Zó maak je optimaal gebruik van het schaarse zonlicht

Het is al bijna 35 jaar niet voorgekomen dat er zo weinig zonlicht is geweest. Tussen 9 december en 19 december 2024 scheen geen enkele dag de zon, een periode die voor veel somberheid zorgde. Maar welke rol speelt zonlicht op onze mentale gezondheid?

Minder energiek en blij

“Het heeft te maken met gelukshormonen en melatonine”, vertelt Anaïta. Ze is coach en deelt op social media op het kanaal @theschoolofmentalhealth veel tips over mentale gezondheid. “Als de zon schijnt, maak je gelukshormonen aan. Deze geven je een energiek en blij gevoel. Is er weinig zonlicht? Dan maak je dus ook minder van deze hormonen aan. Je gaat je minder energiek en minder happy voelen”, legt Anaïta uit.

Veel zonlicht remt daarnaast de aanmaak van melatonine, een stof die in ons lichaam zorgt dat we ons slaperig gaan voelen. Melatonine is dus heel fijn wanneer je je klaarmaakt om naar bed te gaan. “Is er weinig zonlicht overdag? Dan stijgt je melatonine spiegel. Je voelt je daardoor sneller moe en lusteloos”, zegt Anaïta. Dit heeft ook gevolgen op je mentale gezondheid. “Als je je lichamelijk niet goed voelt, ga je je mentaal ook minder goed voelen. En zit je niet lekker in je vel? Dan heeft dit ook effect op je lichaam.”

• Dit zijn de symptomen van een winterdepressie (en tips hoe daarmee om te gaan)

  Dit zijn de symptomen van een winterdepressie (en tips hoe daarmee om te gaan)

Wat als de zon wél schijnt?

Hoe kun je nu in de winter optimaal gebruikmaken van het zonlicht dat er wél is? “Door toch naar buiten te gaan“, adviseert Anaïta. “Ga een wandeling maken, een frisse neus halen. Het liefst in een park of een bos, zoek echt de natuur op. Dat is heel goed voor je. Probeer elke zonnestraal die er is meteen op te zoeken.“

Ondanks dat we wel weten dat een wandeling tussen de middag goed voor je is, wordt dit niet altijd gedaan. Veel mensen verkiezen een snelle lunch aan het bureau boven een wandeling in de natuur. Anaïta geeft tips hoe je jezelf (en misschien ook wel anderen) motiveert om naar buiten te gaan. “Wij mensen zijn gemaakt om sociaal te zijn, dus plan leuke wandelroutes in met je collega's. Eet dan voor of na de wandeling wat. Zorg dat het iets is met een groep, want je hoeft het niet alleen te doen. Blijf jezelf herinneren aan het feit dat lichaamsbeweging de aanmaak van gelukshormonen weer stimuleert.“

Vitamine D

Kijk je nu naar buiten en is de zon ver te zoeken? Ook dan kun je het effect van zonlicht nabootsen, zodat je lekkerder in je vel gaat zitten. Het slikken van extra vitamine D is voor Anaïta cruciaal, vooral voor mensen met een kantoorbaan is dat erg belangrijk. “Vitamine D stimuleert onder andere je immuunsysteem, regelt je energieniveau en gaat ook depressieve gevoelens tegen. We hebben vitamine D echt nodig. Zit je veel binnen omdat je bijvoorbeeld een kantoorbaan hebt? Slik dan aanvullende vitamine D, en daarmee kun je al in de herfst beginnen.“

Lichttherapie met een daglichtlamp

Een tweede tip is lichttherapie. Investeer in een daglichtlamp die het daglicht nabootst. “Deze zet ik in de ochtend meteen een half uur aan. Mijn wake up light begint met warm rood licht, net als een zonsopgang, daarna wordt het licht steeds feller. Het licht van een daglichtlamp is best fel, dus je moet het opbouwen“, legt Anaïta uit. “In de avond zet ik dan warm licht aan, zodat mijn melatonine weer geactiveerd wordt. Zo komt mijn lichaam in een dagritme die lijkt op het ritme in de lente en zomer.“ Lichttherapie werkt goed als je overdag om wat voor een reden dan ook niet naar buiten kunt voor een wandeling.

‘Wees niet te streng voor jezelf’

In de maand januari heb je te maken met lage temperaturen, weinig zonlicht, en je wil tegelijk je goede voornemens volhouden. Dat is, als je de effecten van weinig zonlicht op je mentale gezondheid in je achterhoofd houdt, vrij ambitieus. “Het is oké om in de winter te vertragen. Vergeet niet dat januari en februari de koudste maanden van het jaar zijn. Het is heel logisch dat je minder energiek bent“, aldus Anaïta.

“Veel mensen vinden dat ze falen als ze niet direct hun goede voornemens halen, denk bijvoorbeeld aan fanatiek sporten. Maar het is helemaal niet gek dat het een stuk lastiger is in de winter met het weinige zonlicht.“ Het advies van Anaïta: “Vind een mooie balans tussen het behalen van je doelen en aanvoelen wat je lichaam en brein nodig hebben. En wees in deze maanden vooral niet te streng voor jezelf.“

• 7 powerfoods die je uit een winterdip kunnen halen

  7 powerfoods die je uit een winterdip kunnen halen