Uitgelekte notulen van de commissie 'Veilige Kerk'

Notulen van vergadering commissie ‘Veilige Kerk’ van de evangelisch-gereformeerde Ichtusgemeente te Stommelerend.

Aanwezig namens de kerkenraad: dhr. Jan van Spremmel, dhr. Fons Grootenboer, dhr. Gerhard van der Aven.

Overige aanwezigen: mevr. Johanna Stoeter-Koosgebroed (namens de ouderen), dhr. Patrick Sluif (namens de jongeren), mevr. Trudie Bestenbroer (notulist), mevr. Karolien Prosper (namens het vrouwenwerk), dhr. Diederik Avontroot (namens de minderheden) mevr. Marie van Someren (namens de gezinnen) en dhr. Rudolf Bes (namens de commissie milieu).

Voorzitter: Dhr. Jan van Spremmel

Notulist: Mevr. Trudie Bestenbroer

1. Opening

Diaken Grootenboer opent met het lezen van 1 Petrus 1 vers 15-16, waar staat: “Wees heilig, want Ik ben heilig.” Onze roeping is geen veilige, maar een heilige kerk, aldus de diaken. Patrick Sluif merkt op dat hij daarvoor bij de verkeerde commissie zit. Diaken Grootenboer noemt dat spotten.

Na veertien minuten discussie trekt de voorzitter de conclusie dat het misschien wel samen kan gaan: heilig en veilig.

2. Samenstelling agenda

Voorzitter: het doel van de vergadering is het opstellen van een plan om de Ichtusgemeente tot een veilige gemeente te maken. De aanwezigen vertegenwoordigen een brede doorsnede van de gemeente.

Diederik Avontroot vraagt zich af waarom hij ‘namens de minderheden’ is uitgenodigd. Na een lange stilte mompelt de voorzitter iets over ‘lhbti+’. Avontroot begrijpt hieruit dat hij is uitgenodigd omdat hij homo zou zijn. Er blijkt sprake te zijn van een misverstand. Avontroot is single, maar valt niet in de lhbti+-categorie. Met meerderheid van stemmen wordt de motie aangenomen dat ‘singles’ ook een minderheid zijn. Avontroot mag blijven.

Karolien Prosper merkt op dat er niemand van kleur is uitgenodigd voor de commissie. Gedurende 21 minuten wordt gezocht naar iemand die kan worden uitgenodigd voor een volgende commissievergadering. Uiteindelijk meent Van der Aven dat er een paar jaar geleden iemand heeft meegedaan aan een Alpha Cursus die wellicht als persoon van kleur kan worden gezien. Van der Aven gaat proberen zijn gegevens te achterhalen.

Marie van Someren hecht er sterk aan dat in de notulen wordt opgenomen dat we allemaal mensen van kleur zijn.

Gerhard van der Aven (ouderling-kerkrentmeester) vraagt zich af waarom er in de agenda niets staat over de veiligheidsprotocollen. Volgens hem is de kerk buitengewoon veilig dankzij een team betrokken bhv’ers, een goed onderhouden blussysteem en een grondig vluchtplan. Het duurt dertien minuten voordat het Van der Aven duidelijk is dat het hier om een ander soort veiligheid gaat.

3. Rondetafelgesprek: ervaren we onze kerk als veilig?

Voordat het gesprek van start gaat, wil de notulist weten of ze dit gesprek moet notuleren, omdat het niet heel veilig voelt als alles wordt doorgebriefd aan de kerkenraad. Afgesproken wordt dat de notulen zonder het gespreksverslag naar de kerkenraad gaan.

