The Handmaid's Tale | Dit is een noodkreet uit de toekomst...

Dit is een noodkreet uit de toekomst. De Canadese schrijfster Margaret Atwood liet mijn verhaal eerder horen. U kunt over mij lezen in het boek The Handmaid’s Tale dat verscheen in 1985. U kunt mij bingewatchen in een serie die goed was voor vele Emmy Awards.

Ik woon in Gilead. Dat ligt binnen de grenzen van de huidige Verenigde Staten, waar een fundamentalistische beweging de macht heeft gegrepen. Men leeft naar de letter van het Oude Testament. Een groot deel van de mensheid is - door milieuvervuiling - steriel geworden, maar wij, de dienstmaagden, voorzien de samenleving van pasgeborenen. Zoals in het Bijbelboek Genesis de slavinnen van Jacob het nageslacht veiligstelden, zo zorgen de dienstmaagden ervoor dat het geboortecijfer niet verder onderuitgaat. New speak slijt de vrome kilte dieper in. ‘Blessed day’ is de openingsgroet, die wordt beantwoord met ‘May the Lord open’. Dit is een verwijzing naar de zegen van zwangerschap en geboorte. Of je begroet elkaar met de zin: ‘Under His Eye’. Want God ziet alles. 

Geloof, hoop en liefde zijn vergeten

Het regime hier overigens ook. Wie zich niet schikt naar de nieuwe regels wordt vervolgd, gemarteld of vermoord. Alles op vermeend Oudtestamentische wijze. Oog om oog, tand om tand. Vrouwen dienen hun man in Gilead te gehoorzamen. Ze mogen niet lezen of schrijven. Het menslievende christendom is in de ban gedaan, en de publieke media functioneren niet meer. Geloof, hoop en liefde zijn vergeten. Maar de joods-christelijke cultuur leeft. Dat wil zeggen de wetten uit Leviticus, de vermaningen van Paulus, de hardvochtigheid van grootinquisiteurs en reformatoren die van andersgelovigen weinig moesten hebben, die worden in leven gehouden in Gilead. 

Dit is een noodkreet. Gilead is een nachtmerrie. Homo’s en andersgelovigen worden opgehangen. Mijn land is een voorbeeld van een dystopie: een denkbeeldige samenleving met akelige kenmerken waarin je beslist niet wilt leven. 

Onrust en polarisatie in de aanloop

Deze nachtmerrie kende een aanloop: maatschappelijke onrust, polarisatie van het debat en ferme politieke maatregelen om de gevolgen van destructief menselijk handelen ongedaan te maken. Het was uw tijd, uw samenleving die mijn maatschappij baarde. Zoals een nachtmerrie je droom kan veroveren. Niet meteen, maar geleidelijk aan. Zo is het gegaan. 

Dit is een noodkreet. Stel jezelf het land voor waar verdraagzaamheid is overleden. Het stinkt er. De stemming is bedompt. Vooroordelen regeren. Dat land is nooit ver weg. Gilead begint bij jou. Vijf eeuwen na Calvijn, die het kwaad in ieder van ons centraal stelde, is de mens nog altijd tot weinig goeds in staat gebleken als je bedenkt wat de problemen zijn die wereldwijd oplichten in de 21e eeuw. 

Het kwaad dat Calvijn herkende

In mijn verre toekomst regeert het kwaad zoals Calvijn dat in de mens herkende. In mijn land zijn uw pleidooien voor diversiteit en gelijkheid van man en vrouw verstomd. Woorden als bruggen bouwen en verbinding klinken niet meer. Ook dat begon al bij u. Het gemak waarmee deze woorden van stal werden gehaald, zorgde voor inflatie ervan.

Wees voorzichtig met mooie woorden. Je claimt misschien wel te snel aan de goede kant en lieve zijde van het leven te staan. Arrogantie dreigt. Niemand staat altijd aan de goede kant. Het optimistische mensbeeld achter deze woorden klopt niet. Mooie woorden en goede bedoelingen maskeren de bittere inspanning en de oorsprong van tegenkrachten die iedereen werkelijk dezelfde kansen geven.

Begin liever bij daden

Beleidsproza is misschien wel de grootste vijand van gelijkwaardigheid. Het risico dreigt van stoplappen die als een mantel van liefde toedekken wat ingewikkeld is en lelijk. Neem de woorden diversiteit en verbinding pas weer in de mond als u dit ideaal ook heeft waargemaakt. Bak geen lucht. Begin liever bij daden en niet bij woorden. Als je bijvoorbeeld zegt dat iedereen welkom is in de kerk, laat dan ook vrouwen toe op het hoofdpodium en deel het avondmaal met iedereen. Als in de politiek het vrije woord je lief is, ga discussies aan door argumenten in te zetten. Speel het spel op de bal, niet op de man. Geen enkele mening verdient het om 24 uur per dag beveiligd te worden.

Mijn naam is uitgewist. Ik heet nu Offred, in uw taal Vanfred. Ik ben namelijk eigendom van Fred. Ik baar zijn kinderen op commando. Ik mag niet lezen of al helemaal niet schrijven. 

Dit is een noodkreet uit Gilead. Voorkom mijn toekomst.