Wat zegt de Bijbel over begraven, cremeren of resomeren?

De Gezondheidsraad liet in mei al weten onder voorwaarden akkoord te kunnen gaan met het oplossen van doden in vloeistof, oftewel alkalische hydrolyse. Het wordt ook wel resomeren genoemd.

Cremeren

Veel christenen zijn ervan overtuigd dat een gelovige zich niet moet laten cremeren. Begraven symboliseert voor veel gelovigen de hoop op de opstanding van het lichaam. De overledene ligt als zaad in de grond te wachten om te ontkiemen, tot de dag dat de graven openbreken. Cremeren heeft meer het beeld van vernietiging en wordt door christenen vaak gezien als een ‘heidens gebruik’.

Stof

In de Bijbel is nergens een gebod tot begraven of een verbod op cremeren te vinden. “Het argument dat God een begraven lichaam ‘nodig’ heeft om ons te kunnen opwekken, is alleen al om feitelijke redenen onhoudbaar: het begraven lichaam verdwijnt geheel,” stelt prof. dr. Th. A. Boer, universitair docent ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit. “Van de lichamen van verreweg de meeste heiligen uit vorige eeuwen is anno nu geen spoor meer terug te vinden. Hun lichamen hebben in de tussentijd alweer vele malen gediend als ‘stof’ voor nieuwe processen van leven. Het argument dat begraven nodig is, is ook strijdig met het geloof in Gods almacht én het is problematisch met het oog op het feit dat zeer velen, al dan niet noodgedwongen, nooit een begrafenis hebben gehad.”

Crematie verboden

In Nederland was crematie tot in de twintigste eeuw verboden, maar in 1955 werd het verbod op crematie opgeheven en in 1968 werd in de Wet op de Lijkbezorging een crematie gelijkgesteld met een begrafenis. In 1960 koos slechts 3,9 procent van de Nederlanders voor crematie. Vanaf 1970 liep dat snel op: van 14 procent in 1970, via 35 procent in 1980, 44 procent in 1990 en 49 procent in 2000, naar 64,1 procent in 2018. Tegenwoordig wordt nog slechts één op de drie overledenen in Nederland begraven.

• Lees ook: Begraven of cremeren: wat zeggen overheid en kerk erover?

Verschuiving in denken

“In christelijk Nederland lijkt een verschuiving op te treden bij de manier van lijkbezorging. Predikanten en voorgangers ontvangen steeds vaker het verzoek een meditatief woord te spreken tijdens crematieplechtigheden,” schreef het Reformatorisch Dagblad in 2014. Prof. Boer: “Op social media heb ik in 2016 een kleine poll uitgezet over de vraag: ‘cremeren, begraven of de beslissing overlaten aan de nabestaanden?’ 69 procent van de 215 respondenten verkoos begraven, 17 procent wilde de beslissing aan de nabestaanden overlaten en slechts 14 procent had een voorkeur voor cremeren. Deze cijfers wijken dus af van de officiële cijfers. Kennelijk is de steekproef representatief voor mijn veelal, maar zeker niet uitsluitend, christelijke volgers. Dat bevestigt het vermoeden dat er tussen de keuze voor cremeren en secularisatie een verband ligt. Christenen kiezen nog steeds in groten getale voor begraven.”

Resomeren

Maar hoe zit het dan met nieuwe technieken, zoals resomeren? Resomeren (of bio-cremeren) is een nieuwe uitvaartmethode. Door middel van een vloeistof wordt het lichaam van de overledene onder verhoogde druk en temperatuur afgebroken. Na ongeveer drie uur is er alleen een schoon, wit poeder over, vergelijkbaar met asresten na een crematie.

Vuur of vloeistof?

“Tussen begraven en cremeren zijn duidelijke verschillen. Ik zie echter geen essentieel verschil tussen cremeren en resomeren,” reageert prof. Boer. “In beide gevallen wordt het lichaam heel snel afgebroken. Vuur is een teken van reiniging, maar ook van oordeel.  Denk bijvoorbeeld aan het vuur van Gehenna, de hel. Het oplossen in een bijtende vloeistof heeft misschien een nog iets minder positieve bijklank en heeft voor sommigen zelfs iets lugubers. Maar hoe je er ook naar kijkt: van geen van de drie 'methoden van afbraak’ word je echt vrolijk.”

Beeld: Shutterstock