Wat kan ik doen als mijn medemens slachtoffer is van racisme?

‘I just want to live. God protect me.’ 
De jonge Amerikaanse zanger Keedron Bryant (12 jaar) zong deze tekst als reactie op het politiegeweld tegen de zwarte George Floyd. De beelden van Georges dood gingen de wereld over. Weer een zwarte man vermoord. Dit keer werd hij niet in zijn rug geschoten, maar op de grond gefixeerd door een politieman totdat hij geen lucht meer kreeg en zo zijn laatste adem uitblies. Op het asfalt, onder de knie, smekend om te mogen ademhalen. Om te leven.

Het raakt me intens. Het is natuurlijk een Amerikaanse aangelegenheid en we wonen nog steeds gewoon in Nederland. Toch is racisme niet alleen iets voor het immense land aan de andere kant van de oceaan. 
Zoals je kunt zien op mijn profielfoto ziet, ben ik een witte vrouw. Oké, soms denken mensen dat ik Joods ben en ik ben ook weleens uitgescholden voor Marokkaan – ja, het was bedoeld als scheldwoord jammergenoeg. Het zijn mijn krullen en de neus die mij af en toe confronteren met hoe mensen in hokjes kunnen denken. Maar discriminatie zoals sommige van mijn vrienden met oosterse of Afrikaanse wortels wel met enige regelmaat meemaken, is mij onbekend. Ik weet dat het bestaat. Tegelijkertijd voel ik me machteloos. 

Wat kan ik betekenen?

Keedron Bryant zingt: ‘When I look around and I see what is being done to my kind. Everyday. Being hunted as prey.’ Keedron is nog maar een jongetje. Ik ben een volwassene met een verantwoordelijkheid. Maar wat kan ik betekenen? Hoe kan ik mijn steentje bijdragen in de bescherming van mijn medemens die wordt beoordeeld en bespuugd alleen vanwege zijn uiterlijk? Ik weet het soms gewoon weg niet meer. 

De Bijbel roept ons op om te zorgen voor elkaar. ‘Draag elkaars lasten, zo leeft u de wet van Christus na’ (Galaten 6:2) ‘Heb niet alleen uw eigen belangen voor ogen, maar ook die van de ander.’ (Filippenzen 2:4) ‘Laten we dus, in de tijd die ons nog rest, voor iedereen het goede doen.' (Galaten 6:10) Het is duidelijke taal, maar hoe geef ik invulling aan de diepe roep om te zorgen en te zijn?

Niet meer vertragen door twijfel

Een paar jaar geleden kwam ik erachter dat ik, geconfronteerd met ongemakkelijke situaties, te veel en te lang nadenk over of ik wel of niet moet handelen. Elke keer liep ik dan toch weer samen met mijn hoofd vol gedachten verder om daarna te denken ‘wat als ik…’ Ik had zoveel meer kunnen doen! Ik heb toen een bewuste keuze gemaakt om mezelf – en daarmee mijn handelen – niet meer te vertragen door te twijfelen, maar dat proces over te slaan en gelijk tot actie over te gaan. 

Zo zat ik een tijdje terug ik in een drukke trein. Pre-corona dus. Een man kwam wat aangeschoten de coupé binnen en had het gelijk gemunt op een jonge donkere knappe vrouw, een vierzitter verder dan waar ik zat. Hij ging tegenover haar zitten en dan weer naast haar zitten. Constant pratend en commentaar gevend over hoe ze eruitzag en hij raakte zelfs haar benen aan. Ik zag haar verdwijnen in haar stoel. De mannelijke passagiers die om haar heen zaten, switchten naar ‘oordopjes in’- modus en keken allemaal weg uit het raam. Dit benoem ik zo omdat ik, even eerlijk, vind dat het eigenlijk de taak is van de mannen om in dit soort situaties zichzelf even op te blazen en dit meisje te helpen. 

Machteloosheid en passiviteit te verslaan

Omdat ik een keuze had gemaakt om niet in mijn hoofd te gaan zitten twijfelen in dit soort situaties wist ik dat ik moest gaan. Terwijl de beschonken man een soort stoelendans deed en ging verzitten op een plekje aan de andere kant van haar, greep ik mijn kans en ben tegenover haar gaan zitten. Met mijn tassen barricadeerde ik de andere stoelen om haar heen. En terwijl ik daar ging zitten, vertelde ik haar dat ik bij haar was, dat we dit samen aankonden. De confrontatie met de man ben ik niet aangegaan. Het was een onvoorspelbare dreigende situatie, maar gelukkig droop hij af toen hij geen ruimte meer kreeg om haar te raken. Het is geen heldendaad, maar het is de enige manier die ik kon verzinnen om de opdracht om elkaar te beschermen en te helpen uit te voeren. 

Iets doen. Het helpt me ook om mijn machteloosheid en daarmee mijn passiviteit te verslaan. Maar geconfronteerd met zoveel onrecht als de dood van George Floyd, dan is het er weer. Machteloosheid en intens verdriet. Het enige dat mij op zo’n moment rest is erover schrijven, huilen en bidden. ‘God protect us.’

Foto boven: George Floyd wordt herdacht dicht bij de plek waar zijn arrestatie plaatsvond. De agent die hem arresteerde en hem een dodelijke knieklem gaf, is inmiddels aangehouden en hem wordt dood door schuld ten laste gelegd.  EPA/CRAIG LASSIG via ANP

Als je gelooft in samen - Steun de EO 
Vele initiatieven zoals Lazarus, maar ook het online platform Samen Geloven, de BEAM kerkdiensten en Niet alleen zorgen ervoor dat we als gelovigen juist in deze tijd verbonden blijven. Maar we kunnen dit alleen realiseren dankzij de trouwe steun van onze leden en donateurs. Kunnen we ook op jou rekenen?