://open.spotify.com/track/4xbyeiFWo2mNfSy400ngp8?si=2d7d899bbd0f46a5) * Madge Gill (https://i0.wp.com/spitalfieldslife.com/wp-content/uploads/2018/12/mg4.png?w=1282&ssl=1) * Hilma af Klint (https://hilmaafklint.se/) * Sojourner Truth van Iris Kensmil (2018) (https://www.centraalmuseum.nl/nl/collectie/34988-sojourner-truth-iris-kensmil) * Faith, Hope and Carnage van Nick Cave en Sean O'Hagan (2022) * De Jaren van Annie Ernaux (2008) * Annutietur in universa terra van Birgitta van Zweden (https://open.spotify.com/track/251CjhfQHxzBVhI9X37R90?si=f80168338e204aeb) * Hör mal zu/auf van Stichting Volgspot (2023) (https://stichtingvolgspot.nl/audio/krona/WAV/Hor%20Mal%20Zu%20Auf.wav) * Hildegard von Bingen - zie de aflevering over Vrouwen in de Bijbel (https://www.nporadio4.nl/podcasts/scheppingsdrift/64513/11-vrouwen-in-de-bijbel-vanuit-rijksmuseum-twenthe-s02) * William Blake - zie de aflevering over de Schepping (https://www.nporadio4.nl/podcasts/scheppingsdrift/75536/4-schepping-s03) * L'Estasi di Santa Teresa van Gian Lorenzo Bernini (1647-1652) (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Ecstasy_of_St._Teresa_HDR.jpg/800px-Ecstasy_of_St._Teresa_HDR.jpg) * Jeanne d'Arc en flammes uit au bûcher van Arthur Honegger (1935) (https://open.spotify.com/track/51y3XHcR55sjxd0kAmTukU?si=25e1b870f9bf405a) * The Varieties of Religious Experience: A Study in Human Nature van William James (1901-1902) * Fat to Ashes van Pauline Curnier Jardin (2019) (https://www.youtube.com/watch?v=nwlnUGzXuis)

#7 - Pinksteren (S04)

Wat is dat, de geest krijgen? De een ziet dat er een nieuwe wereld open daar; de ander zegt dat er te veel gedronken is. Eerst zit je angstig bij elkaar, je durft niet eens naar buiten, tot je opeens juist niet meer stil kan blijven zitten en je eruit móét. Pinksteren zet een schokgolf in gang, die tot de uithoeken van de wereld leidde en tot op de dag van vandaag doorgaat. Maar wat gebeurde daar nou op die eerste Pinksterdag? Ab heeft meer dan 1000 musici bij zich. Allard stuit juist op de grenzen van de taal. Lieke laat zien dat heel hecht teamgevoel ook uitsluitend kan werken. En Alain interpreteert de Geest heel tastbaar. Anne Broeksma sluit de aflevering in stijl af! Je hoort over: * Was saust so sanft und so gelinde! van Gottfried Heinrich Stölzel (1737) (https://open.spotify.com/track/6iLsaQUyDsIY0c3xNYaFcC?si=6cbe29e9f15c45ea) * Podcast Altijd weer die Bach (https://www.nporadio4.nl/podcasts/altijd-weer-die-bach) * Pentecost van El Greco (Domenikos Theotokopoulos) (ca. 1600) (https://www.museodelprado.es/en/the-collection/art-work/pentecost/f83b921d-2380-4dc9-8532-b3c597dab1e8) * Muziek voor Pinksterzondag van Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (1908) (https://open.spotify.com/track/4YAocstvlyvfjTXZ7sJKVt?si=42ec2e031a594f10) * Angels (Paradise) van Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (1909) (https://www.apollo-magazine.com/wp-content/uploads/2022/10/Angels-ParadiseLEAD.jpg?w=1000) * Chocolat van Lasse Hallström (2000) * Greek Lessons van Han Kang (2011) * Pinksteren van Emil Nolde (1909) (https://uploads4.wikiart.org/images/emil-nolde/pentecast-1909.jpg) * Reis van de voorganger van Per Olov Enquist (2003) * Veni, Creator Spiritus (gregoriaans) (https://open.spotify.com/track/5jUcFGxIFutwLm1PuPjAt6?si=7bea0d8a20d041df) * Veni, Creator Spiritus uit de 8ste Symfonie van Gustav Mahler (1906) (https://open.spotify.com/track/3YBMmzJl4Bo8pYHvkVr4he?si=5990662a72884e92) * The Field van Caren van Herwaarden (https://www.cvanherwaarden.nl/albums/15/caren_van_herwaarden_bewerktebruinetekthomascd2.jpg)(2007) (https://www.cvanherwaarden.nl/albums/15/caren_van_herwaarden_bewerktebruinetekthomascd2.jpg) Samenkomst het was tijdens een avond in die grote hal waar elke drie minuten een nieuwe dichter  zich bewapende met woorden  woorden die soms trillend als kolibries  in een tas hadden gezeten met kloppende kelen  en nu was het niet zeker of ze deze vlucht deze ruimte zouden overleven een avond die ik eigenlijk had overgeslagen niet werkelijk, maar mijn hart had ik thuisgelaten uit plichtsbesef was ik met mijn kolibries op komen draven en ik staarde naar al die mensen die iets van zichzelf op het podium gaven een man met een grimas als op een schilderij van Emil Nolde een vrouw die de woorden met haar schouders naar voren duwde en een jongen die op zoek naar houvast steeds meer klemtonen begon te leggen al die intenties, dromen, verhalen verpakt in lijven en klanken  en het me begon te dagen: dat een spreker zoveel meer is dan zijn woorden de geschiedenissen die eronder zweven de fakkels die ze door proberen te geven en ik liet mijn cynisme varen wist weer dat het mooi was mens te zijn op een bloeiende aarde liep naar voren haalde diep adem Anne Broeksma

