Transgenders in de kerk

Transgenders worstelen met vragen over hun diepste identiteit. Dat maakt de problematiek volgens ds. Marc ten Brink uit 
’t Harde zo complex. Hij is gereformeerd-vrijgemaakt predikant en als gastheer betrokken bij de zelfhulpgroep Transgender & Geloof (onderdeel van Transvisie*). “Bij transgenders is er sprake van een fundamentele verwarring over hun eigen zijn. Dat brengt legio vragen mee: Wie ben ik? Hoe ben ik bedoeld? Welke weg heb ik te gaan? En – als hij of zij gelovig is – wie ben ik voor God?

Maar er spelen ook vragen als: Zullen andere mensen mij niet afwijzen? Mag ik operaties ondergaan?” Ten Brink merkt dat transgenders vaak al van jongs af met deze vragen worstelen
en soms zelfs in depressies terechtkomen. “Ze zijn heel bang om uit de kast
 te komen, liggen totaal met zichzelf in
de knoop en weten niet hoe ze relaties moeten aangaan. Dat maakt het zo indringend.”

Onwetendheid
De christelijke-gereformeerde ds. Klomp beaamt het verhaal van Ten Brink. De predikant uit Veenendaal is betrokken bij de Christelijke Werkgroep Transseksualiteit en voert pastorale gesprekken met transgenders in het hele land. “Reken maar dat deze mensen in een sociaal isolement zitten. Als je dat zelf niet aan den lijve ondervindt, peil je nooit wat die mensen doormaken aan eenzaamheid.”

Zowel Klomp als Ten Brink vindt het dan ook van groot belang dat er in de kerkelijke gemeente zorgvuldig met transgenders wordt omgegaan. Ds. Klomp: “Op dat vlak is nog wel veel te leren, hoor. Al zeg ik er meteen bij dat veroordeling vaak voortkomt uit onwetendheid. Men weet er geen raad mee. Dat laatste kan ik me goed voorstellen; het ís ook moeilijk.”

Echte liefde geven
Ten Brink voegt daaraan toe dat hij die onkunde niet alleen in de kerk, maar in de hele maatschappij tegenkomt. “Er is veel verwarring, afwijzing en onveiligheid in de samenleving. Ik denk dat de kerken daarin een afspiegeling zijn van de maatschappij en dat hoeft ook niet direct een verwijt aan kerken te zijn. Al vraag ik me wel af: waarom wordt er juist in de kerk geen verschil gemaakt? Want het is helaas mijn ervaring dat het nog best vaak gebeurt dat mensen afgewezen en veroordeeld worden. Dat raakt mij enorm. Misschien zijn transgenders wel degenen die het grootste appel doen op ons om echte liefde te kunnen geven.”

Wat is het belangrijkste wat een kerk kan doen als een gemeentelid transgender blijkt te zijn? Ds. Klomp: “Zorg dat er een plek en begeleiding is. Laat hen vanuit gesprek, gebed en acceptatie merken dat ze welkom zijn en dat ze erbij horen. Dat geldt overigens ook voor hetero- of homoseksuelen. Zij kunnen eveneens worstelen met zaken waar ze niet mee voor de dag durven komen, en daar moeten zij ook een plek voor vinden.”

Ds. Ten Brink haakt daarbij aan: “Op het moment dat transgenders merken dat er voor hen een veilige omgeving is, dat er in liefde en aandacht naar hen geluisterd wordt en dat ze erkend worden, is er al heel veel gewonnen. Dat er geen pasklare antwoorden zijn, begrijpen ze zelf ook wel.”

Wat moet een kerkelijke gemeente vooral niet doen?
Ten Brink: “Krampachtig reageren door bijvoorbeeld alle functies die zo iemand vervult, stop te zetten en eerst met de kerkenraad te overleggen. Dan hangt er een soort zwaard van Damocles boven je hoofd. Er zijn ook gemeenten die meteen naar het middel van de kerkelijke tucht grijpen. Of oordelen dat transgenders iets doen wat op hetzelfde vlak ligt als travestie. Alsof het gaat om zondig gedrag,waarvan iemand zich moet bekeren. Transgenders krijgen soms ontzettend veel over zich heen, terwijl ze in feite met hun nood bij de gemeente aankloppen.”

Wat raadt u transgenders aan die nog niet uit de kast gekomen zijn?
Ten Brink: “Ik zou ze willen aanraden contact met iemand te zoeken. Want in je eentje kom je er niet uit. Je hebt mensen nodig met wie je kunt praten en op wie je kunt terugvallen. Anders sluit je je op in je eigen wereld en is het gevaar groot dat je het op een gegeven moment allemaal niet meer ziet zitten.”

Ds. Klomp vult aan: “Er was eens een jongen die in stilte jarenlang had geworsteld. Toen hij zijn ouders meedeelde dat hij transgender was, nam hij het hun kwalijk dat zij er niet van het ene op het andere moment achter stonden. Het is daarom belangrijk om te weten dat mensen in je omgeving ook tijd nodig hebben.”

* Patiëntenorganisatie voor transgenders, transseksuelen, genderzoekers en hun naasten.

Tekst: Mirjam Hollebrandse
Beeld: Shutterstock

Vanaf deze week zendt de EO de reality documentaireserie Love me gender uit. In deze serie wordt een groep jonge transgenders zonder vooroordelen gevolgd bij hun zoektocht naar liefde. Welke obstakels moeten ze daarvoor overwinnen? Tegen welke afwijzingen en vooroordelen lopen ze aan? Naast een zoektocht naar liefde is dit een zoektocht naar wie de deelnemers ten diepste zijn. 

Love me Gender: vanaf 13 september elke dinsdag om 20.30 uur, NPO 3