Diaken Grootenboer geeft aan zich niet veilig te voelen als er wordt geïmpliceerd dat persoonlijke zaken niet veilig liggen in de kerkenraad. Van Someren geeft aan dat dit precies de onveiligheid in de gemeente illustreert. In haar woorden: “De mannetjes van de kerkenraad beslissen voor je wat wel en niet veilig is.” Grootenboer geeft aan dat Van Somerens gevoel van onveiligheid over de onveiligheid in de kerkenraad hem een onveilig gevoel geeft en ze bovendien een “typisch voorbeeld van een overgevoelig huismoedertje” is. Van Someren geeft aan zich zeer sterk in te moeten houden om Grootenboer geen klap in het gezicht te geven. Patrick Sluif zegt dit “niet veilig, maar wel interessant” te vinden.

De voorzitter grijpt in en besluit tien minuten koffiepauze te nemen. De vergadering is ondertussen ook al ruim anderhalf uur bezig. Rudolf Bes neemt de gelegenheid te baat te protesteren tegen het feit dat er nog steeds geen fair trade koffie wordt geschonken. “Hoe kunnen wij hier pleiten voor een veilige kerk als we onveiligheid in de wereld in stand houden?” Daar is iedereen het mee eens (vervolgactie nog onduidelijk).

Vervolg rondetafelgesprek:

Tijdens de koffiepauze hebben Grootenboer en Van Someren onder lichte druk van de voorzitter elkaar een hand gegeven. In verband met de tijd wordt besloten het rondetafelgesprek op een ander moment voort te zetten en te focussen op concrete stappen.

De organisatie Veilige Kerk hanteert vier kenmerken van een veilige kerk. Die vier kenmerken bepalen de volgende agendapunten.

4.1. In een veilige kerk gaan jong en oud respectvol met elkaar om

Johanna Stoeter-Koosgebroed vindt dat er te veel naar de jongeren en te weinig naar de ouderen wordt geluisterd in de kerk. Met name het zingen van moderne opwekkingsliederen stuit haar tegen de borst. Volgens Patrick Sluif worden er iedere zondag anders ook genoeg “onbegrijpelijke” psalmen en liederen “uit de oertijd” gezongen. Marie van Someren mist de kinderliederen in de dienst. Volgens Van der Aven heeft een groot deel van de gezongen liederen sterk armeniaanse trekken. Verschillende aanwezigen weten niet wat armeniaans is. De voorzitter merkt op dat dit niet het punt van deze vergadering is.

Besloten wordt iedere dienst te beginnen met een ‘oude vertrouwde’ (psalmen, gezangen of Opwekking t/m 300), dan een lied voor de kinderen voordat ze naar de kinderdienst gaan, dan een ‘jongerenlied’ (Hillsong, Mozaiek, Bethel of de laatste 87 nummers in Opwekking) en dan verderop in de dienst minstens één modern en één klassiek lied. Bovendien mag er in een derde van de liederen niet het woord ‘ik’ voorkomen (om armeniaanse toestanden te voorkomen) en moeten iedere zondag de volgende emoties minstens eenmaal voorbijkomen: deemoed/verootmoediging – vreugde/dankbaarheid – uitbundigheid/aanbidding – rust/vertrouwen. Bovendien wordt er vier keer per jaar een psalmzangdienst en vier keer per jaar een aanbiddingsdienst georganiseerd. (Johanna Stoeter-Koosgebroed: “Wat zijn die andere diensten dan?”)

Diederik Avontroot vraagt zich af of hiermee het respect van de verschillende leeftijdscategorieën richting elkaar enigszins verder geholpen is. Vanwege de tijd wordt besloten door te gaan naar het volgende punt.

4.2 In een veilige kerk worden leiderschapsposities niet misbruikt

De voorzitter legt uit dat dit in een traditionele, protestantse kerk zoals de evangelisch-gereformeerde Ichtusgemeente geen enkel probleem is, vanwege de door de eeuwen fijn geslepen structuren. Machtsmisbruik kan hier niet voorkomen: vanwege de gekozen kerkenraad, de regelmatig wisselende predikanten en de heldere taakverdeling kán het bijna niet misgaan. En mocht het toch misgaan, dan kan de gemeente altijd terecht bij de classis. “Een waterdicht systeem”, aldus de voorzitter.