#6 - Hemelvaart (S04)

Hoe vier je afwezigheid? Hemelvaart prijkt daarom bij de meeste mensen niet bovenaan het lijstje van favoriete feestdagen. Jezus vertrekt van de aarde en de leerlingen blijven verweesd achter. Is dat iets om te vieren? Ze blijven turen naar een lege hemel, iets dat voor veel moderne mensen herkenbaar is. Hoe kunnen we Hemelvaart meer op waarde schatten? Niet door het te zien als een "los eindje" in het evangelie dat even moest worden afgehecht. Is het niet de ultieme bekroning op de wederopstanding? Lieke heeft letterlijke een lege hemel mee. Ab heeft muziek van een synestheet mee - iemand die kleuren en smaken ervaart bij muziek. Allard heeft twee daklozen mee die alleen maar wachten, maar waarop? Alain heeft voor de verandering een filmreeks mee. Anne Broeksma sluit uiteraard weer de aflevering af. In deze aflevering hoe je over: * Hymnus de ascensione Domini van Johan Wagenaar (1935) (https://open.spotify.com/track/7rlXym8JC0Lc0kAN7FQq56?si=2bfe415df85541ea) * Altaar van Vyšší Brod door Meister von Hohenfurth (ca 1350) (http://www.zeno.org/Kunstwerke.images/I/73y009a.jpg?w=500&h=552&vid=2040152313) * IV: Prière du Christ montant vers son Père uit L’Ascension, Quatre méditations symphoniques pour orgue van Olivier Messiaen (1934) (https://open.spotify.com/track/2QcpbnnDX8mm58F9vtLzH7?si=30f6dceac9364c96) * Skyspace van James Turrell (1994) (https://muhka-ensembles.imgix.net/assets/public/000/011/455/large/Turrel__0005_James__Skyspace__1996.jpg?w=1408&h=1408&dpr=2&ch=DPR&auto=format%2Ccompress) * Wachten op Godot van Samuel Beckett (1953) * The Ascension - ‘We Trusted that it had been Him’ uit The Apostles van Edward Elgar (1903) (https://open.spotify.com/track/6mPTIi8FLIbEvg9wPaVRRx?si=812cde5e95c74780) * Black Panther: Wakanda Forever van Ryan Coogler (2022) * East Window in St-Martin-in-the-Fields van Shirazeh Houshiary en Pip Horne (2007) (https://images.squarespace-cdn.com/content/v1/61c2e54dfb4d59618dfd9704/1662732224466-FZYBQPYPYXCIA8WISKND/_MG_5943+copy.jpg?format=750w) Wat staan jullie naar de hemel te kijken? met een vlakgom wiste ik mijn stappen knipte het elastiek door  dat mij van bed naar bank liet schieten tot ik in het scherm verdween en zonder stof in mijn sandalen verder dwaalde en ik wiste de beelden die ik had gezien de pixels, het slakkenspoor door mijn hoofd getrokken door foto’s en teksten die het bestaan  van een ander moesten bevestigen  en ook de stukjes informatie die zonder tussenkomst van wezens met elkaar achter mijn rug zaten te praten koud had ik het, toen ik uit die virtuele grot kwam rollen en klikte ook het scherm uit  liet het bureau waarop het stond mijn huis uit dragen stripte de muren  belde de kringloop om mijn bed, mijn bank en al die kleinere objecten op te halen en in die ruimte ging ik zitten op de vloer en keek naar mijn handen telde de vingers niets was er nu, niets  om mijn ogen in vast te haken behalve dat scherm omlijst met kozijnen waarachter pixels zandkorrels waren die groeiden tot een wereld waarin mijn handen thuis konden zijn omdat er niets kopieerwerk was zonder tussenkomst van adem en ik bleef achter in die lege kamer  als sukkel bleef ik nog dagen naar dat licht dat trage wonder staren - Anne Broeksma

