Werd Jezus wel gekruisigd met spijkers?

In hun verslagen over Jezus dood zeggen de evangelisten Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes simpelweg dat Romeinse soldaten Hem ‘kruisigden’, niet hoe. Elk van de evangeliën bevat wel specifieke details over de manier waarop de soldaten Jezus' kleding na de kruisiging verdeelden (via een loting). Maar geen enkele beschrijft de manier waarop de soldaten Hem aan het kruis hingen: het woord spijkers komt niet in deze verslagen voor.

Terughoudendheid

"Het Griekse woord dat gebruikt wordt, stauroo, betekent gewoon 'aan een kruis hangen’”, vertelde García onlangs aan het Amerikaanse tijdschrift Christianity Today. "Maar het geeft niet aan hóé ze Jezus ophingen. Misschien is die terughoudendheid veelzeggend."

Door de Bijbel nauwkeurig te lezen, de historische gegevens over Romeinse kruisigingen te bestuderen en het archeologische bewijs te onderzoeken, komt García tot de conclusie dat de kruisiging wellicht met touwen werd uitgevoerd.

Wijdverbreid gebruik

Er is veel bewijs van kruisiging en het "wijdverbreide gebruik" ervan in de Romeinse republiek en het keizerrijk, volgens professor John Granger Cook. Hij doceert religie en filosofie aan het LaGrange College in Georgia, en schreef het boek Crucifixion in the Mediterranean World (2018). Maar "de auteurs geven niet vaak uitgebreide beschrijvingen van kruisigingen." En in de oudste verslagen worden sowieso geen spijkers genoemd.

In de talloze teksten die Cook verzamelde, gebruikten Romeinen woorden als ‘vastmaken’, ‘bevestigen’ of ‘ketenen’ om een kruisiging te beschrijven. De politicus Tiberius Gracchus, Julius Caesar en de filosoof Seneca schreven er allemaal over, maar geen van hen noemt spijkers.

García geeft toe dat die “misschien impliciet worden bedoeld”. Wellicht, zo oppert hij, vonden de Romeinen die veelgebruikte executiemethode “zo verschrikkelijk en beschamend dat ze dat detail gewoon oversloegen en het vaag hielden”. Of misschien, zo stelt hij, gebruikten de Romeinen geen spijkers.

Op verzoek van hun meesters

Als je de oude teksten over kruisiging uitpluist, zoals García deed, zijn er wel enkele verwijzingen naar spijkers te vinden. Zo is er een wet opgetekend in een Romeinse havenstad die bepaalt dat de overheid slaven op verzoek van hun meesters zal kruisigen, maar de meesters moeten de benodigdheden leveren.

De lijst van benodigdheden voor kruisiging omvat spijkers, samen met hout, touw, kettingen en pek (die werd gebruikt om de gemartelde persoon te verbranden). Maar het is onduidelijk of de spijkers in die teksten werden gebruikt om mensen aan kruisen te nagelen, of alleen om de kruisen zelf in elkaar te zetten.

Door verstikking

Cook stelt dat de spijkers waarschijnlijk "een element van de foltering van het slachtoffer waren en niet voor de constructie van het kruis", maar geeft toe dat dit “niet helemaal duidelijk” is. 

Spijkers waren niet per se nodig om iemand bij een kruisiging te doden. De dood kwam uiteindelijk door een langzame verstikking, veroorzaakt door ophanging aan de armen. Touwen zouden daarvoor ook werken.

Een kruisiging met touwen zou nog steeds ongelooflijk pijnlijk en bloedig zijn. Slachtoffers werden vrijwel altijd gegeseld voordat ze werden gekruisigd. Volgens de vier evangelisten onderging ook Jezus dit wrede lot voordat Hij werd geëxecuteerd.

Eerste archeologische bewijs ooit

Wetenschappers weten inmiddels zeker dat spijkers in ieder geval sóms werden gebruikt bij een kruisiging. In 1968 ontdekte een Grieks-orthodoxe monnik (die archeoloog was geworden) in een graf in Jeruzalem de overblijfselen van een gekruisigde Joodse man. Een ongeveer 18 centimeter lange spijker hield zijn hielbotten bij elkaar. Dit was het eerste archeologische bewijs ooit van een kruisiging met spijkers.

• Weet jij alles over Pasen? Doe de quiz!

  Deze periode staan stil bij het lijden, sterven en de opstanding van Jezus. Maar wat weet jij eigenlijk over de paasgeschiedenis?

  Naar de quiz

Andere archeologen vonden 49 jaar later nog een ander voorbeeld van een gekruisigde hiel in het Engelse Cambridgeshire, in een graf in een oude Romeinse nederzetting. Een man van eind twintig of begin dertig lijkt te zijn begraven met een dozijn spijkers, en een dertiende "ging horizontaal door zijn rechter hielbeen," volgens een officieel rapport.

Plausibele verklaring

"Hoewel dit niet kan worden beschouwd als onweerlegbaar bewijs dat de man werd gekruisigd”, zeiden de archeologen, "lijkt het de enige plausibele verklaring." En zo zijn er nog enkele voorbeelden gevonden van spijkers in graven die mogelijk verband houden met een kruisiging.

De Joodse schrijver Josephus, die rond de tijd van Jezus' kruisdood werd geboren, is volgens García ook expliciet over het gebruik van spijkers door de Romeinen bij een kruisiging. 

Twijfelende Thomas

Er is slechts één plaats in het Nieuwe Testament waar spijkers worden genoemd. In het Johannesevangelie zegt de twijfelende apostel Thomas dat hij de “týpon tón ilon” (de wonden/tekenen/holten van de spijkers) zou moeten zien en aanraken voordat hij zou geloven dat Jezus werkelijk uit de dood was opgestaan (Johannes 20:25). Twee verzen later zegt de opgestane Jezus tegen hem: "Leg je vinger hier en kijk naar Mijn handen.”

García erkent dat dit vers “mogelijk” alsnog het bewijs is dat Christus wel degelijk met behulp van spijkers werd gekruisigd. Toch is hij daar nog steeds niet honderd procent van overtuigd, omdat Jezus het in Johannes 20 niet expliciet over “spijkers” heeft, en de evangelist niet schrijft dat Thomas de handen en voeten van Christus inderdaad aanraakt. Ook wijst hij er nog op dat dit vierde evangelie mogelijk pas werd geschreven in een tijd dat kruisiging met spijkers vaker de praktijk was dan in de periode ervoor.

Overigens benadrukt García wel dat hij niemand zal verbieden zich spijkers in Jezus’ handen en voeten voor te stellen.