Waarom zijn mijn tieners zo intens?

Voor een flink aantal jongeren is de puberteit een intensieve periode. Er verandert veel in hun lichaam, maar ook in hun hoofd en hart. Tieners hebben de kindertijd achter zich gelaten en zijn op reis naar volwassenheid. Dat is niet niks, en soms gaat dit traject gepaard met heftige gevoelens. Wat mij helpt, is de tienertijd te zien als rouwproces. Je zou kunnen stellen dat tieners van verschillende dingen ‘afscheid’ moeten nemen. Ze moeten namelijk:

• het ‘sprookje’ over hun ouders loslaten

Tot het einde van de basisschool kunnen kinderen hun vader zien als de grootste held van het heelal. Hun moeder is de mooiste en liefste van iedereen. Maar het beeld blijkt anders: vader is geen held, maar een oude zak en moeder is soms een heuse theemuts. Kortom: jongeren moeten het geïdealiseerde beeld van hun ouders loslaten.

• het ‘sprookje’ over zichzelf loslaten

De tiener ontdekt daarnaast dat er spanning kan zitten tussen hoe hij zichzelf waarneemt en wat anderen hem teruggeven. Het meisje dat dacht dat ze de mooiste stem van de wereld heeft, wordt al in de eerste ronde van de talentenjacht weggestemd. De jongen die dacht dat hij de beste sporter was, komt niet door de selectie.

• het ‘sprookje’ van de wereld loslaten

Veel kinderen willen beroemd worden en dromen van een carrière als voetballer, zangeres of topmodel. De adolescent beseft in toenemende mate dat er een lange weg te gaan is van droom naar werkelijkheid. Ze moeten in deze periode leren sommige dromen los te laten en andere via een lange weg te gaan realiseren.

Pijnlijke en hoopvolle traject

Deze weg voert, afhankelijk van de gekozen droom, langs dikke studieboeken, uitgestippelde trainingsschema’s, eindeloze notenladders en saaie bijbaantjes. In dit soms pijnlijke, maar tegelijk hoopvolle traject speel jij als ouder – maar ook jij als docent of jeugdwerker – een belangrijke rol. Opvoeders kunnen jongeren in deze fase coachen of kennis en vaardigheden bijbrengen. Volwassenen kunnen fungeren als gids en begeleider. Want jongeren hebben mensen nodig die de weg naar volwassenheid kennen. Hoe je dus het beste kunt reageren op hun soms intense gedrag?

• Lees ook: "Wat moet ik met de geloofstwijfel van mijn tieners?"

Zes tips:

• Realiseer je dat sommige dingen voor een adolescent ook echt het einde van de wereld zijn. Vier de successen en wees er ook als er iets ‘verloren’ gaat, zoals een plaats in de voetbalselectie. Neem de vreugde en het verdriet serieus.
• Geef (op maat) ruimte aan emoties. Soms wil een tiener even het volume van zijn muziek opengooien, of gamen, om alle dingen van de dag van zich af te gooien.
• Wees relaxed. Thuis is de plek waar jongeren zich, als zij zich veilig weten, afreageren en gedrag uitproberen. Je bent als ouder een springplank; om verder te komen, moeten ze zich soms even afzetten. Blijf je tiener liefde geven, ook als er voor je gevoel weinig terugkomt.
• Vraag je tiener niet zozeer ‘wat hij wil worden’, maar vraag: wat voor iemand wil je zijn? Hoe wil je bekendstaan?
• Vertel over jouw eigen ‘route’ door het leven. Welke dingen heb jij onderweg moeten leren en wie heeft jou daarin geholpen?

Leestips

Beeld: Shutterstock