Waar blijft de antichrist?

Een van hen is de emeritus predikant en publicist J.W. Embregts. Eerder dit jaar rolde zijn boek Geen uitstel meer van de persen, waarin hij zijn visie op de eindtijd uiteenzet. In het tijdschrift Het Zoeklicht verzorgt hij momenteel een artikelenreeks over de antichrist.

Eindtijdkoning

Op de vraag of dit onderwerp volgens hem wel zo leeft onder christenen, reageert Embregts: “Jazeker! Ik ben jarenlang leraar eschatologie (leer van de laatste dingen, red.) geweest en bovendien was ik ruim veertig jaar voorganger. Al die jaren werden in bijbelstudies onophoudelijk vragen over dit onderwerp gesteld. Mijn boek Geen uitstel meer, is een herdruk van een boek dat ruim vijfentwintig jaar geleden is verschenen – de vraag ernaar bleef. Er is dus nog steeds belangstelling voor.”

Hoever zijn we nog verwijderd van de openbaring van deze ‘antigoddelijke eindtijdkoning’, zoals de ‘Studiebijbel’ hem typeert?
“Geen idee! Maar het is natuurlijk wél zo dat wat we nu zien, verschrikkelijk veel lijkt op het beeld dat de Bijbel schetst. Ik zou er zelf nooit één of andere profetische uitspraak over willen doen – dan ga je geheid op je neus! – maar alles lijkt erop te wijzen dat het binnenkort gebeuren kán.”

Is de antichrist volgens u een persoon, of – zoals oudere theologen als dr. S. Greijdanus en ds. A. Ringnalda stelden – een macht?
“Een persoon. Als je Daniël 7 naast Openbaring 12, 13 en 17 legt, zie je dat het om een méns gaat die woorden spreekt tegen de Allerhoogste en de strijd aanbindt met de gelovigen. Ik zie een satanische tegenhanger van de Drie-eenheid, met de draak (Openbaring 12, red.) als anti-God de Vader, het beest uit de zee (Openbaring 13, red.) als de anti-Christus en het beest uit de aarde (idem, red.) als de anti-Heilige Geest.”

Een onder uitleggers omstreden kwestie: is de antichrist een Jood, of een niet-Jood?
“Niemand weet het precies. Mijns inziens kan het bijna niemand anders dan een Jood zijn. De Joden wachten op het herstel van de tempeldienst. In Daniël 9 lees je dat er iemand zal komen die toestemming geeft om de offerdienst te hervatten. Als er iemand komt die toestemming geeft om de tempel te herbouwen, dan zullen de Joden hem waarschijnlijk zien als de Messias Die komen zal, dus per definitie een Jood.”

De Bijbel tekent de antichrist als een figuur die óók niet-Joden aantrekt. Hoe doet hij dat?
“Zijn grootste troef is dat hij een oplossing heeft voor de problemen in het Midden-Oosten. Als zo’n figuur opstaat, zal hij door vriend en vijand met open armen worden ontvangen.”

Merkteken

Ook de Hoogeveense publicist Jaap Spaans (Jaapspaans.nl) ziet ontwikkelingen die erop wijzen dat de openbaring van de antichrist dichterbij komt. “We worden in toenemende mate geconfronteerd met problemen die een grensoverschrijdend karakter hebben,” legt hij uit. “Geen enkel land, zelfs de machtige Verenigde Staten niet, is in staat die op te lossen. Denk aan vraagstukken als terreur, dreigende grondstoffenschaarste, vluchtelingenstromen, milieuproblemen en klimaatverandering, criminaliteit, besmettelijke ziekten, het Midden-Oosten en Israël, enzovoort. De terreuraanslagen op Amerika van 11 september 2001 vormden een belangrijk omslagpunt in de wereld. Iedereen kan zich voorstellen wat er gebeurt als er bijvoorbeeld een aanslag met een vuile of nucleaire bom zal plaatsvinden. Alles raakt dan in een stroomversnelling. De wereld schreeuwt om een oplossing voor deze problemen en om vrede. Deze ontwikkeling vereist een krachtig centraal gezag op mondiaal niveau, en sterk leiderschap. Er is dus een voedingsbodem voor de komst van de antichrist.” Spaans verwijst naar Matteüs 24, Lucas 21, Markus 13, Zacharia 12 en 14 en Daniël 12.

Hoe typeert u de komende antichrist?
“Hij is de tegenstander van God – de duivel – in het vlees. Een charismatisch leider, die in staat is grote dingen te doen. Wel iemand met een organisatie of infrastructuur op mondiaal niveau achter zich. Want wil je al de machtsmiddelen inzetten en controle op die schaal uitoefenen, dan heb je een apparaat nodig dat je beleid uitvoert.”

