Start nieuwe reeks 'Andries en de we­ten­schap­pers'

Schreef hij vorig jaar niet dat de gelijknamige serie die toen door de EO werd uitgezonden een soort afsluiting en zelfs ‘een geestelijk testament’ was? Andries, lachend: “Dat klopt. Ik dacht toen niet dat er nog een tweede reeks zou komen. Maar we hebben er zo veel reacties op gehad en er bleken ook nog mogelijkheden bij de Publieke Omroep te zijn, waardoor ik tóch een tweede serie ben gaan maken.”

Is het lastig om gelovige wetenschappers te vinden?
Direct: “Integendeel. Ze zitten overal. Het jammere is alleen dat mensen denken dat ze er niet zijn, en dat een gelovige wetenschapper een uitzondering is, die je met een lantaarntje moet zoeken. Maar niets is minder waar. Ik betreur die beeldvorming, want daardoor denken studenten – en hun ouders – misschien wel dat wetenschap iets is waardoor je je geloof zou kunnen verliezen.”

God bewijzen?

Wil hij met deze serie bewijzen dat God bestaat? Andries schudt zijn hoofd. “God is niet te bewijzen,” reageert hij. “Wanneer je God ‘bewezen’ zou hebben, bestaat Hij niet, want dan zou ons denkvermogen Hem kunnen omvatten. Geen bewijs dus. Maar wel aanwijzingen, evidence. Christenen geloven niet in sprookjes, zei Petrus al.”

Wat kun je over de eerste aflevering vertellen?
“De serie start deze week met een zeer opmerkelijke vrouw, Katharine Hayhoe. Zij is hoogleraar klimaatwetenschappen in Texas en wordt gezien als een van de vijftig invloedrijkste wetenschappers op het terrein van duurzaamheid en milieu. Volgens Time Magazine in 2014 was ze zelfs een van de honderd invloedrijkste mensen op aarde. Onder anderen oud-president Obama heeft haar om advies gevraagd. Katharine studeerde eerst astrofysica, maar wilde toch een meer maatschappelijk relevante studie doen. Zo kwam ze bij klimaatwetenschappen uit. Ik zocht haar op, in een heel groot universiteitscomplex, en ze liet me allerlei grafieken zien die me niet al te blij maakten over de nabije toekomst.”

Want?
“Ze stelt dat de mens ‘zonder enige twijfel’ verantwoordelijk is voor de stijging van de temperatuur. En dat die de komende decennia grote gevolgen zal hebben – als we niks doen. De toekomst van onze planeet, vertelde ze me, hangt af van de keuzes die jij en ik vandaag maken.”

Geen conflict

Het gesprek in Texas ging niet alleen over het klimaat, vervolgt hij, maar ook over haar geloof in Jezus Christus. “Ze is getrouwd met een dominee. Voor haar is er geen conflict tussen geloof en wetenschap. Op een heel enthousiaste manier – dat typeert haar – vertelt ze over haar persoonlijk geloof, maar ook over hoe ze vragen vanuit de wetenschap aan het geloof een plek geeft. In deze eerste uitzending beantwoordt ze trouwens ook een aantal pittige vragen van onder anderen een collega-klimaatwetenschapper die zelf het geloof vaarwel heeft gezegd. Zoals: waarom gelooft ze – terwijl er zó enorm veel religies op deze planeet zijn – dat uitgerekend het christendom het bij het juiste eind heeft?”

Waren Katharine Hayhoe en de andere wetenschappers makkelijk te strikken?
“Dat is het mooie: ze doen het graag. Hun tijd is erg beperkt, dus we moeten de uren in het laboratorium echt ‘stelen’. Maar aan hen ligt het niet. Drie van de vijf heb ik ook nog in hun kerk kunnen interviewen. En het bijzondere is dat deze grote mannen en vrouwen dan, soms ontroerd, vertellen hoeveel ze aan de wekelijkse kerkgang hebben. Overigens zijn twee van deze vijf wetenschappers ook nog eens niet gelovig opgevoed. Dus er zitten ook nog heel mooie getuigenissen in, van mensen die God vonden. En, om het verhaal compleet te maken: sommigen van hen zijn dichter bij God gekomen, juist door hun werk in de wetenschap.”

Je praat met hoorbare passie over deze serie. Waar stoelt die op?
“Op mijn zorg én op mijn enthousiasme. Mijn zorg is dat studenten in onze seculiere cultuur de indruk zouden krijgen dat ‘geleerd en gelovig’ niet samen kunnen gaan. Niets is minder waar. Daarom wil ik voorbeelden – of noem het rolmodellen – laten zien waaraan ze zich misschien kunnen spiegelen. Ik besef dat mensen hun geloof kunnen verliezen; dat kan om verschillende redenen, maar wetenschap hoeft dat niet te zijn.”

En je enthousiasme?
“Ik ben enthousiast dat er wereldwijd zo veel vooraanstaande wetenschappers zijn die op een vanzelfsprekende, ontspannen manier kunnen praten over hun vak en over geloof. Ze hebben heel veel passie voor de wetenschap en kunnen daar ook prachtig over vertellen, maar ze hebben dezelfde passie voor God. En ze gaan heel ver. Sommigen zeggen dat alles bij elkaar genomen – dan heb je het over wetenschap, maar ook over de Bijbel en de geschiedenis – het bestaan van God aannemelijker is dan Zijn niet-bestaan. Ze gaan niet ‘bewijzen’, maar ze vinden de aanwijzingen wel heel erg sterk.”

Is deze tweede serie nu echt de afsluiting?
“Haha, dat ga ik niet meer beweren. In alle eerlijkheid, ik heb al een nieuw lijstje namen in mijn binnenzak. Dus...”

Alle afleveringen in vogelvlucht