Waarom Andrej dorpelingen in de frontlinies van Oekraïne helpt

Hij weet niet eens meer precies wanneer hij ermee begon, vertelt Andrej via een videoverbinding. “Rond 2012, denk ik. In ieder geval al ver vóór de grootschalige Russische inval van 2022. Toen vocht Oekraïne ook al, tegen de separatisten. Zelf ben ik geboren en getogen in de Donbas-regio. In 2015 verhuisde ik naar een andere regio. Maar ik ben vrijwel constant hier, in de Donbas. Dicht bij het steeds verschuivende front. De nood van de mensen hier is alleen maar groter geworden. We helpen ze vooral met drinkwater, waar een enorm gebrek aan is. Maar we delen ook brood uit, want er zijn bijna geen bakkerijen meer. En we bemoedigen hen vanuit het evangelie.”

Voor ons is het moeilijk te begrijpen waarom sommige mensen daar, zó dicht bij de Russische aanvalstroepen, blijven wonen.

“Dat doen ze omdat het voor niemand eenvoudig is alles achter te laten wat je lief is: je land, je huis, je bezittingen. Zelf had ik de mogelijkheid mijn huis te verkopen toen ik in 2015 verhuisde, maar de mensen hier zitten in een heel andere situatie. We sporen mensen vaak aan om te evacueren nu het nog kan. Soms laten ze zich alsnog overhalen en kunnen we hen evacueren, maar vaak is dat zinloos. Ze willen gewoon niet weg. En in zekere zin snap ik dat wel. Want het eerlijke verhaal is dat onze regering weinig kan doen voor alle mensen die inmiddels vluchteling zijn in eigen land.”

Het is nóg moeilijker te begrijpen waarom jij, dag in dag uit, je leven riskeert om die achtergebleven dorpelingen in de frontlinies te bezoeken.

“Militairen riskeren hun leven, en vrijwilligers zoals ik ook. De oorlog is nu eenmaal een tijd waarin mensen risico’s lopen – ieder op z’n eigen manier.”

Het moet doodeng zijn, zo dicht bij het Russische vuur komen om mensen in nood te helpen…

Andrej spreidt zijn handen. “Eng? Natuurlijk vind ik het eng. Maar deze mensen hebben onze hulp zo ontzettend hard nodig. Onderweg ontmoet ik zo veel mannen, vrouwen en zelfs kinderen die alles hebben verloren, die volledig gedesoriënteerd en verward zijn… Iedereen is zo moe van deze oorlog.”

Hartverscheurende ervaringen

Ook hijzelf voelt zich soms helemaal leeg, noteerde hij vorig jaar eerlijk in een dagboek:

Vanwege de eindeloze verhalen van pijn en verdriet. Vanwege verwoeste toekomstdromen. Verloren levens. Gedoofde ogen – vooral die van kinderen, schuilend tijdens beschietingen in kelders. Vanwege kleurloze gezichten. Menselijk leed.

“Maar”, zegt hij met een hand op zijn borst, “het is nu gewoon niet de tijd om bij de pakken neer te zitten en het verdriet de vrije loop te laten. Ik denk dat ik mijn emoties in zekere zin onderdruk, om het vol te kunnen houden. Mijn zoon vroeg me een tijdje geleden, toen we een keertje samen in de auto zaten: ‘Papa, wat gaat u doen als de oorlog straks voorbij is?’ Ik antwoordde: ‘Dan zal ik huilen. Eindeloos huilen.’”

Veel vaker dan hem lief is, kwam hij de afgelopen jaren ook zelf onder vuur te liggen tijdens zijn hulpreizen. Dan moest hij bijvoorbeeld in de kelders van kapotgeschoten huizen schuilen tijdens artilleriebeschietingen. Soms samen met gezinnen met jonge, doodsbange kinderen.

Ook Russische drones vormen een permanente dreiging. “Een tijdje terug was ik met mijn vriend en collega-vrijwilliger Sergej in een stad die je misschien wel van naam kent: New York, in de regio Bachmoet. Die plek ken ik al sinds mijn jeugd. Zoals zo veel plaatsen hier, is New York veranderd is een spookstad. We zaten in onze bestelwagen, volgestouwd met hulpmiddelen. Opeens zagen we een drone recht op ons afkomen. Vliegensvlug sprongen we uit de auto. Die werd een paar seconden later vol geraakt door een granaat en compleet verwoest. Ik was er maar vijf meter vandaan. Het is alleen dankzij Gods genade dat we het er beiden levend vanaf hebben gebracht en zelfs niet gewond zijn geraakt.”

Zwaar onder vuur

Hij geeft nog een voorbeeld. “Eerder vandaag was ik van plan naar een bepaald dorp te gaan, dat in de richting van Donetsk ligt. Daar is een plek waar we vaak water distribueren. Maar mijn lokale contactpersonen waarschuwden me: ‘Ga er niet heen, die plek ligt momenteel zwaar onder vuur.’” Na een korte stilte: “Kijk, dit werk is altijd gevaarlijk. Maar je weet nooit hoe gevaarlijk precies.”
De grilligheid en daarmee de onvoorspelbaarheid van de oorlog zijn voor hem een dagelijkse realiteit. Zoals voor iedereen op alle plekken waar hij, gedreven door Gods liefde, hulp biedt. “Dat zorgt uiteraard voor veel stress: je weet maar al te goed dat een situatie in een handomdraai compleet kan veranderen.”

‘Vrede op aarde’

Dat laatste heeft onder andere te maken met de al genoemde drones, die de Russen momenteel massaal inzetten. “Daarmee houden ze elke beweging op de grond in de gaten. Hun drones zien alles. Daardoor kunnen wij helaas nooit al te lang op één plek blijven: veel te gevaarlijk. We moeten steeds snel verder, om geen doelwit te worden.”

Binnenkort vieren christenen wereldwijd kerst. Kun je, na alles wat je de afgelopen jaren hebt gezien en meegemaakt in deze verschrikkelijke oorlog, nog wel ‘vrede op aarde’ zingen?

Andrej glimlacht. “Gelukkig wel. Zelfs in deze moeilijke omstandigheden kunnen we Gods almachtige hand opmerken. Ondertussen willen we hoop en vreugde blijven verspreiden, door water, brood én bemoediging uit te delen. Zodat alle mensen in deze frontgebieden weten: we zijn hier niet vergeten.”

Verspreid deze kerst hoop in Oekraïne

Ook deze winter, nu de dagen kort en koud zijn, gaat Andrej door met zijn bezoeken aan plekken langs de Oekraïense frontlinies. In samenwerking met een lokale partner van Stichting Kom Over en Help, geeft hij de daar nog wonende mensen wat ze het meest nodig hebben. Vooral drinkwater en brood. Ook bemoedigt hij hen vanuit Gods woord. Met jouw steun kan hij nóg meer mensen helpen. Help je mee? Maak een kerstgift over naar NL 88 INGB 0000 300 300 o.v.v. ‘Oekraïne’. Alvast hartelijk dank!

Metterdaad.nl/oekraine

Andrej in 'Kerst onder vuur'

EO-directeur Arjan Lock reist mee met Andrej Malov in het EO-programma Kerst onder vuur. De twee uitzendingen zijn te zien op dinsdag 24 december om 21.50 uur (NPO 2) en woensdag 25 december om 23.40 uur (NPO 2).