Waarom protestanten geen carnaval vieren

Er zijn wel protestanten die carnaval vieren, maar inderdaad minder. Dat is deels omdat het van oorsprong een katholiek feest is: protestanten zijn het niet gewend. Dat gaat ver terug. Bij de Tachtigjarige Oorlog (die medio 17de eeuw eindigde) werden Brabant en Limburg niet bevrijd door de protestanten en bleven die in katholieke handen.

Protestanten: vaak serieuzer

In het woord ‘protestant’ hoor je al wel iets dwarsigs: het gaat om een protestbeweging binnen de katholieke kerk. De katholieke kerk was in de 16de eeuw een echte volkskerk: min of meer iedereen hoorde erbij, hoe vroom of crimineel je ook was. De protestanten wilden een zuiverder kerk die meer invloed heeft op je leven. Zij waren daarom vaak serieuzer en strenger. Om die reden namen protestanten het carnaval niet over: ze stoorden zich aan het vele alcoholgebruik en het geflirt en overspel dat daar ook vaak bij komt.

Protestanten zijn het dus niet zo gewend om carnaval te vieren, maar het ligt ook minder in hun aard. Het zijn vaak serieuze mensen. Vanuit hun calvinistische aard hebben ze minder met het uitbundige van carnaval. Vaak gaat dit feest ook gepaard met veel alcoholgebruik. Maar dat serieuze kan ook doorslaan en daarin hebben de katholieken natuurlijk ook een punt: carnaval is een manier om even de teugels te laten vieren, even ‘los’ te gaan en je dwaasheden de ruimte te geven. Daarna volgt de kater en kun je weer het gewone leven aan.

• Lees ook: De betekenis van Aswoensdag en het askruisje

Is carnaval een heidens of een katholiek feest?

Allebei. De Germanen waren gewend om het einde van de winterse schaarste te vieren met flink eten en drinken. Toen Europa christelijk werd, werd die gewoonte langzamerhand ‘gekerstend’. Dat deden de bekeerde Germanen deels zelf, om hun nieuwe geloof vorm te geven, en deels plande de Katholieke kerk het. Tegenwoordig is het feest nauwelijks meer aan de Katholieke kerk verbonden.

Zo zie je dat culturele gewoontes meebewegen met de tijdgeest. Het is vergelijkbaar met hoe het katholieke kerkgebouwen vergaat: eerst stonden daar vaak Germaanse heiligdommen, daarbovenop kwam dan een kerkgebouw, maar tegenwoordig staan die vaak weer leeg en is er weer een ‘heidense’ invulling, soms zelfs een discotheek of kroeg.

Wanneer is carnaval in 2022?

De datum van het carnaval hangt samen met de christelijke vastentijd, ook wel Veertigdagentijd genoemd. Deze verschuift per jaar en daarom verschuift ook de datum van carnaval.

De christelijke Veertigdagentijd begint op Aswoensdag en duurt dan veertig dagen (plus de zondagen) tot aan Pasen. Pasen is het belangrijkste christelijke feest: dan wordt herdacht dat Christus is opgestaan uit de dood.

Carnaval begint officieel op de zondag voor Aswoensdag, maar meestal zijn de festiviteiten geconcentreerd in het weekend en begint het al op vrijdagavond. Dit jaar begint het feest op zondag 27 februari 2022.