Diaken Van der Aven roept op om te applaudisseren voor dit meesterlijke systeem. Grootenboer begint alvast te klappen.

Diederik Avontroot vraagt zich af of ze niet iets met de suggestie van Veilige Kerk moeten om een vertrouwenspersoon in te stellen. Iemand die buiten de kerkenraad staat, een onafhankelijk meldpunt voor als er sprake is van machtsmisbruik. Van der Aven vraagt zich af of de kerkenraad soms niet te vertrouwen is.

Volgens Marie van Someren voelt het vaak alsof de kerkenraad beslissingen neemt zonder te luisteren naar de gemeente. Grootenboer: “Maar de kerkenraad ís de gemeente!” Van Someren merkt op dat de gemeente óók uit vrouwen bestaat, waarop Van der Aven roept: “1 Timoteüs 2 vers 11!” Karolien Prosper heeft pas een heel goede preek over deze tekst gehoord, maar kan die zo snel niet op haar telefoon vinden.

Voorzitter Jan van Spremmel merkt op dat de kerkenraad al eerder heeft besloten dat dankzij de prachtige, eeuwenoude kerkstructuur – geklap van Grootenboer – een vertrouwenspersoon niet nodig is en dat deze commissie daar toch geen verandering in kan brengen. Volgende punt.

4.3. In een veilige kerk wordt het onrecht van (seksueel) misbruik bestreden

“Zoiets komt in onze kerk toch niet voor?” vraagt Johanna Stoeter-Koosgebroed. Rudolf Bes las onlangs dat er in de Mount Zion Fire Ministries-kerk, ook in Stommelerend gelegen, een gigantisch financieel schandaal speelde. Iets met een corrupte penningmeester. Ouderling-kerkrentmeester Van der Aven merkt op dat zoiets in de Ichtusgemeente gelukkig onmogelijk is, dankzij het vierogenprincipe.

Diaken Grootenboer was onlangs op een verjaardag waar een zus van zijn nicht vertelde dat bij een 'zware kerk' in hun dorp een verschrikkelijk misbruikgeval bekend was geworden. Verschillende aanwezigen blijken soortgelijke verhalen te kennen. Rudolf Bes geeft aan dankbaar te zijn dat in de Ichtusgemeente geen gevallen bekend zijn.

Karolien Prosper vraagt zich af waar slachtoffers of omstanders van misbruik terechtkunnen. Volgens Van Spremmel is de juiste plaats de kerkenraad, met name het huisbezoek. Slechts één van de aanwezigen blijkt in de afgelopen twee jaar huisbezoek te hebben gehad. Besloten wordt dit aan te kaarten in de kerkenraad.

Bovendien zal aan de dominee gevraagd worden in de eredienst extra te danken voor de fantastische kerkgemeenschap die de Ichtusgemeente is.

4.4. In een veilige kerk weten slachtoffers van misbruik zich gehoord en gekend

Het is lange tijd stil. De voorzitter vraagt of iedereen het met deze stelling eens is. De aanwezigen knikken.

Vanwege de tijd wordt besloten over te gaan tot de conclusie.

5. Conclusie

Concluderend is het Actieplan Veilige Kerk van de Ichtusgemeente als volgt:

- een doorwrocht zangschema voor de eredienst zodat jong en oud zich gerespecteerd weet;
- het huisbezoek wordt aangekaart in de kerkenraad;
- er komt extra aandacht voor hoe fantastisch de Ichtusgemeente is.

Voorzitter Van Spremmel legt het actieplan bij de kerkenraad neer en bedankt de aanwezigen voor deze “vruchtbare” vergadering.

De voorzitter stelt voor de vergadering af te sluiten met het zingen van een lied. Vanwege de diversiteit van het gezelschap wordt besloten tot het zingen van Opwekking 100: ‘Ho-ho-ho-hosanna, ha-ha-haleluja’.

6. Volgende vergadering

Niet nodig. De gemeente is af.