Rozemarijn is theoloog, geestelijk verzorger én kli­maat­ac­ti­vist

Rozemarijn: ‘’Activist zijn is intens werk, ik ben blij dat ik ook een reguliere baan heb. Het is vermoeiend om telkens het beest -hoe ernstig het eraan toe is met ons klimaat- in de bek te kijken. De komende vijf jaar bepalen of de toekomst leefbaar zal zijn voor ons, maar vooral ook voor de generaties na ons. Dat is een beklemmend gevoel als je daarbij stilstaat.''

Wat heeft ervoor gezorgd dat je activist werd?

‘’Ik ben altijd politiek betrokken geweest en net als de meeste mensen wist ik al langer dat het er niet al te best voor staat met het klimaat. Op een dag besloot ik mee te gaan doen met demonstraties.Toen ik zelf acties ging organiseren en soms de woordvoering deed ging ik me inlezen en documentaires kijken. Hoe meer ik te weten kwam, hoe meer ik schrok: door niet als een malle te verduurzamen zijn we een levensgevaarlijk experiment aan het voeren met de enige planeet die leven bevat.’’

Je zou kunnen zeggen dat ik radicaliseer, maar ik vind dat iets positiefs. Ik zie het als een overgave aan een roeping. God roept ons om ons in te zetten voor gerechtigheid. Je kan je afvragen hoe ver je wil gaan voor die roeping. Dat het risico op een strafblad te ver gaat of dat het wel comfortabel voor je moet blijven. Maar ik vind het belangrijker om me in te zetten met alles wat ik heb, en me niet tegen laten houden door ‘wat als’. Dat ik me laat leiden door het goede dat ik op dit moment kan doen.

En ik ben echt niet perfect hoor. Ik leef nog steeds een relatief relaxed leven. Er gaan nu mensen dood omdat ook onze overheid weigert te doen wat nodig is om gevaarlijke klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken, dan is het bijna koddig dat ik een weg blokkeer.’’

Ben jij altijd zo betrokken geweest bij de natuur?

‘’Ik huil niet om een uitgestorven diersoort of kan elke boomsoort opnoemen. Ondanks dat ik milieubewust ben opgevoed, vind ik het een saai onderwerp. Het weer en het klimaat an sich vind ik oninteressant. Ik heb wel altijd wat gehad met rechtvaardigheid. Het klimaat heeft invloed op alles. Mensenrechten komen bijvoorbeeld in gevaar en de kloof tussen arm en rijk wordt groter. Ik voel me geroepen om te strijden voor klimaatrechtvaardigheid.’’

Wat is volgens jou het grootste vooroordeel over klimaatverandering en duurzaam leven?

‘’Over milieubewust leven kan ik kort zijn: er wordt gedacht dat je huis verduurzamen, minder vlees eten en niet meer vliegen op dit moment het belangrijkste is wat je kunt doen als individu. Maar het belangrijkste wat je kan doen is echt tot je door te laten dringen hoe ernstig de situatie is, en om politieke en maatschappelijke druk uit te oefenen.

We kunnen allemaal perfect klimaatneutraal leven, maar daar redden we het niet mee. Zo’n groot bedrijf als KLM wordt met subsidie overeind gehouden, dus het is goed dat je bijvoorbeeld geen vlees eet of niet meer vliegt, maar er is meer nodig om klimaatontwrichting te beperken.

Door in opstand te komen kun je veel bereiken. Om een voorbeeld te noemen: door acties die al gevoerd zijn, zal ABP (het grootste pensioenfonds van Nederland) stoppen met beleggen in producten van fossiele brandstoffen, en miljarden investeren in schone energie. Dat is een enorme verschuiving, een dominosteen waardoor andere bedrijven ook onder druk komen te staan om duurzamer te gaan investeren.''

''Van christenen hoor ik regelmatig twee hardnekkige misvattingen. De eerste is dat we geen grote omkeer hoeven te maken omdat ons een nieuwe hemel en aarde is beloofd. Er zijn mensen die hun huis verliezen door zeespiegelstijging en mensen die honger hebben omdat oogsten mislukken door droogte. Er gaan mensen dood. Dat God de aarde zal vernieuwen ontslaat je niet van de verantwoordelijkheid om nu goed met deze aarde om te gaan of goed voor je naasten te zijn.

