Verloren jongeren: is er hoop en toekomst na jaren jeugdzorg?

Verslaafde ouders, ouders waarbij het niet meer ging, eigen verslavingen of psychische problemen. De vier jongeren in de nieuwe EO-serie Verloren Jongeren hebben allemaal hun littekens van het leven. Hun dagelijkse uitdaging zit in overleven, met alle bagage die zij bij zich hebben. Ze hebben alle vier een verleden vol jeugdzorginstellingen en hulpverleners. Omdat ze ouder zijn dan achttien jaar, moeten ze op eigen benen staan en eigen regie nemen. Maar hoe moet dat als je dat nooit geleerd hebt?

Verslavingen en veerkracht

In Nederland is het aantal jongeren dat uitstroomt uit jeugdzorginstellingen en dak- en thuisloos raakt aanzienlijk, omdat ze nergens terecht kunnen. Zo ook Andy, Xaron, Lars en Sven. Ze verbleven of verblijven op straat, in gesloten instellingen of in daklozen- en crisisopvangen tussen volwassenen met verslavingen en/of psychische problemen. Hierdoor lijkt de wereld aan het begin van hun volwassen leven al uitzichtloos. Hun leven bestaat uit zorgen dat je een plek hebt om te slapen, genoeg geld om eten te kopen of de dag zien door te komen op straat.

Puberbrein en psychische problemen

Een basis waarin liefde, veiligheid en vertrouwen ontbreken en de stress van het dak- en thuisloos zijn, wordt verdoofd met drank en drugs. Dit zorgt ervoor dat rekeningen niet worden betaald of nog erger dat ze in de criminaliteit terecht komen.  

Dat deze ‘verloren jongeren’ snel foute keuzes maken is niet zomaar. Een achttienjarige heeft amper kennis van de wereld, een onontwikkeld ‘puberbrein’ en kan moeilijk doordachte beslissingen nemen.

"Mijn soort mensen"

Nadat documentairemaker Sahar Meradji eerder voor de EO al de indrukwekkende serie Verloren Kinderen maakte, volgt ze nu vier tieners die op een cruciaal kruispunt van hun leven staan. Meradji herkent zich in deze jongeren: "Deze ‘straat-slimme’ jongeren zijn mijn mensen. Niet omdat ik zelf in mijn jeugd dak -of thuisloos ben geweest, maar ik verveelde mij snel en om het gevoel te krijgen dat ik leefde en uitgedaagd werd, zocht ik alle extremen op. Ik hing in deze periode veel op straat en spreek de taal en begrijp de manieren van deze jongeren."

"Twee dingen zijn voor mij belangrijk bij deze serie: Aan de ene kant richting het systeem: Het is nu vaak pappen en nathouden, maar dat helpt de jongeren uiteindelijk niet omdat ze niet leren op eigen benen te staan. En aan de andere kant richting de jongeren: Blijf geen slachtoffer van de keuzes en fouten van anderen. Het is jouw leven, er is veel hulp, maar uiteindelijk moet je het zelf doen."

Online serie over hulpverleners

Aanvullend bij de EO-serie Verloren Jongeren wordt ook een online serie over hulpverleners gemaakt. Hierin komt de andere kant, die van de hulpverleners aan het licht. Zij kennen de problematiek van de jongeren uit de serie goed. Ze zijn vaak gefrustreerd in wat ze kunnen betekenen voor deze groep en willen niets liever dan bijdragen aan een zelfstandige generatie. Door de decentralisatie en bezuinigingsmaatregelen, wordt hun tijd opgeslokt door administratieve taken. De werkdruk en de uitvalsgraad is hoog, waardoor er nog minder de juiste hulp geboden kan worden aan deze jongeren die het zo hard nodig hebben.

Kijk hier de afspeellijst van de online serie 'Strijders in de Jeugdzorg'.