#5 - Laatste Avondmaal (S04)

Het is een soort matroesjka. Zo'n houten pop, waar een kleiner houten poppetje in zit, waar weer een kleiner poppetje in zit... Wekelijks wordt wereldwijd door miljoenen christenen de eucharistie of avondmaal gevierd, dat een herbeleven is van het Laatste Avondmaal zoals Jezus dat vierde met zijn leerlingen. Dat op zijn beurt weer een herbeleven was van het Joodse Pesachfeest. En vervolgens is er eindeloos veel kunst gemaakt rondom het Laatste Avondmaal. Zoals het beroemde fresco met 13 mannen aan dezelfde kant van de tafel van Leonardo da Vinci. Dat vervolgens een geheel eigen receptiegeschiedenis krijgt, in feministische kringen. In deze aflevering van Scheppingsdrift hebben zowel Ab als Lieke werken mee die het Laatste Avondmaal in de hedendaagse, volkse context plaatsen. Alain en Allard hebben allebei een huiveringwekkende versie van het diner mee. Uiteraard sluit Anne Broeksma de aflevering weer af. * Ultima Cena van Plautila Nelli (ca. 1568) (https://img.atlasobscura.com/UQB7PecItpbb6W57sEX2hkTKjEYO5-YwVTEEcb0BNis/rt:fit/w:1280/q:81/sm:1/scp:1/ar:1/aHR0cHM6Ly9hdGxh/cy1kZXYuczMuYW1h/em9uYXdzLmNvbS91/cGxvYWRzL2Fzc2V0/cy8xYjNlMjQ5MmE4/YzhhMGU4N2JfUGxh/dXRpbGxhIE5lbGxp/IDA4LmpwZw.jpg) * Agnus Dei van Ariel Ramirez (1964) (https://open.spotify.com/track/17EebgsM9Y3aetarFTrQO7?si=c364ebe60e254ea0) * Some living American women artists van Mary Beth Edelson (1972) (https://www.ultimacena.afom.it/wp-content/uploads/Mary-Beth-Edelson-Some-Living-American-Women-Artistis.-1972.jpg) * The Dinner Party van Judy Chicago (1979-1985) (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Judy_Chicago_The_Dinner_Party.jpg/532px-Judy_Chicago_The_Dinner_Party.jpg) * Guess Who's Coming to Dinner Too? van Patricia Kaersenhout (2017-21) (https://vereniging-rembrandt.ams3.cdn.digitaloceanspaces.com/production/art/_1200x799_crop_center-center_82_line/Kaersenhout_Guess-whos-coming-to-dinner-too_Frans-Hals-Museum.jpg) * Herr, bin ich's? uit Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach (1727) (https://open.spotify.com/track/1mG3if2EItikgad11gafIe?si=b78954de48ec4020) * Een maaltijd in de winter van Hubert Mingarelli (2012) * Festen van Thomas Vinterberg (1998) * The Last Supper van David Lachapelle (2003) (https://static.wixstatic.com/media/3e273b_50c6c1c419614f599d44c5abb0061af7~mv2.jpg/v1/fill/w_800,h_593,al_c,q_85,enc_auto/3e273b_50c6c1c419614f599d44c5abb0061af7~mv2.jpg) * Wein und Brot des letzten Mahles uit Parsifal van Richard Wagner (1882) (https://open.spotify.com/track/7eAQBjF6zxhKtm6D996A78?si=e068ece6e3e44711) Het lichtste avondmaal maaltijden vliegen door de straten verpakt in dozen en folies diep in de donkerte van een tas flitsen ze achter ruggen door de winterstad zonder dat kou ze aan kan raken met mijn virtuele goud heb ik zo’n voertuig in beweging gebracht en wordt mijn huisnummer niet overgeslagen een verregende engel in een pak dat kraakt als hij beweegt verlost mij van de honger en hij spreekt: neem deze pizza die voor u gezonden wordt  en ik zal krijgen slechts een splinter van uw goud  want mijn baas is onzichtbaar en praat over flex en voorbehoud  ik dacht aan de veertig stappen  die mijn maaltijd had doorlopen van zaadje in de koude grond naar echte handen, dan wachten in kratten en via een hoop logistiek  naar fabrieken, keukens, magazijnen briefjes, betonverdriet, wachten regen, marketinggeheimen en ik telde de stappen die ik zelf moest nemen van klikken met een muis tot opendoen op sloffen aantal calorieën verbrand: maximaal zeven  ik vermenigvuldigde de veertig stappen van mijn maaltijd met die van de maaltijden van mijn vrienden die elk in hun eigen huis op knoppen hadden gedrukt omdat ze het verdienden keek nogmaals naar de man op mijn stoep die de last van een vierkante tas moedig van de grond optilde en naar zijn rug bewoog bijna alsof hij Atlas was dit is het dus: het brood dat we breken  het bloed dat we drinken hij wenste me smakelijk eten Anne Broeksma