De tweede misvatting die ik vaak hoor is: ‘Het is allemaal in Gods hand, we kunnen er alleen maar voor bidden.’ We mogen er zeker voor bidden, maar God heeft ons ook een eigen vrije wil en verantwoordelijkheid voor ons handelen gegeven. Hij gaf ons leefregels hoe om te gaan met onze aarde en naasten. Wij nemen deel aan een maatschappij die de aarde verwoest. Je kan niet zeggen: Wij doen iets fout, maar het is Gods handen.’’
 

Fantaseer je zelf weleens over die nieuwe hemel en aarde?

‘’De belofte dat er een nieuwe hemel en aarde zal komen en dat daarmee het lijden van de aarde en haar bewoners eens tot een einde zal komen geeft me rust, maar het kan ook een vlucht zijn om me daarop te richten. Ik vind het vooral troostend dat God nu al met ons meegaat. Dat hij ondanks alles van ons houdt, dat troost me. Het is verleidelijk om de klimaatcrisis te vergeten en alleen te focussen op de nieuwe aarde. Maar we moeten het niet comfortabel maken voor onszelf. We moeten opstaan en ons inzetten voor Gods recht en Zijn koninkrijk.’’

Hoe reageert jouw omgeving op jouw werk als activist?

‘’Ik had meer negatieve reacties verwacht, ook op sociale media, maar dat valt mee. Het klimaat wordt heel erg gepolariseerd, maar iedereen heeft baat bij een leefbare aarde, alleen verschillen mensen van mening hoe we dat kunnen bereiken. Ik vind de klimaatverandering zo ernstig dat ik mijn baan ervoor riskeer om actie te voeren. Ik kan boetes krijgen of soms zelfs gearresteerd worden. Dat geeft aan dat er veel op het spel staat, maar ik vind dat het waard. Dat is een soort kwetsbaarheid die mensen respecteren.’’

Ik word ook chagrijnig van bepaalde nieuwsberichten over duurzaamheid. Dat soort berichten leggen de verantwoordelijkheid voor klimaatverandering bij het individu in plaats van bij machthebbers. Ik snap dat mensen daar negatief op reageren. Komt het door jou dat de poolkappen smelten omdat je vlees eet?

De belangrijkste vraag is: willen we een leefbare aarde behouden? Vinden wij dat belangrijk? Zo ja, dan moeten we rigoureuze keuzes gaan maken. Dat moeten we als maatschappij doen. Het is een grote verantwoordelijkheid om samen de toekomst zo veilig mogelijk te kunnen stellen. Als we daarvoor allemaal elektrisch moeten rijden en ons huis moeten isoleren, dan zijn dat kleine offers. De belangrijkste veranderingen liggen bij bedrijven en overheden. Die overgangen zijn minder dramatisch dan ze ons worden voorgesteld. We maken er wel wat van met z’n allen.’’

Wat zijn volgens jou de belangrijkste veranderingen die moeten plaatsvinden om het klimaat te helpen?

‘’ Technisch gezien is het mogelijk om in 2030 klimaatneutraal te zijn. We moeten alles in het werk stellen om minimaal dit te behalen.

Het is belangrijk dat de sterkste schouders de grootste lasten dragen. De grootste vervuilers moet het eerst gaan verduurzamen. De rekening moet niet terechtkomen bij mensen met lage inkomens. Sommige mensen kunnen nu al amper rondkomen, die moet je niet verplichten om prijzige duurzame producten te gaan kopen bijvoorbeeld.’’

Aanvullende bronnen:

• Als je de max CO2 die we nog kunnen uitstoten rechtvaardig verdeeld onder landen, dan ziet ons resterende 'CO2-budget' of koolstofbudget er zo uit.
• Rapport 2030 klimaatneutraal 
• De Nederlandse Klimaatmissie helder uitgelegd in een filmpje 

• Rozemarijn was te zien in het EO-programma Crux