Van vrijgemaakt-gereformeerd naar oud-katholiek

Louis Runhaar was vrijgemaakt-gereformeerd, maar tijdens zijn studie theologie begon hij openlijk te flirten met het katholicisme. Nu is hij priester in de Oud-Katholieke Kerk. Almatine vroeg Louis naar zijn verhaal. 

‘Tijdens mijn studie groeide mijn interesse voor het traditionele, liturgische, sacramentele en ambtelijke, met andere woorden: voor Rome (katholiek), Constantinopel (orthodoxie) en Canterbury (anglicisme). De herkenning en vervreemding maakten de zoektocht spannend.

Ik was daarin trouwens niet de enige, er waren meer studenten die deze fascinatie deelden en die voedden door het bezoeken van kloosters en het lezen van katholieke theologen. Een boekje als Orthodoxie van katholieke vechtersbaas Chesterton bood ons een kijk op de wereld die zo intens vreugdevol, kleurrijk, diepzinnig en tegelijk humoristisch was, dat we er alleen maar meer van wilden weten. Pure romantiek! En daar begon de flirt dus uit de hand te lopen…’

Van flirt naar huwelijk

‘Wat ons als studenten in die periode zo aansprak, was de ruimte, de schoonheid en de lichamelijkheid van de eerbiedwaardige katholieke traditie. Onze eigen traditie stak daar wat bleekjes bij af: die ervoeren wij als rationalistisch en benauwend. In al haar zintuiglijkheid en symboliek wist de liturgie mij diep te ontroeren. Bovendien bleken veel opvattingen die ik meekreeg in mijn jeugd over het katholieke geloof, domweg niet te kloppen.

Gelukkig was er aan de universiteit genoeg ruimte om onze katholieke interesses te verzilveren. Als we het maar serieus in gesprek brachten met de gereformeerde traditie. In de loop van mijn studie, in 2005, heb ik mijn oude kerk vaarwel gezegd, zeker ook omdat ik over bepaalde geloofszaken anders was gaan denken. Mijn omgeving heeft overigens met verbazingwekkend veel begrip en nieuwsgierigheid gereageerd op de overstap’.

Geen dominee maar priester

‘Ik heb eigenlijk nooit dominee willen worden, maar eenmaal toegetreden tot de Oud-Katholieke Kerk, ontstond in mij het verlangen naar het priesterschap. Op een zekere zondagmorgen werd ik tijdens een viering in een klooster voor mijn gevoel naar het altaar toegezogen. Ik weet niet hoe, maar ik wist: dáár is Hij, en daar moet ik ook zijn.

Door gesprekken met mijn pastoor en mijn bisschop, maar ook met mijn vrouw, vrienden en familie werd dit gevoel van geroepen zijn alleen maar bevestigd. Naast mijn werk als redacteur bij omroep RKK ben ik toen de ambtsopleiding in Utrecht gaan volgen. In 2014 kon ik aan het werk als pastoraal werker. Het jaar daarop volgden eerst de diaken- en daarna de priesterwijding. Sindsdien ben ik als pastoor verbonden aan dezelfde parochie in Amersfoort waarin ik zes jaar eerder was komen binnenwandelen.’

Niet rooms maar oud-katholiek

‘Ik koos uiteindelijk niet voor de Rooms-Katholieke Kerk, maar voor de Oud-Katholieke kerk vanwege het concrete functioneren van de oud-katholieke geloofsgemeenschap. De hartelijke en niet-opdringerige manier waarop ik in verschillende oud-katholieke parochies werd ontvangen, stond in een nogal schril contrast met de anonimiteit en het individualisme dat ik in diverse rooms-katholieke parochies was tegengekomen. Ook bleef een aantal typisch roomse zaken, zoals bijvoorbeeld de pauselijke onfeilbaarheid, ver van mij afstaan.

In de oudkatholieke parochies maakte ik kennis met een kerk die mijn hart sneller deed kloppen: een eeuwenoude maar springlevendige geloofsgemeenschap die de liturgie op klassieke wijze viert, waar men gelooft in de werkelijke tegenwoordigheid van Christus in de eucharistie, ook nog eens degelijk preekt, maatschappelijk bij de tijd is en waar de bisschoppen en de andere geestelijken samen met de gelovigen de kerk besturen. Vanzelfsprekend geen kerk zonder gedoe, maar daar ontkomen we als mensen toch niet aan.

Is er eenheid mogelijk

‘Eenheid tussen katholieken en protestanten? De theologische consensus die er al is, zou moeten doordingen tot de basis. Ik hoor nog te vaak geluiden die klinken alsof er sinds de late middeleeuwen niets gebeurd is. Maar de consensus die de Wereldraad van Kerken aan het licht heeft gebracht, zegt veel. Vergeet trouwens niet dat er in 1999 overeenstemming werd bereikt over de rechtvaardigingsleer. Vervolgens denk ik dat we een heel eind zouden opschieten als katholieken en protestanten het eens worden over de plaats en de betekenis van het kerkelijk ambt. Door de oecumenische beweging zijn katholieken hierover al een stuk ruimer gaan denken, maar veel protestanten blijven voor mijn gevoel steken in anti-bisschoppelijke koudwatervrees.’

‘Ik geloof niet dat ik nu iets mis. Ik heb weleens nostalgische gevoelens als ik denk aan de gezelligheid en de overzichtelijkheid van mijn good-old gereformeerde universum. Maar verder?  Wat ik eruit mee wilde nemen, heb ik meegenomen en wat ik kwijt moest, heb ik achtergelaten.’

Foto van Louis Runhaar: Michiel van ’t Erve 

Dit blog werd eerder gepubliceerd op 18 juli 2016.