Rachel Rosier zoekt naar antwoorden in de Gazaoorlog: 'Wie is goed, wie is fout?'

Rachel, bekend van EO-jeugdprogramma’s als Topdoks en De smerige quiz, groeide op met het idee dat Israël een bijzondere plaats inneemt binnen het christelijke geloof. "Door het lezen van de kinderbijbel wist ik eerder van het bestaan van Bethlehem dan van Amsterdam," vertelt ze. Via haar familiegeschiedenis – haar overgrootvader was Joods en een deel van haar familie verhuisde in 1948 naar Israël – voelt ze zich extra verbonden met het Heilige Land.

In de documentaire reist Rosier naar Israël, de bezette gebieden en Auschwitz. Ze onderzoekt in hoeverre haar achtergrond haar blik op de feiten beïnvloedt. "Iedereen kijkt naar de oorlog vanuit een perspectief, zoals religie, cultuur of historie. Die bril bepaalt wat je wel of niet wilt zien. Wie is dader, wie is slachtoffer? Wie is goed, wie is fout?"

Wat voor zoektocht maak jij in de documentaire?
"De film toont een persoonlijke zoektocht die gaat over mijn eigen geloof, maar ook over de historische en religieuze wortels van het conflict in Israël en Gaza," zegt Rosier. "Ik merkte dat ik na 7 oktober anders naar de feiten keek dan de meesten deden."

Om verschillende perspectieven zichtbaar te maken, portretteert ze vrouwen die allemaal Rachel heten, maar uit totaal verschillende werelden komen. Ze spreekt onder meer met een joodse Rachel in Amsterdam, een christelijke Rachel op Urk, de moeder van een op 7 oktober vermoorde Rachel in Israël, en een Palestijnse Rachel in de bezette gebieden. "Wat zij me lieten zien, dwong mij tot nederigheid. Want het bleek wel: mijn kijk op de werkelijkheid is beperkt."

Symboliek van het graf

Waar komt de titel Het graf van Rachel vandaan?
"Het graf van Rachel is een heilige plek aan de rand van Bethlehem, waar volgens Genesis 35 Rachel, de vrouw van Jakob, begraven ligt," legt Rachel uit. De plek wordt als heilig beschouwd door joden, christenen én moslims, maar is door de politieke situatie nauwelijks toegankelijk voor Palestijnen. "Onze Palestijnse gids is er al twintig jaar niet geweest. Ook de Palestijnse Rachel die ik bezoek, heeft deze plek nog nooit bezocht, terwijl ze er bijna naast woont."

Maken onder druk

Hoe was het om deze documentaire te maken?
“We begonnen aan deze film zonder te weten hoe de situatie zich zou ontwikkelen," vertelt Rachel. "Door een aanval van Iran moesten we onze reis uitstellen en vluchten werden geannuleerd. Ook bezocht ik ongeplande demonstraties. Het maakproces was hollen en stilstaan. Stilstaan was sowieso belangrijk, zodat ik kon ontdekken wat ik werkelijk geloofde en voelde bij dit conflict. Het filmen stopte niet als de camera’s uit waren – ik heb ook veel gesprekken gevoerd en video's opgenomen met mijn telefoon."

Kwam je zelf op het idee voor deze documentaire?
"Nee," zegt Rachel. "Het idee kwam van journalist en documentairemaker Geertjan Lassche. Hij zag op mijn social media dat ik me druk maakte om de situatie in het Heilige Land en om de polarisatie in Nederland. Samen hebben we het idee ontwikkeld voor een laagdrempelige en toegankelijke film die jong en oud bereikt."

Schuld, schaamte en eigen gelijk

In Het graf van Rachel onderzoekt Rosier wat het betekent om christen te zijn wanneer onrecht zich verschuilt achter Bijbelteksten en religieuze beloftes. De documentaire gaat over schuld en schaamte, hoop en haat, afkomst en toekomst. "Wat is waarheid als iedereen zijn eigen gelijk zo overtuigend weet te onderbouwen? En hoe blijf je mens als de wereld je dwingt partij te kiezen?"

De impact van het conflict, gecombineerd met de polarisatie in Nederland, bracht Rosier in verwarring. "Ik wilde duidelijk en objectief kiezen, maar is dat wel mogelijk?" vraagt ze zich af. Om zichzelf uit te dagen, sprak ze ook met mensen die haar visie niet deelden. "Iedereen kijkt vanuit een eigen achtergrond en dat bepaalt deels wat we opmerken of juist negeren," zegt Rosier. "Het graf van Rachel is daarin een krachtig symbool. Joden, christenen en moslims geven allemaal een andere betekenis aan dezelfde plek."

Naast de gesprekken maakte Rosier ook schetsen van haar naamgenoten. "We delen meer dan alleen onze naam."