#4 - Jona (S04)

Profeten zijn serieuze mensen, maar Jona is een parodie op een profeet. Hij wil niet, is schijnheilig en wil niet de redding, maar de ondergang van zijn publiek. In deze aflevering van Scheppingsdrift geen heldenverhaal, maar een klucht. Over een mislukte held, die toch een mythische status krijgt, want uiteindelijk wordt Jona als een Christus avant la lettre beschouwd. Lieke heeft een werk mee dat, ondanks dat het 100 jaar oud is, nog steeds moet drogen. Ab had eens een keer opties te over en komt met een aangrijpende jammerklacht. Allard heeft zich door een klassieker heen geworsteld en wist ternauwernood boven te komen. Alain denkt dat de walvis zo walgde van de vrome praatjes van Jona dat hij hem heeft uitgekotst. Uiteraard sluit Anne Broeksma het geheel weer af. In deze aflevering hoor je over: * The Charge to Jonah uit Jonah and the Whale van Dominick Argento (1973) (https://open.spotify.com/track/7Cm66WgFIXot5Qvg542prU?si=0880bfa5805a4262) * Jonah at Sea van Albert Pinkham Ryder (1885 – 1895) (https://americanart.si.edu/artwork/jonah-21449) * Oratorium Jonah van Samuel Felsted (1775) (https://www.youtube.com/watch?v=s8TbEYNMBpc&t=618s) * Jona en de walvis van Pieter Lastman (1621) (https://rkd.nl/nl/explore/images/61336) * Moby Dick van Herman Melville (1851) * 4e eeuw vloermozaiek in Dom van Aquileia (https://nl.pinterest.com/offsite/?token=87-273&url=http%3A%2F%2Fupload.wikimedia.org%2Fwikipedia%2Fcommons%2F8%2F84%2FAquileia_-_Basilica_-_Riposo_Giona_e_scene_di_pesca_(esposizione_33).jpg&pin=515169644874201228&client_tracking_params=CwABAAAAEDEyMzc4OTE4NjUyOTQwNTkLAAcAAAAPdW5rbm93bi91bmtub3duAA~0) * Peccavimus uit Jonas van Giacomo Carissimi (ca.1648) (https://open.spotify.com/track/7mjgc9isOXNrJS2NMpewze?si=7963492c84fa4015) Want u wierp mij de diepte in dit gedicht duikt onder water zweeft tussen wat zich laat dragen als een witte walvis brekend naar een bodem waar woorden  tussen de pijlinktvissen wonen zeewier is om mijn hoofd gebonden  en ik droom van een strofe, een psalm iets wat mij van dit jagen bevrijdt  ik weet dat er licht huist in die kop vloeibaar als verf  die na een eeuw nog nat is van het maken een klein vlammetje in de schacht achter de bek, waarbij ik tussen grijze amber iets probeer te schrijven kriebel tegen het gehemelte voorzichtig een nies opwek Anne Broeksma

