Wat vertelt de Bijbel me over zelf­ver­trou­wen?

Eigenlijk werd ze altijd met de nek aangekeken. Ze was een vrouw, alleen al daardoor was ze minderwaardig. Maar ook had ze een nare beperking waardoor ze altijd krom liep. Op straat jouwden kinderen haar uit. Volwassenen gingen met een boog om haar heen, omdat ze dachten dat haar handicap een straf van God was.

Op een dag werd alles anders. Ze ging naar de synagoge, en daar kwam een bijzondere spreker. Zoals gewoonlijk was ze een beetje achteraan gaan zitten. Plots keek de spreker haar aan en riep haar naar voren. Ze keek nog even om zich heen. Had hij het niet tegen iemand anders? Een vrouw als zij hoorde toch niet naar voren te gaan in de synagoge?

Toch schuifelde ze naar voren. Ze voelde de blikken van de aanwezigen in haar rug priemen. Even was ze bang dat de spreker haar zou bestraffen, of een grap over haar zou maken. Maar hij keek haar vol medeleven aan. Hij legde zijn handen op haar en zei dat ze verlost was van haar ziekte. Meteen voelde ze hoe haar rug recht kwam te staan. Ze begon God te prijzen.

De synagogeleider werd woest. Hij zei dat mensen niet op sabbat moesten komen om zich te laten genezen. Ze kromp ineen. ‘Hypocrieten,’ reageerde de spreker op de synagogeleider, ‘Jullie zorgen wel voor je dieren op de sabbat. Maar deze dochter van Abraham zou niet bevrijd mogen worden?’

Ze was stomverbaasd. Hij noemde haar een dochter van Abraham, terwijl normaal alleen mannen nakomelingen van Abraham werden genoemd. Was zij dan ook belangrijk? Die dag liep ze letterlijk en figuurlijk met rechte rug naar huis.

Jezus gaf aandacht

Ik las dit verhaal uit Lucas 13:10-17 toen ik bezig was met mijn zoektocht naar hoe het christelijk geloof aankijkt tegen eigenwaarde. Ik schreef eerder op Lazarus dat ik zelf worstel met onzekerheid. Daarom raakte het mij, hoe Jezus omging met deze vrouw.

Waarschijnlijk had zij een heel lage positie in de samenleving. Dat zal gevolgen hebben gehad voor haar zelfbeeld. En toen kwam Jezus, die haar aandacht gaf en liet merken dat hij haar belangrijk vond. Het kan niet anders, of dat moet haar iets van eigenwaarde hebben gegeven.

Dit is belangrijk, want de Bijbel zegt nergens duidelijk dat het goed is om een positief zelfbeeld te hebben. Er zijn wel tal van Bijbelteksten over hoe je om moet gaan met je naaste, maar er staat nergens staat een gebod als ‘Gij zult uzelf liefhebben’. Er staan in de Bijbel vele waarschuwingen over dat hoogmoed voor de val komt. Maar dat onzekerheid over jezelf hetzelfde effect kan hebben, staat er dan weer niet. Mede daardoor lijkt het soms alsof het christendom tegen het hebben van zelfvertrouwen is.

Misschien komt dit wel doordat de Bijbel in een heel andere tijd en cultuur is geschreven. Eigenwaarde, zelfvertrouwen en dat soort onderwerpen zijn tegenwoordig heel hip. Je kunt er talloze artikelen, boeken en wetenschappelijke onderzoeken over vinden. Ik vraag me echter af of veel mensen er in de tijd van de Bijbel al zo bewust over nadachten. Volgens een aantal feministische theologen speelt bovendien mee dat de Bijbel voornamelijk door mannen is geschreven in een mannencultuur. Een zonde als trots, waar de Bijbel veel over spreekt, komt volgens hen vaker bij mannen voor. Terwijl vrouwen vaker last hebben van te weinig trots.

Geen mens is minderwaardig

En toch, als ik tussen de regels van de Bijbel doorlees, lees ik wel degelijk teksten die voor een positief zelfbeeld kunnen zorgen. Een voorbeeld daarvan is hoe God steeds weer opkomt voor de verschoppelingen in de samenleving, zoals armen en vreemdelingen. Jezus zocht juist mensen met een lage positie op, zoals zieken en vrouwen zoals de kromme vrouw, en ging respectvol met ze om.

Jezus zegt misschien nergens letterlijk ‘Gij zult houden van uzelf’. Maar zoals ik al constateerde in mijn vorige blog mag je het gebod dat hij gaf ook best omkeren: het is niet alleen je naaste liefhebben als jezelf, maar ook jezelf liefhebben als je naaste. En hij laat zien dat God geen onderscheid maakt tussen mensen. Dat voor hem iedereen belangrijk is, en dat dus geen mens minderwaardig is. Dat geeft mij wel een beetje zelfvertrouwen.

Wil je meer lezen van Karin over zelfvertrouwen? Kijk dan hier.