Waar is God als je geloof wankelt?

Het was een koude ochtend toen Sophie, een meisje van 11 jaar, zichzelf voor de zoveelste keer in de spiegel bekeek. Haar ogen stonden dof, haar schouders hingen naar beneden. De afgelopen maanden waren zwaar geweest. Elke schooldag voelde als een strijd die ze niet kon winnen. De kinderen in haar klas plaagden haar, bespotten haar uiterlijk, en lieten geen kans onbenut om haar te kleineren. Ze begreep niet waarom. Wat had ze gedaan om dit te verdienen?

’s Avonds in haar kamer, als de stilte van het huis haar omringde, knielde ze bij haar bed. “God,” fluisterde ze met tranen in haar ogen, “waar bent U? Waarom laat U dit toe? Ik weet dat U alles kunt, maar waarom verandert er niets?”
Sophie bleef bidden, bleef hopen, maar de dagen bleven somber. Elke keer dat ze de speelplaats op liep, leek het alsof haar gebeden in een lege hemel waren geland. Ze wilde geloven dat God haar hoorde, maar steeds meer groeide de twijfel: Waar is God? Waar is er hoop?

Niet gehoord

Jaren later sprak ik Sophie, inmiddels een volwassen vrouw. Ze kwam een keer kijken bij een dienst in onze kerk, vanwege haar familie. Ze vond het mooi dat haar familie zo veel hoop vond in hun geloof, en het zo intens kon beleven. Maar zijzelf had na haar traumatische kindertijd God de rug toegekeerd. God had haar niet gehoord. De situatie was er alleen maar miserabeler op geworden. Ze leeft verder zonder God, maar met een heleboel littekens.
In een wereld waarin zo veel mensen lijden aan eenzaamheid, onrecht en wanhoop, blijft één vraag terugkeren: waar is God? Dat is niet alleen een theologische vraag, maar ook een diep persoonlijke worsteling.

Het zijn verhalen zoals die van Sophie die mijn geloof soms aan het wankelen brengen. God is er toch juist voor mensen in hun nood? Waarom lees ik in het Nieuwe Testament dat allen die bij Jezus kwamen, werden genezen? Lucas beschrijft het prachtig in zijn evangelie: “Hij legde hun een voor een de hand op en genas hen” (Lucas 4 vers 40). We mogen God toch alles vragen en Hij belooft toch dat we het dan zullen ontvangen? (Johannes 15:16)

Geen onbeantwoorde gebeden

Ik heb altijd geleerd om te vertrouwen dat God weet wat Hij doet. Dat er geen onbeantwoorde gebeden bestaan. Dat er zoiets is als ‘naar Gods wil bidden’ of ‘dat alles ten goede zal worden gebruikt’. En ook dat geloof ik. Maar de laatste tijd bekruipt me de gedachte dat er meer is dan dat. Hoe kan het dat er veel mensen zoals Sophie rondlopen? Welke spiegel mag ik mezelf voorhouden? Durven wij in de spiegel te kijken en onszelf de vraag te stellen: wat had ik kunnen doen?

Waar kunnen we God vinden in onze pijn? Waar is God in onze wereld? Waar zien wij iets van die liefde en bewogenheid waar ik zo vast in geloof? Wanneer breekt Gods glorie door in de levens van al die mensen die gebukt gaan onder misbruik, pesten en angststoornissen?

Gods majesteit

De vraag naar Gods aanwezigheid doet mij denken aan de roep van Mozes naar God in het Oude Testament: “Laat mij toch uw majesteit zien” (Exodus 33 vers 18). Voor Sophie, en voor vele anderen, lijkt God ver weg. Wat Sophie nodig had, was een tastbare uiting van Gods liefde. Is haar vraag niet ook een vraag naar de majesteit van God? Net als die van Mozes?

In de geschiedenis die volgt na Mozes’ vraag om Gods majesteit ontstaat er een plek waar Gods aanwezigheid was: in de tabernakel, en later de tempel. De tempel was niet zomaar een gebouw. Het was de plek waar hemel en aarde elkaar raakten, waar Gods glorie woonde, en waar priesters de taak hadden om te bemiddelen tussen God en mensen. Met het heilige der heiligen als ultieme plek van de nabijheid van God.

Waar Mozes en Gods volk in het Oude Testament de tempel hadden als plek waar God onder de mensen woonde, geeft het Nieuwe Testament ons ook de beeldspraak van de tempel. Alleen gaat het niet meer om een gebouw van stenen. Wel gaat het nog steeds om de plek waar God aanwezig is. Waar Hij merkbaar is met zijn liefde. In het Nieuwe Testament breekt – door de komst van Jezus en zijn lijden, sterven en opstanding – een nieuw stadium aan van Gods nabijheid: door mensen heen.

De kerk als tempel

De apostel Paulus schrijft in 1 Korintiërs 3 vers 16: “U weet toch dat u een tempel van God bent en dat de Geest van God in uw midden woont?” En in zijn brief aan de gemeente in Efeze omschrijft hij het nog uitgebreider: christenen zijn als een tempel, gewijd aan de Heer, waar God woont door zijn Geest, met Christus zelf als hoeksteen.

