‘Ze voelen zich eindelijk gezien’ – pro­gram­ma­ma­ker Maartje Paans over ‘Een buitengewoon gesprek’

Ze werkt al jaren met mensen met een beperking en is eigenaar van een inclusief castingbureau, waar zij zich inzet voor eerlijke representatie in de media. Programmamaker Maartje Paans maakt programma’s over en met mensen met een beperking, en dat doet ze niet zomaar. “Ik vind het belangrijk dat er veel meer diversiteit zichtbaar is op de televisie. Mede door het gezin waarin ik opgroeide, met een vader die spastisch was, is het mijn missie geworden om een eerlijke afspiegeling van de maatschappij te laten zien.”

Tekst gaat hieronder verder.

• Kijk 'Een buitengewoon gesprek' nu op NPO Start

  Aflevering gemist? Kijk 'Een buitengewoon gesprek' met Youp van 't Hek nu op NPO Start.

  Kijk nu

Mooie mensen

Een buitengewoon gesprek is gebaseerd op het Franse format Les Rencontres du Papotin, waarin mensen met autisme het gesprek aangaan met beroemdheden. “Toen ik hiervoor werd gevraagd, was ik meteen enthousiast. Zeker toen ik de casting van de journalisten mocht doen.” Maartje zocht naar een zo divers mogelijke groep mensen met autisme. “Ik heb oproepen gedaan via fora, sociale media en allerlei instanties.”

Dat autisme veel verschillende vormen kent, maakte de selectie complex. “Helaas is het onmogelijk om álle aspecten te laten zien, daar is autisme te veelkleurig voor. Maar ik ben blij met de diversiteit van de uiteindelijke groep.” De keuze voor de deelnemers – in het programma aangeduid als ‘journalisten’ – werd gemaakt op basis van de vragen die ze zelf hadden bedacht. “De producent koos uiteindelijk voor inspirerende en bijzondere mensen die opvielen door hun unieke blik op de wereld.”

Van casting tot camera

De opnames verliepen op het tempo van de deelnemers. “We hebben alles zo ingericht dat iedereen zich veilig kon voelen en zichzelf kon zijn. Redactievergaderingen duurden soms uren, maar waren ook ontzettend leuk. We lagen regelmatig in een deuk om de onverwachte en soms absurde vragen die bedacht werden. Ik hou daarvan. Hun eerlijkheid is verfrissend en ontroerend tegelijk.”

De opnamedagen waren intensief, vertelt Maartje. “De gesprekken duurden ruim tweeënhalf uur. Dat is behoorlijk lang om geconcentreerd te blijven. Daarom maakten we ruimte voor ontprikkeling: als iemand even wilde pauzeren of weglopen, kon dat. We pasten het proces aan op hun tempo. De gasten wisten daardoor vooraf niet precies hoelang het zou duren, maar gaven aan dat ze het proces bijzonder vonden.”

• Céline heeft autisme én is psycholoog: ‘Mensen kunnen mij niet matchen bij hun beeld van autisme’

  Céline heeft autisme én is psycholoog: ‘Mensen kunnen mij niet matchen bij hun beeld van autisme’

Afleveringen

De eerste aflevering met Youp van ’t Hek trok direct ruim 1,1 miljoen kijkers. “Het was prachtig om te zien hoeveel impact het had”, zegt Maartje. “Tegelijkertijd kreeg ik ook een aantal negatieve reacties, bijvoorbeeld over het gebrek aan diversiteit onder de journalisten. Maar in de eerste aflevering zie je nog niet iedereen, dus ik nodig hen uit om ook de andere afleveringen te kijken.” Vanaf 8 april zullen er vijf nieuwe afleveringen van Een buitengewoon gesprek worden uitgezonden. “Gaandeweg zullen ook de andere journalisten aan bod komen. Dan zal de diversiteit van de groep journalisten duidelijker worden.”

In de volgende afleveringen komen onder anderen Rico Verhoeven, Caroline van der Plas, Frank Lammers, Hanneke Groenteman en Jandino Asporaat langs op de set. “Ze vonden het stuk voor stuk bijzonder om met deze groep journalisten in gesprek te gaan en leuk om hieraan mee te werken.”

• Tv-programma 'Een buitengewoon gesprek' oogst lof én kritiek

  Tv-programma 'Een buitengewoon gesprek' oogst lof én kritiek

‘Ze voelen zich eindelijk gezien’

Voor de deelnemende journalisten betekende het programma meer dan alleen televisie maken. “Sommigen vertelden me dat ze hun leven lang hebben gehoord dat ze niks kunnen, dat ze nergens bij horen”, zegt Maartje. “En nu zaten ze ineens in een landelijk programma. We voelden hoe ze groeiden. Ze namen boeiende interviews af. Ze stelden scherpe, fijne, en grappige vragen. Ze werden serieus genomen. Ze waren zichtbaar.”

Voor Maartje is dat misschien wel het waardevolste aspect van dit hele project. “Ik zag hun zelfvertrouwen groeien. Ze bloeiden op. En vooral: ze voelden zich eindelijk gezien.”