#3 - Barmhartige Samaritaan (S04)

Het is een verhaal dat zelfs een kleuter gelijk snapt: je moet je naaste helpen, net als de Barmhartige Samaritaan. Maar er zit veel meer in deze parabel van Jezus dan je in eerste instantie denkt. Het gaat over het overbruggen van verschillen en ook over de vraag wie uiteindelijk nou wie helpt. Allard heeft een boek bij zich met maar liefst drie keer een Barmhartige Samaritaan bevat. Lieke gaat in op een van de zeven werken van barmhartigheid. Alain heeft het over de racistische component in het verhaal. En Ab benadrukt dat zorgen voor anderen lang niet altijd een pretje is. Uiteraard sluit Anne Broeksma de aflevering weer af. In deze aflevering hoor je over: * The Good Samaritan for wind quintet van Pehr Henrik Nordgren (2007) (https://open.spotify.com/track/5qNgqIi9DuZXC4HGuwZIBB?si=a120c6c0397f4f72) * De Barmhartige Samaritaan van Vincent van Gogh (1890) (https://collectionapi.metmuseum.org/api/collection/v1/iiif/436115/1456542/main-image) * Cantata Misericordium van Benjamin Britten (1963) (https://open.spotify.com/track/7buqZwZpW9bs1bJtmAcaTX?si=3912e9dc6e01408d) * The Good Samaritan van Jacapo Bassano (1562-1563) (https://www.nationalgallery.org.uk/paintings/jacopo-bassano-the-good-samaritan) * To Kill a Mockingbird van Harper Lee (1960) * Gran Torino van Clint Eastwoord (2008) * The Good Samaritan van Alexandre-Gabriel Decamps (1853) (https://collectionapi.metmuseum.org/api/collection/v1/iiif/436115/1456542/main-image) * De eenzame uitvaart (http://www.eenzameuitvaart.nl/) * The Wound Dresser van John Adams (1988-1989) (https://open.spotify.com/track/7Jnyj7weO4C6IEXZcrDb8c?si=4bbdaee020544a4f) naar het gedicht van Walt Whitman (1865) (https://www.poetryfoundation.org/poems/53027/the-wound-dresser) Wie is dan mijn naaste? het nieuwe jaar overstroomt mijn voeten in een straat die zich in water verslikt en achter gordijnen zit het vol met helden  vechtend tegen een vijand van taal die zich opricht uit het blauwe licht ze vechten tegen wrede systemen  die buiten beeld zijn opgetuigd hun vingers typen de wereld aan elkaar ze prikken door, wijzen aan, slepen voor en huilen commentaren naar de maan lopen rond, keuren af, zetten strepen duwen het stille werk van de aarde  naar een marginaal bestaan  kan iemand deze helden - voordat ze de mensheid naar het paradijs  zullen leiden en voorgoed in zichzelf verdwijnen - even naar de buurvrouw laten kijken? Anne Broeksma