Vraag het Google: "Moet ik de tienden geven?"

Zoals wel meer #GoogleVultAan-suggesties, verraste deze me. Het moet wat zeggen over onze prioriteiten. Deze zoekvraag (‘Does Jesus talk about tithing?’) kun je waarschijnlijk vertalen als: ben ik de sjaak? Moet ik meer dokken van Jezus? Ik bedoel, de meeste mensen geven minder dan een tiende, maar ja, als Jezus het zegt... Dat zou wel wat zorgwekkend zijn!

20%
Voor wie het niet weet: het geven van 'de tienden' (een tiende van je inkomen weggeven aan een goed doel) is een wet uit het Oude Testament. Die bijbelpassages (Deuteronomium 14:22-29) zijn uniek voor die tijd, maar niet helemaal helder. Orthodoxe Joden onderscheiden zelfs vier soorten tienden, die ze niet allemaal elk jaar geven; bij elkaar komt het jaarlijks neer op ongeveer twintig procent van je inkomen. Dit was grotendeels bestemd voor de Levieten: de inmiddels verdwenen stam van tempelmedewerkers. Slechts elke drie jaar was een tiende voor ‘de vreemdelingen, weduwen en wezen’. Op jaarbasis is dat drie procent.

Ontwikkelingssamenwerking
Hoe zou je dat naar onze tijd vertalen? Onze huidige Nederlandse economie zit nogal anders in elkaar dan de agrarische samenleving van Israël toen, dus het is de vraag waarmee je die drie procent moet vergelijken. Misschien met het percentage van ons bnp dat naar ontwikkelingssamenwerking gaat? Dat is 0,7 procent. Als we die driejaarlijkse tiende in Nederland zouden invoeren, zou dat percentage verviervoudigen, tot jaarlijks zo’n 25 miljard euro. Als we dat wereldwijd zouden doen, wordt dat in totaal 1,5 biljoen euro aan hulp, ongeveer tien keer zo veel als het momenteel is.

Belastingverlaging
Het is wel de vraag of ontwikkelingssamenwerking de beste vergelijking is. Die oude tiende ging ook naar wat wij tegenwoordig ‘sociale zekerheid’ noemen. Ongeveer een kwart van ons bnp gaat naar de staat, daarvan weer een kwart naar deze post: in totaal ongeveer twee keer zo veel als de Israëlieten aan hun armen moesten geven. Als we deze regel letterlijk invoeren, zou er stevig op de uitkeringen gekort worden en kregen we allemaal honderden euro’s belastingverlaging…
Wie zich dus zorgen maakt dat Jezus je vraagt om meer geld te doneren aan goede doelen – zo bekeken zal het vast meevallen. Als je tenminste die oude tiende kunt vergelijken met ons huidige belastingstelsel...

Jezus
Maar goed, de vraag was of Jezus er wat over zei. Twee keer heeft hij het erover en in beide gevallen gaat het over Farizeeërs (een kleine groep serieuze gelovigen in die tijd) die zich erop voorstaan dat ze de tienden geven. That’s it.
Nu werkt het niet om je ervan af te maken met: ja, dat waren de Farizeeërs en die waren ‘wettisch’. Jezus zelf zegt namelijk tegen zijn studenten dat ‘jullie moeten doen wat de Farizeeërs zeggen’ en dat hij sowieso niet gekomen is om ook maar een komma van de Joodse wet te schrappen. (Matteüs 5:17-18) Jezus zal zelf dus tienden hebben betaald en hij raadt het zijn omstanders aan. Als je je afvraagt what would Jesus do, is het antwoord helder...

Kussen
De meeste lezers van deze blog, ikzelf ook, zijn echter geen Joden van geboren, maar christenen-uit-de-heidenen. In dat geval heeft de wet een andere betekenis. Al zeer vroeg, binnen twintig jaar van haar bestaan, heeft het christendom namelijk besloten christenen-uit-de-heidenen ‘geen al te zware lasten’ op te leggen; de tienden betalen valt daar ook onder.
Tegelijk doet dat er ook weer niet heel veel toe. We doen ontzettend veel zonder dat daar een wet voor is. We groeten mensen op straat, terwijl dat niet ‘moet’. We kussen een geliefde, is ook niet verplicht. We sporten (oké, sommigen sporten), daar is ook geen wet voor. En toch zijn al die dingen goed om te doen. Zo kan het ook goed zijn om je tienden te betalen. Niet omdat het ‘moet’, maar omdat je gelooft dat het goed is.

Deze blog is onderdeel van een serie van de (volgens Google) tien meest gestelde vragen over Jezus. Vorige week kwam nummer 10 aan bod: Kent Jezus mij? Lees volgende week nummer 8: Zei Jezus iets over de hel?

Wat denk jij? Hoeveel geef jij aan goede doelen? Moet je 10 procent geven?