Zo zag je het nog nooit: Sebastian toont de impact van vuurwerk op (huis)dieren

Voor zijn film ‘And a Happy New Year’ voorzag Sebastian 24 honden van een action camera. In de unieke beelden die dat opleverde, beleven we oudejaarsdag door hun ogen. In aanloop naar oud en nieuw 2023 spraken we de filmmaker over dit bijzondere filmproject.

Wat was voor jou de aanleiding voor het maken van een documentaire over dit onderwerp?

“Drie jaar geleden zag ik mijn kat vlak voor de jaarwisseling opschrikken van een vuurwerkknal. Hoewel ik ergens wel wist dat vuurwerk dieren aan het schrikken kan maken, had ik mij nooit gerealiseerd welke invloed het écht op ze heeft. Nu ik dat bij mijn eigen kat zag, schaamde ik mij een beetje”, vertelt Sebastian. “Op dat moment dacht ik: ‘Misschien moet ik hier eens iets mee in een film’.”

Om erachter te komen of andere huisdier-eigenaren hier ook ervaring mee hadden, plaatste Mulder een berichtje in een Facebookgroep. “Op dat bericht kwamen veel reacties binnen. Toen realiseerde ik: ‘Dit speelt veel meer dan ik dacht.’”

We zien in de documentaire verschillende honden en hun baasjes. Wat viel jou op toen je het materiaal van de action camera’s voor het eerst zag?

“Ik vond – en vind – het perspectief heel leuk. Je voelt je echt even hond. En dankzij de camera’s op de halsband is de film ook lief en intiem. Je ziet hoe de honden hun baasjes volgen en ontdekt de mooie interacties tussen die twee. Mensen praten snel naar hun hond of kat. Dat doe ik zelf ook. Maar omdat we de honden voor de film hadden voorzien van een camera, praten mensen dus direct ook náár de camera toe. Dat werkt heel goed.”

Sebastian ging voor deze documentaire niet over één nacht ijs. “We hebben de film tijdens twee jaarwisselingen gefilmd. 2021/2022 en 2022/2023. Bij elkaar leverde dat ongeveer 180 uur aan materiaal op. Het merendeel van het materiaal bestaat uit beelden waarbij de honden worden uitgelaten. Je moet je voorstellen dat het uitzoeken best een klus was, want honden zijn natuurlijk heel beweeglijk. Ik heb geprobeerd om de rustige stukjes in de film te stoppen, zodat de film niet te ‘schudderig’ werd.”

“In het materiaal zaten trouwens ook hele grappige momenten. Je ontdekt hoeveel een huisdier eigenlijk meekrijgt. Honden zien een heleboel in een huishouden!”

In ‘And a Happy New Year’ neem je ons stap voor stap mee door oudejaarsdag. Daarbij zien we ook kort de impact van vuurwerk op o.a. vogels. Hoe kwamen die beelden tot stand?

“Dat materiaal is in coronatijd gefilmd bij De Biesbosch. Wat ik opvallend vind: dat is zo’n 7 kilometer van het dichtstbijzijnde vuurwerk. Ecoloog Bart Hoekstra (Universiteit van Amsterdam) heeft over dat onderwerp heel recent een onderzoek gepubliceerd. Uit dat onderzoek blijkt dat vogels binnen een straal van 10 kilometer last hebben van het geluid van vuurwerk. Als het vuurwerk nog dichterbij is, worden de vogels dus nog meer gestoord.”

Wat hoop je dat jouw documentaire bij kijkers teweegbrengt?

“Ik hoop dat de film een probleem aankaart en dat mensen na het zien van de film denken: ‘Dit moet anders’. Hoe we dat gaan doen, weet ik niet. Maar ik hoop dat het uitnodigt tot gesprek.

Voor mensen en dieren die last hebben van vuurwerk, zou het probleem in één keer opgelost zijn als we helemaal met vuurwerk stoppen. Maar ik begrijp ook dat het afsteken van vuurwerk voor veel mensen iets betekent. Daarom lijkt het mij mooi als we met elkaar nadenken over de vraag: ‘Kunnen we vuurwerk misschien vervangen voor iets dat minder schadelijk is?’.

De harde geluiden zijn vaak de grootste boosdoener. Dus meer siervuurwerk kan al helpen. Of minder eigen vuurwerk en meer vuurwerkshows. Maar het begint bij bewustwording. Welke impact heeft het vuurwerk eigenlijk? Het perspectief van dieren kan daar wellicht bij helpen. Eigenlijk is het een oefening in empathie.”

Tot slot: is er iets dat je kunt doen om je huisdier voor te bereiden op oud en nieuw?

“Ja, in sommige gevallen wel. In de documentaire zie je bijvoorbeeld dat baasjes van alles proberen. Denk bijvoorbeeld aan muziek opzetten of een Thundershirt aantrekken (een deken waarmee je je hond inwikkelt). Maar er bestaat ook vuurwerktraining en zelfs medicatie. Toch varieert het per hond wat werkt. En als een hond eenmaal een vuurwerkfobie heeft, is het lastig om ervan af te komen. Daarom is het belangrijk om ze al voor te bereiden wanneer ze heel jong zijn.

Mijn advies: probeer zo rustig mogelijk te blijven. Honden spiegelen mensen. Dus wanneer jij gaat stressen, doet jouw hond dat ook. Heeft jouw huisdier angst of paniek? Kijk dan waar hij de meeste behoefte aan heeft: even kroelen, afleiding (bijv. door een spelletje of een bot) of een fijne schuilplek (zoals de badkamer).”