Tom Timmerman (21) wil boer worden

“De boerderij is in 1960 gebouwd door mijn opa,” vertelt Tom aan de keukentafel. “Mijn vader is hier geboren en heeft de boerderij uiteindelijk overgenomen. Wanneer was dat pap?” vraagt Tom aan Hendrik. “In 1982 kwam ik in de maatschap en vanaf 1992 ben ik zelfstandig verdergegaan,” antwoordt zijn vader. Dan, stellig: “En ik wil hier niet weg.”

Natura 2000

Die opmerking komt niet uit de lucht vallen. Want al jaren hangt er een donkergrijze donderwolk boven de toekomst van het familiebedrijf. Hun grond werd aangemerkt als Natura 2000-gebied en in 2013 hoorde de familie voor het eerst dat de landbouwbestemming van de grond verandert in een natuurbestemming. Simpel gezegd: de boerderij moet plaatsmaken voor natuur.

Waarom moet uitgerekend jullie land natuur worden?
Tom: “Onze boerderij ligt precies tussen twee nationale parken in: de Weerribben en de Wieden. En in de Weerribben leven beestjes die niet in de Wieden voorkomen, in het bijzonder de grote vuurvlinder. Om die vlinder – en verschillende vogelsoorten – over te krijgen naar de Wieden, moeten de gebieden met elkaar verbonden worden. Daar heb je onze grond voor nodig.”

De relatief kleine melkveehouderij wordt aan alle kanten omgeven door vrij uitzicht op frisgroene weilanden en water met rietkragen. Karin wijst vanaf het hoofd van de tafel naar de voorkant van het huis: “Daar komt de zon op.” En dan opzij: “En daar gaat-ie onder.” Hendrik: “Dit vind ik het mooiste plekje op aarde.” Het blijft even stil aan tafel.

Staan de plannen definitief vast?
Karin: “Rond 2017, na een gesprek met de provincie, werd duidelijk dat we er niet onderuit kwamen en dat de grond rond mei 2023 echt natuur wordt.”
Hendrik: “Wij zijn nooit gevraagd hoe wij erover denken of wat wij erin kunnen betekenen. Alleen in de uitvoering mogen we meedenken. We kúnnen hier blijven wonen, want ze zetten ons niet uit huis. In dat geval waarderen ze de grond af – een natuurbestemming krijgt een lagere waardering dan een landbouwbestemming – en gaan we de grond zelf onderhouden en beheren. In de praktijk komt dat neer op een of twee keer per jaar de hoge grassen maaien.”

Financiële puzzel

“Dat betekent wel dat we de boerderij niet op een andere plek kunnen voortzetten,” legt Karin verder uit. “Het liefst willen wij hier blijven wonen en vinden we een andere plek voor Tom. Dat is alleen een enorme financiële puzzel.” 

Tom: “Als we ons wel helemaal laten uitkopen, kopen we van dat geld ook niet zomaar een andere boerderij. Dit is veengrond en dat wordt lager gewaardeerd dan andere grondsoorten in de buurt. Dat komt doordat het minder goed te bewerken is – al kunnen wij er goed mee overweg – en daarom taxeren ze het lager.”

Hendrik: “De keuze die we moeten maken, geeft veel onrust. Laten we ons uitkopen en gaan Karin en ik met onze andere kinderen ergens anders wonen? Maar hoe gaat Tom dan verder? Verhuizen toch naar een andere locatie om verder te boeren? En dan is er nog de optie om natuurbeheerder te worden, omdat het woonhuis mag blijven staan…”

Tom, waarom wil je ondanks alles zo graag boer worden?
“Ik zou niet weten wat ik anders leuk zou vinden. Ik werk vier dagen per week buiten de deur als medewerker bij verschillende melkveebedrijven in de buurt. Dan ben ik bezig met het vee van een ander. Dat is ook mooi en leerzaam – en het scheelt veel zorgen – maar het liefst ben ik bezig met mijn eigen vee. Ondanks alles blijf ik het mooi werk vinden.”

Wat is er zo mooi aan?
“Bezig zijn met je vee, met je land… Het is vrijheid, maar ook weer niet. Je hebt als boer veel verplichtingen.”

Hoe oud was je toen je begon met helpen?
“Ik begon met trekkerwerk op het land toen ik een jaar of 12 was. Toen mocht ik al graag op de trekker zitten.”
“Nou, wel eerder hoor,” onderbreekt Karin haar zoon lachend. “Volgens mij zat je met 8 al op de trekker.”
Tom, lachend: “Ja, zelf rijden vond ik altijd al mooi. De koeien kwamen wat later.”

Hoe ziet je droombedrijf eruit?
“Iets meer koeien dan we hier nu hebben, ik denk tachtig of negentig, met een mooie moderne stal. Dan heb ik nog een beetje de vrijheid om buiten de deur ergens te kunnen helpen op de trekker.”

Die trekker moet er wel bij?
“Ja, als ik een paar uur over heb, kan dat tussendoor.”

Hoe kijk je naar de toekomst en alle moeilijkheden die nu voor je liggen?
“Ik kijk overal heel nuchter naar, dus ik ga me er niet gigantisch over opwinden. Maar ’s ochtends word ik ermee wakker en ’s avonds ga ik ermee naar bed.”

Demonstreren in Den Haag

De hele dag vraagt de jonge boer zich af: komt het wel goed? “De politiek bedenkt wat en zo moet het gebeuren. Dat voelt onrechtvaardig en frustreert me soms natuurlijk ook,” geeft Tom toe. Net als veel boeren is hij in 2019 op zijn trekker naar Den Haag gereden om te demonstreren. “Alle beetjes helpen, denk ik dan. Alleen kun je er uiteindelijk niks tegen doen. Toch weerhoudt mij dat er niet van boer te worden. Ik kan gewoon niets leukers verzinnen om te doen.”

Beeld: Ruben Timman