Rian helpt vrouwen van hun ge­boor­te­trau­ma af te komen

Wat is een geboortetrauma?

“Een geboortetrauma ontstaat wanneer er tijdens je bevalling een disconnectie is tussen je intuïtie en je kennis,’’ vertelt Rian. “De hormonen die vrijkomen tijdens je bevalling bevinden zich in het gedeelte van je hersenen waar ook je intuïtie en emotionele brein huist. Denk aan de vecht-of-vluchtreactie: dat gebeurt intuïtief. Op het moment dat je tijdens je bevalling niet meer op je intuïtie kunt afgaan en te veel naar de ratio overstapt, kan een disconnectie ontstaan. Dit kan veel redenen hebben:

• Controleverlies. In een ziekenhuis wordt een veilige omgeving gecreëerd, maar je bent niet in je vertrouwde omgeving waar je niet hoeft na te denken over hoe je reageert; 
• Ongerust zijn over de baby; 
• Pijn; 
• Gebrek aan comfort; 
• Gebrek aan communicatie en uitleg. In het ziekenhuis geven we uitleg bij iedere handeling, maar voor de moeder is het soms een spagaat: rationeel snap ik het, maar wat zegt m’n intuïtie? 

Hierin is het belangrijk voor vrouwen om hun wensen aan te geven. Denk voor de bevalling goed na over hoe je het voor je ziet en wat je wilt. In een ziekenhuiskamer staat het bed centraal, dan denk je automatisch: daar ga ik op liggen. Maar er zijn veel meer mogelijkheden. Wil je bijvoorbeeld blijven rondlopen tijdens de weeën, wil je douchen of is er een bevalbad aanwezig? Wees daarin flexibel. Ook is het belangrijk dat je partner zich voorbereidt om je te kunnen ondersteunen.”

“Een bevalling is een intense gebeurtenis. Als dat mooi en goed verloopt, geeft het een enorme boost in je vrouw-zijn. Vaak gaat het goed, omdat je wordt opgevangen door warme en bekwame mensen die er alles aan doen om de rust terug te brengen en je te voorzien in wat je nodig hebt. Maar als daarin iets misgaat, kun je een geboortetrauma krijgen. Het was een relatief onbekend begrip, totdat wetenschapper Brun Kuipers, en ook gynaecoloog Martine Hollander van het Radboud UMC er onderzoek naar deden. Nu wordt er steeds meer rekening gehouden om een geboortetrauma te voorkomen, ook in het ziekenhuis.”

Een geboortetrauma herkennen

“Je kunt een geboortetrauma op verschillende niveaus hebben. Je herkent het bijvoorbeeld aan flashbacks van je bevalling. Of aan een verstoorde hechting met het kind, omdat je even genoeg aan jezelf hebt. Het gevoel dat je faalt of dat je lichaam je in de steek laat. Je kunt fysieke of emotionele gezondheidsklachten ervaren. Als je een vervelend gevoel krijgt wanneer je terugdenkt aan je bevalling, is het goed om eens te informeren. Je kunt erover praten met je moeder, zus of vriendin, maar ook een mailtje sturen of bellen naar de praktijk van Brun Kuipers, De Geboortespecialist. Of contact opnemen met ‘Geboorte&Traumazorg ‘t Gooi’, een praktijk die collega Annemarie Schoots en ik momenteel opstarten.”

Herstelgesprek

“Ik voer sinds vorig jaar de herstelgesprekken. Mijn opleiding volgde ik bij Brun Kuipers, schrijfster van het boek ‘Zo beval ik’ en oprichter van De Geboortespecialist. Ze heeft wetenschappelijk onderzoek gedaan en ontwikkelde een methode om mensen van hun trauma af te helpen.

Vrouwen hebben een gigantisch zelf-herstellend vermogen. Ze weten in hun onderbewuste goed wanneer bepaalde klachten zijn ontstaan en wat ze nodig hebben. Tijdens een gesprek luisteren wij vooral. Je kunt het vergelijken met een bolletje wol dat in de knoop zit: door vragen te stellen helpen wij er weer een mooi bolletje van te maken, zodat je verder kunt. Wat is er gebeurd, hoe had je gewild dat het was gegaan, wat wil je in de toekomst? Voor zeventig of tachtig procent is één gesprek voldoende. Het is een hele zachte en vriendelijke therapie. Als je het niet wilt, hoef je niet het hele trauma uit te spreken. Het is ook een aanvulling op mijn werk als Obstetrie- en Gynaecologieverpleegkundige. Ik begrijp nu nog beter wat vrouwen nodig kunnen hebben.”

