Wat gebeurt er met mijn afgedankte kleding?

Een ‘opgeruimde’ wietplantage, slachtafval en zelfs een handgranaat: de medewerkers van ReShare vinden de vreemdste dingen tussen het textiel uit de inzamelingscontainers. Gelukkig zitten er ook pareltjes tussen, vaak met het prijskaartje er nog aan. De hoeveelheid ingezamelde textiel neemt – na een dipje in de crisisjaren – alleen maar toe. Afgelopen jaar zamelde het Leger zelfs meer dan dertig miljoen kilo in. “Dat is een compleet voetbalstadion tot de nok toe gevuld,” verduidelijkt Jolande Uringa, manager communicatie bij ReShare.

Sorteercentrum: jurkjes bij de jurkjes

Met Jolande bezoek ik het sorteercentrum van ReShare in Deventer. In de grote hal wordt net een enorme container machinematig omgekieperd: de kleding valt op de lopende band. Artikelen als schoenen en lakens zijn er al tussenuit gehaald. Achter de band plukken een aantal medewerkers de kleding uit elkaar. Ze beoordelen razendsnel om welk kledingstuk het gaat. Jurkjes bij de jurkjes, broeken bij de broeken, bloesjes bij de bloesjes: voor alles is een bak.

Van de twintigduizend kilo textiel die wekelijks binnenkomt in Deventer, is zo’n tweeduizend kilo geschikt voor tweedehands verkoop. Wat overblijft, gaat naar Oekraïne en andere landen in Oost-Europa.  “Daar ligt de norm iets lager," zegt Jolande. "Dat is fijn, want dan krijgt de kleding alsnog een goede bestemming. Helaas zien we de kwaliteit van textiel al jaren achteruitgaan. Het aandeel kleding dat je echt niet meer draagbaar kunt noemen, wordt steeds groter.”

Die berg kapotte textiel ging tot voor kort gewoon mee in de verkoop naar het buitenland. “Tot we ons afvroegen: wat doen ze er daar eigenlijk mee? Daarvan krijgen we een steeds duidelijker beeld: vaak eindigt het in India. Daar moeten mensen het onder barre arbeidsomstandigheden uit elkaar trekken en bleken – zonder bescherming. Dat vinden we zorgelijk. Hier willen we met onze doorverkochte textiel niet aan bijdragen. Daarom houden we het extreem kapotte textiel tegenwoordig in Nederland.”

• Lees ook: Joëlle (24) opent een kringloopwinkel: 'We zijn de waarde van spullen vergeten'

Pure grondstoffen

We lopen langs een bak met witte lakens en kapotte spijkerbroeken: zo op het blote oog allemaal puur katoen. “Dit wordt gebruikt voor isolatiemateriaal in auto’s en voor de productie van tapijten,” legt Jolande uit. "Helaas is de recycling van de meeste overige kleding een stuk gecompliceerder. Bekijk simpelweg het label van je blouse. Grote kans dat het niet uit een pure grondstof bestaat, maar uit een mix van bijvoorbeeld polyester en katoen. Om het nog iets ingewikkelder te maken: vaak kloppen deze labels helemaal niet.”

Samen met een aantal andere partijen heeft ReShare daarom de Fiber Sort Machine ontwikkeld: een machine die door middel van infrarood razendsnel kan sorteren op pure grondstoffen. “Maar ik zeg er wel bij: wij zijn geen kledingfabrikant, hè?” benadrukt Jolande. “Wij hebben de bal op de stip gelegd: onze loods ligt vol met gesorteerde grondstoffen. Nu is het wachten op ketens die het materiaal willen aannemen en gebruiken voor recycling."

• Zo verduurzaam je je kledingkast: 11 leuke en makkelijke tips

Recycling: kledingketens kúnnen niet achterblijven

Voorlopig is dat nog toekomstmuziek. Van alle kleding die in omloop is in Nederland, is nu slechts een procent van gerecycled materiaal. “Het is simpelweg veel goedkoper om het in Bangladesh te laten maken en het dan hierheen te verschepen,” verzucht Jolande. “Het zou helpen als consumenten ook vragen richting de grote ketens gaan stellen: ‘Doen jullie nog iets met gerecyclede kleding? Of blijven jullie nieuwe kleding maken in Verweggistan?’ Begrijp me goed: ik ben niet pessimistisch, hoor! De eerste voorbeelden zijn er al. Zo wordt onze wol al afgenomen door het kledingmerk Loop a Life. Als er eenmaal een grote jongen overstag gaat, kúnnen de andere kledingketens niet achterblijven.”