In Openbaring 13 wordt gesproken over het ‘merkteken van het beest’. Gelooft u dat dit een letterlijk teken zal zijn, bijvoorbeeld in de vorm van chips die geïmplanteerd worden (zie kader)?
“Ik neem het inderdaad letterlijk, maar met dien verstande dat er sprake is van een complexe infrastructuur, waarbij identificatie een sleutelrol vervult.”

Kunt u die identificatie toelichten?
“Het merkteken zal volgens mij drie belangrijke aspecten omvatten, namelijk bio<00AD>metrie (identificatie op basis van unieke lichaamskenmerken, red.), chipimplantatie (een chip kan informatie bevatten, zoals een medisch dossier, red.) en een uniek nummer, zoals het Burger Service Nummer of het Euronummer in de toekomst. Dit nummer is dan de zoeksleutel waarmee informatie over wereldburgers kan worden verzameld, verwerkt en opgeslagen. Hierdoor is totale controle van de mens mogelijk. Uiteraard kan de vorm door verbetering van technieken nog wijzigen. Maar voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid is de vervulling van Openbaring 13 technisch realiseerbaar.”

Nero

“Ik zie de antichrist niet als één bepaalde, historische persoonlijkheid,” merkt de hervormde theoloog en hoogleraar dr. J. Hoek op. “Het is vaak voorgekomen dat mensen bijvoorbeeld Nero of de paus of Hitler als de antichrist hebben geïdentificeerd. Ik denk echter dat we de antichrist als de benaming voor de manifestatie van de satan in menselijke figuren moeten zien. Johannes spreekt immers ook over ‘vele antichristen’ (1 Johannes 2:18, red.). Ik geloof dat er niet alleen door de geschiedenis heen mensen zijn die als antichristen zijn opgetreden – die dus echt principieel en over de hele linie gekant zijn tegen Christus en Zijn gemeente – maar dat er ook in het laatste der dagen nog bij uitstek zo’n figuur komt.”

Is dat dezelfde als ‘de mens der wetteloosheid’ uit 1 Tessalonicenzen 2:4?
“Inderdaad. Er is dus een soort opklimmende reeks; hij staat aan het eind en zal al zijn voorgangers overtreffen. Dat is de escalatie van het laatste der dagen, waarover ook Openbaring spreekt – wat vuil is, zal vuiler worden en wat rechtvaardig is, zal rechtvaardiger worden (Openbaring 22:11, red.).”

Welke antichristen uit het verleden kunt u bijvoorbeeld noemen?
“Dan denk ik aan Romeinse keizers als Nero en Domitianus, die christenen vreselijk hebben vervolgd. Maar ook aan bepaalde pausen die nota bene onder de pretentie Christus’ plaatsvervanger op aarde te zijn, vreselijke machtspolitiek hebben bedreven en daarbij ook talloze mensen hebben vermoord.”

Wat is het meest recente voorbeeld?
“Adolf Hitler, die Gods oogappel, Israël, heeft aangerand. Het brandpunt richt zich zowel op het volk van Israël als op de christelijke gemeente en het Joodse volk. Iemand als Pol Pot, hoe erg het ook was wat hij deed, moeten we wat dit betreft dus buiten beschouwing laten.”

Zal die laatste antichrist een Jood zijn, zoals sommige uitleggers denken?
“Daar zijn de Bijbelse aanwijzigingen te gering voor. Voorstanders van die visie wijzen er onder meer op dat Paulus stelt dat hij zich in de tempel van God zal zetten. Die tekst, 2 Tessalonicenzen 2:4, lees ik niet zó dat daarvoor de herbouw van de tempel in Jeruzalem nodig is. Over de tempel wordt in het Nieuwe Testament namelijk ook gesproken als een aanduiding voor het huis van God, Zijn gemeente (bijvoorbeeld in 1 Korinte 3:16, red.).”

Wat is de relevantie hiervan voor ons, vandaag?
“De Bijbel waarschuwt ons dat de antichrist zich uitermate christelijk kan voordoen. Daarin lijkt hij op de duivel, die zich als een engel des lichts vertoont. We moeten dus waakzaam zijn!”

Mede n.a.v. J.W. Embregts, 'Geen uitstel meer', Uitgeverij Het Zoeklicht, Doorn, 2e druk, 2006. Prijs: € 18,50. ISBN 978-90-64510-90-8.