“Als je klachten hebt, kan het voorkomen dat er bij lichamelijk onderzoek niets gevonden wordt. Dan zegt de arts dat er niets met je aan de hand is. Ik ben blij met mijn werk in de reguliere zorg, maar op zo’n moment wordt de moeder erin bevestigd dat het niet klopt wat ze voelt. Dan kom je op het gebied waar we deze gesprekken voeren. 

Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat er door de herstelgesprekken een verandering plaatsvindt in het brein. Daarom ben ik er zo enthousiast over – het helpt mensen écht. Sommige Bijbelteksten zijn daardoor opnieuw tot me gaan spreken. Bijvoorbeeld Romeinen 12 vers 2: word veranderd door de vernieuwing van uw denken. Dat sluit zo aan bij de onderzoeken. De hersencellen worden echt vernieuwd door een andere manier van denken. 

Passie

“Ik heb zelf vijf kinderen gekregen. Mijn bevallingen waren mooie ervaringen, alhoewel ons vierde kindje kort na de bevalling is overleden. Dat was intens en heftig. Ook op dat gebied kan een herstelgesprek bij De Geboortespecialistheel waardevol zijn. Twee jaar na de geboorte van mijn vijfde kind kreeg ik plotselinge doofheid. Ik gaf mijn grenzen niet meer aan. Vandaar ook mijn passie om jonge moeders aan te moedigen om goed voor zichzelf te zorgen. 

Lang heb ik gedacht dat je ‘moeder worden’ gewoon moet kunnen, want iedereen kan het. Daardoor vroeg ik niet snel om hulp. Vrouwen hebben de neiging om zichzelf weg te cijferen, helemaal als ze een gezin hebben. Maar je bent het waard om jezelf optimaal te voelen, en uiteindelijk komt dat ten goede van het gezin. We hebben elkaar nodig. Een oud-Afrikaans gezegde luidt ‘It takes a village to raise a child’. Dat hoeft niet meteen professionele hulp te zijn, het kan ook je moeder, zus of vriendin zijn.

In de Bijbel staat ‘Laat al je wensen met dankbaarheid bekend worden bij God’. Dat spreekt me zo aan in dit verband. We mogen onze wensen kenbaar maken. Ook Jezus vraagt regelmatig: Wat wil je? Bijvoorbeeld wanneer er een blinde man naar Hem toekomt. Dat heb ik nooit zo begrepen, het ligt toch voor de hand wat hij wil? Maar ook daarin zie ik dat we onder woorden mogen brengen wat onze wensen zijn.”

Adviezen

“Ik heb een aantal adviezen uit het boek ‘Zo beval ik’ voor vrouwen die een kind krijgen: 

• Luister naar signalen van je lichaam en reageer erop. Wees daarin vriendelijk voor jezelf – denk niet :‘dat kan nu even niet.’
• Luister naar je intuïtie, je weet meer dan je beseft. 
• Ook is het belangrijk om zoveel mogelijk huidcontact te hebben met de baby. Hierdoor komen hormonen vrij die zorgen voor ontspanning en hechting. In het ziekenhuis leggen we de baby na de geboorte meteen op de buik van de moeder, en laten hem of haar het eerste uur daar liggen. Huid-op-huidcontact is heel belangrijk voor de baby, maar ook voor jou als volwassene – moeder én vader.
• Ook borstvoeding bevordert een stukje intiem contact. Maar als je dit niet wilt of kunt, moet je het niet doen.”

Lees ook: Zwanger na tien miskramen

Kijk voor meer informatie op de website van Rian.

Brun Kuipers schreef ook het boek ‘Ik beval, in vertrouwen’. Dit doe-boek geeft moeders ideeën en inzicht in wat ze zelf kunnen doen als voorbereiding op de bevalling.