Als volgelingen van Jezus zijn wij samen de plek waar Gods aanwezigheid merkbaar is. Of in de woorden van 1 Petrus 2 vers 4-5: we zijn levende stenen van een geestelijke tempel. Wij zijn geroepen om te zijn wat de tempel was in het Oude Testament: een baken van licht in een stormachtige wereld.

Ik geef toe: dat klinkt nog abstract. Maar Mozes kon God ontmoeten in de tabernakel. En zoals dat gebeurde in de tempel toen, kunnen mensen God ontmoeten door ons. Hoe wonderlijk is dat? Ook dat is onderdeel van de hoop die we deze Kerst vieren: de komst van Jezus maakt de weg vrij om God te ontmoeten in elke volgeling van Hem.

• Speel nu

  Vind jij de 15 cadeaus in het kerstverhaal?

  Speel onze speciale kerstgame op eo.nl/kerst! Verzamel binnen de tijd alle cadeaus en laat je verrassen door het grootste kerstcadeau ooit.

Waar waren de levende stenen?

En nu terug naar Sophie. Zij miste de aanwezigheid van God. En de gedachte die mij bezighoudt, is deze: waar waren de levende stenen van Gods tempel?  Had Sophie God kunnen ontmoeten in mensen om haar heen, die er klaarblijkelijk niet waren? Zijn wij, ben ik, misschien het antwoord op haar gebed?

Dit vraagt een naar buiten gerichte houding van de volgelingen van Jezus. Ik zie een actievere rol voor de kerk. Geen instituut of gebouw, maar een levende gemeenschap. Wij zijn de tempel, de plek van hoop. Het is deel van onze identiteit als christen. Nadat Petrus de kerk een tempel van ‘levende stenen’ heeft genoemd, worden wij vervolgens beschreven als ‘een koninklijk priesterschap’. Priesters vertegenwoordigen God – maken Hem zichtbaar – en brengen mensen bij Hem. Ze hebben een actieve roeping en een enorme verantwoordelijkheid. Waar jij bent, kan hoop groeien. Waar jij bent, kan licht schijnen. Waar jij bent, kan God zichtbaar worden.

Priesterlijke rol

Iedere keer dat we liefde tonen, recht doen of hoop brengen, staan we in onze priesterlijke rol. Ons leven kan anderen zicht geven op de hoop en het licht van God. Zou Jakobus dat bedoeld hebben met zijn uitspraak dat als geloof zich niet daadwerkelijk bewijst, het dood is (Jakobus 2 vers 17)? Kerkvader Augustinus verwoordt het mooi: “Als u uw handen opheft naar God, hef dan tegelijk ook uw daden op naar Hem.”

Ik geloof dat we in simpele kleine dingen al een groot verschil kunnen maken. Elke dag biedt mogelijkheden om priester te zijn. Eenvoudig, door te bidden voor een collega die het moeilijk heeft. Een vriendelijk woord tegen iemand spreken. Tijd vrijmaken om iemand te helpen.

Voor een deel zit het ook in onze houding. De gepolariseerde wereld heeft zo’n behoefte aan genade, aan mensen die anderen niet veroordelen, maar liefhebben. Wij zouden hier het voorbeeld in moeten zijn, omdat wij genade in z’n diepste vorm kennen. Dit kan in je gezin, op je werk, of in je buurt. Stel je oordeel even uit. Misschien is in plaats daarvan even luisteren of een vraag stellen een beter idee. Door echt naar anderen te luisteren, laat je zien dat iemand waardevol is.

Blijf in verbinding

Om een priester te zijn, die verbinding maakt tussen God en mensen, moet je natuurlijk zelf in contact blijven met God. Bid regelmatig, lees de Bijbel en zoek momenten van stilte om zijn stem te horen. Als je zelf gevuld bent met Gods liefde, kun je die ook uitdelen.

De tempel in het Oude Testament verwijst terug naar de hof van Eden. En daarmee is mijn tempel-van-God-zijn ook een verwijzing naar hoe ik bedoeld ben in die perfecte wereld: beelddrager van de Allerhoogste zijn. Waar wij Gods levende stenen zijn, wordt zijn aanwezigheid merkbaar. En in die aanwezigheid is er hoop, ook voor Sophie en alle andere mensen die gebukt gaan onder het juk van onrecht en de schijnbare afwezigheid van goddelijke hulp. Hoop heeft een naam: Jezus. En zijn volgelingen vormen het bouwwerk waardoor Sophie de glorie van God mag ervaren.

Wij zijn Gods handen en voeten in deze wereld. Dat betekent niet dat we perfect moeten zijn of alles moeten weten. Het betekent dat we beschikbaar mogen zijn, geroepen om bruggenbouwers te zijn, licht te brengen in de duisternis, en hoop te verspreiden waar wanhoop heerst.

Want waar jij bent, daar kan Gods aanwezigheid zichtbaar worden. En waar God is, daar is hoop, liefde en nieuw leven.

Waar U verschijnt,
wordt alles nieuw.
Want U bevrijdt
en geeft leven.

Tekst: Marcel Koning