Wie zijn de amish en wat geloven zij?

Jakob Ammann was een mennoniet – in Nederland meestal doopsgezinden genoemd. Hij vond dat de gemeenschap meer discipline nodig had, dus hij brak van de minder radicale mennonitische hoofdstroom. 

Amish in Pennsylvania

De amish werden in de 18e eeuw gedwongen Zwitserland te verlaten door geloofsvervolgingen. Ze kwamen verspreid door Europa terecht, waaronder in Nederland, Frankrijk en Polen. Na verloop van tijd voelden ze zich hier achtergesteld, waardoor veel van hen naar Noord-Amerika emigreerden. Het overgrote deel vertrok naar William Penn, de oprichter van de Engelse kolonie Provincie Pennsylvania. In deze kolonie werden de amish getolereerd. Er zijn nu geen amish in Nederland meer. 

Wat geloven de amish?

Bij de amish vallen religie, waarde en traditie samen met het dagelijks leven. Dit maakt dat de nadruk niet op de theologie ligt, maar op de praktijk van het geloof. Die praktijk is gebaseerd op het anabaptisme, dat stelt dat alleen volwassenen gedoopt mogen worden. Verder zijn ze ervan overtuigd dat God de enige is die beslist of een mens uiteindelijk in de hel of de hemel komt. Het helpt om een vroom leven te leiden, maar dit is niet beslissend. Voor de gemeenschap is de Bijbel onfeilbaar. Ze geloven dat de mens ten diepste slecht is, wat zorgt voor een grote afstand tot God. 

Polygamie

Er bestaan misverstanden over polygamie binnen de gemeenschap. De kans is groot dat dit voortkomt uit de verwarring tussen mennonieten en mormonen. De amish zijn mennonitisch en monogaam. De mormonen daarentegen praktiseren polygamie. Bij de mormonen bestaat echter een tweedeling in de kerk tussen degenen die het afzweren en degenen die beweren dat je alleen door meerdere vrouwen te hebben, het ware geloof aanhangt. 

• Lees ook: Wat is de Moonsekte?

Cultuur van de amish

Wat betreft geloofsovertuiging verschillen amish eigenlijk niet veel van andere protestantse christenen. Ze handelen er alleen heel anders naar, ze hebben een eigen cultuur ontwikkeld.

Ongeschreven regels

De amish houden het moderne leven op afstand door het vermijden van technologie en nieuws van buiten de gemeenschap. Ze leven vooral van landbouw. De leden houden er een eenvoudig leersysteem op na met de vakken taal, rekenen, Bijbelkennis en de ongeschreven regels van de gemeenschap (Ordnung). Geschiedenis en aardrijkskunde worden niet onderwezen, waardoor hun wereldse kennis klein is. De leerplichtwet geldt niet voor hen en vaak zijn ze na hun 14e klaar met school. 

Klederdracht

Stichter Jakob Ammann was kleermaker. Hij vond dat gelovige mensen zich onopvallend moesten kleden, zodat ze nederig tegenover God zouden zijn. Daarnaast vond hij dat iedereen van de gemeenschap er hetzelfde uit moest zien, zodat er geen onderscheid gemaakt kon worden op basis van geld. 

Klederdracht vrouw

Vrouwen maken de kleding zelf met stoffen uit een amish-winkel. Patronen zijn verboden, behalve bij de minder strenge groepen. Bij vrouwen moet zo min mogelijk van hun lichaam te zien zijn en daarom dragen ze lange jurken. Tijdens het werk doen ze er een grijs schort eroverheen. Ze dragen altijd een kapje, omdat Jakob vond dat vrouwen op elk moment van de dag moeten kunnen bidden. En volgens de Bijbel mogen zij dit alleen doen met bedekt hoofd.

Klederdracht man

De mannen dragen een overhemd en een wijde broek, omhooggehouden door bretels. Bij lage temperaturen trekken ze een vest aan over het overhemd. Ook mannen dragen vaak een hoed. Kinderen dragen hetzelfde als volwassenen. 

• Lees ook: De kracht van vergeving bij de amish

Baard

Veel mannen hebben een baard, omdat dit volgens hen de gewoonte was in de Bijbel. Ze laten hem groeien na het sluiten van het huwelijk, zodat ze kunnen laten zien dat ze getrouwd zijn. De mannen laten geen snor groeien, omdat die wordt geassocieerd met het leger. Amish zijn pacifistisch, dus willen die associatie vermijden. 

Taal

Binnen hun eigen gemeenschap spreken de amish Pennsylvania-Duits, een dialect afkomstig uit het Duits. Een klein deel van de gemeenschap spreekt een Elzassisch dialect of een dialect uit het Zwitsere Bernerland. Alle leden kunnen Engels praten en doen dit dan ook met niet-amish. 

Eten

Amish pakken graag uit met het eten en doen dit vooral met zelf verbouwd voedsel. De nadruk ligt niet op gezond, maar op hartig en verzadigend eten. Ze gebruiken vaak specerijen, zoals kruidnagel, salamblad en tijm. Toch is er enige verandering zichtbaar in hun eetgedrag, want steeds meer leden gaan uit eten of kopen voedsel in de supermarkt.

De amish bezoeken

De dorpjes Gordon, Smoketown en New Holland zijn toegankelijk voor toeristen. Een paar huisregels: staren, wijzen en fotograferen wordt niet gewaardeerd. Lancaster County is de bekendste plaats, maar de gemeenschap is zich hier van bewust. Ze zijn op het toerisme ingespeeld met kermissen, theaters en giftshops. 

Aansluiten bij amish

De mogelijkheid bestaat je aan te sluiten. Het komt nauwelijks voor, omdat amish niet evangeliseren om leden te werven. Als je erbij wilt horen, moet je onder hen gaan leven en laten zien dat je oprecht gelooft, wat zich uit in het veranderen van de levensstijl. Dat laatste is vaak het lastigst, omdat niet-amish niet gewend zijn zonder elektriciteit, auto’s en andere moderne gemakken te leven. Ook moet je het Pennsylvania-Duitse dialect onder de knie krijgen. 

Tekst: Anouk van de Schootbrugge
Eerste en derde foto: Ruben Timman
Tweede en vierde foto: Shutterstock