Xander van der Wulp: ‘Ik leef mijn werk’

Het is de maandagochtend na een weekend vol rellen rond de invoering van de avondklok. Xander van der Wulp (46) is onderweg van Leeuwarden naar Den Haag. “Ik bracht mijn vrije weekend door bij mijn vriendin, maar vanochtend werd ik om 7.15 uur alweer gebeld of ik op het Radio 1 Journaal wat kon vertellen over de reacties vanuit de politiek op de rellen.”

Je hebt drie dochters. Kun je het thuisonderwijs combineren met je werk?
“Drie dochters ja, koninklijk hè? De oudste twee zitten in vwo 4 en 2. Ze zijn heel zelfstandig. Als ze naar school gaan, help ik ze zelfs vaker met wiskunde dan nu. De jongste zit op de basisschool. Gelukkig wonen mijn ouders dichtbij en kan ze overdag bij hen terecht. Dat geeft haar toch een beetje een schoolgevoel.”

Hetzelfde pleintje

Sinds zijn scheiding twee jaar geleden wonen zijn dochters de helft van de tijd bij Xander. “Ze zijn elke donderdag en vrijdag bij mij en om de week in het weekend. Dat is soms best een uitdaging met mijn werk, maar meestal lukt het goed. Gelukkig wonen mijn ex-vrouw en ik bij elkaar in de buurt in Leidsche Rijn. Onze tuinen grenzen aan hetzelfde pleintje. Op de dagen dat mijn dochters niet bij mij zijn, breng ik de jongste soms ook naar school. Dus ik zie ze bijna elke dag. Maar toch blijft de impact van zo’n scheiding op de kinderen groot natuurlijk.”

We staan vlak voor de verkiezingen. Hoe staat het ervoor in Den Haag?
“We krijgen een andere campagne te zien dan vier jaar terug. Politiek gezien zouden ze moeten streven naar eenheid vanwege de coronacrisis, maar tijdens een verkiezingscampagne willen partijen natuurlijk juist de verschillen benadrukken. Dat kun je moeilijk bij elkaar brengen.
Door corona staan politici in lege theaters voor livestreams hun verhaal te doen. Hoe vind je dan de juiste toon? Iedere politieke partij zoekt naar nieuwe vormen om haar achterban te bereiken. En niet alleen door die fysieke afstand is het anders. Deze crisis zet zaken ook onder hoogspanning. Kijk maar naar de rellen rond de avondklok. Mensen zijn gespannen.”

En dan valt het kabinet ook nog.
“Dat doet de zaak geen goed, inderdaad. Zeker niet voor de premier, die het tot nu toe steevast goed doet volgens de prognoses. Alle pijlen zijn daarom op hem gericht. Politici van andere partijen doen hun best de houdbaarheid van Rutte in twijfel te trekken. We stevenen sowieso af op een verdeeld politiek landschap waarin de uitersten weer aan krachten lijken te winnen. Het zou weleens een ingewikkelde formatie kunnen gaan worden.”

'Ik zeg niet op wie ik stem'

Welke overweging wil je kiezers meegeven?
“Dat ze hun eigen mening moeten vormen én vooral moeten gaan stemmen, maar dat vind je zeker te algemeen? Ik denk dat het voor de kiezer de grootste uitdaging wordt om goed te kijken hoe hij of zij zich verhoudt tot de overheid als het bijvoorbeeld gaat over de coronacrisis of de toeslagenaffaire. En let ook op dingen die dit kabinet heeft laten liggen: de stikstofproblemen, klimaatissues, woningproblemen, immigratie en integratie. Ik besef dat het moeilijk is om daarop te letten nu de coronacrisis zoveel aandacht vraagt.”

Weet jij op wie je wilt stemmen?
“Ik vind dat lastig. En ik zeg het sowieso niet. In het verleden heb ik op verschillende partijen gestemd. In die twaalf jaar dat ik in Den Haag rondloop, vind ik het alleen maar moeilijker om te kiezen. Ik merk dat alle politici die ik spreek werken vanuit een innerlijke overtuiging, vanuit de gedachte dat zij het land op hun manier een stukje beter gaan maken.”

Ik heb gewoon een NOS-hoofd

'Ga je weer liegen?'

Wat is het grootste verschil met twaalf jaar geleden, toen je begon in Den Haag?
“Politieke partijen bepalen veel meer zelf wat ze naar buiten brengen en hoe. Ze hebben eigen YouTube-kanalen en hoeven de media niet meer als spreekbuis te gebruiken. Daarbij komt dat de rol van de onafhankelijke pers sterk in twijfel wordt getrokken en soms zelfs dat je in je werk belemmerd wordt. Vorig jaar hebben we besloten om de stickers van onze satellietauto’s te halen, omdat deze belaagd werden. Op mijn hoofd zit geen sticker, ik heb gewoon een NOS-hoofd. Dat geeft je dan wel even te denken. Bij rellen op Urk kreeg een beveiliger van onze ploeg bijtende spray in zijn gezicht.”

Ben je bang om je werk te doen?
“Tot nu toe niet. Het gebeurt regelmatig, zeker rond de coronawetgeving, dat ik bij de Tweede Kamer uit de parkeergarage stap en van alles naar m’n hoofd geslingerd krijg door demonstranten. ‘Leugenaar!’ ‘Ga je weer liegen?’ ‘Landverrader!’ ‘Ga je mensen weer allemaal onwaarheden op de mouw spelden?’
Als ze niet al te gewelddadig overkomen, ga ik het gesprek aan. Veel van de demonstranten hebben een enorm wantrouwen naar de overheid ontwikkeld. Ze zijn teleurgesteld in een of ander overheidsloket, hebben nare ervaringen met de kinderbescherming, noem maar op. Dat – in combinatie met allerlei complottheorieën – maakt hen woedend. Denk bijvoorbeeld aan een moeder die haar kind uit huis geplaatst ziet worden en van haar complotdenkende buurvrouw hoort dat Rutte en De Jonge pedofielen zijn die natúúrlijk haar kind willen afpakken. Zulke denkbeelden zitten diep en je brengt deze mensen er niet zomaar van af.”

Aparte gewaarwording

Spreken mensen je vaak aan?
“Ik heb daar in de supermarkt of op straat weinig last van. En dat terwijl er in mijn wijk iemand fanatiek overal ‘NOS-fake news’ op krijt. Op stoepen en muren, je komt het her en der tegen. Maar deze man of vrouw weet waarschijnlijk niet dat ik daar woon. Ook op elektriciteitskastjes in de buurt zie ik vaak de letters NOS met een rode ‘O’ en een streep erdoor. Of: ‘NOS – denk zelf na!’ Een aparte gewaarwording.”

Je treedt in de voetsporen van je vader, die bij de NOS onder meer politiek verslaggever en hoofdredacteur was. Wat gaf hij je mee?
“Mijn ouders lieten me vooral zien dat je hard moet werken. Mijn moeder werkte voor het CDA in de gemeenteraad van Den Haag en het gebeurde regelmatig dat mijn broertje en ik thuis door de oppas werden opgevangen of – toen we ouder werden – dat we onszelf moesten vermaken. Ik heb daar geen last van gehad.”

Christelijke basisschool

Welke betekenis had de C in CDA bij jullie thuis?
“Niet zo’n grote. Mijn ouders gingen niet naar de kerk en praktiseerden het geloof ook verder niet. Ze waren vooral bij het CDA betrokken omdat mijn vader Ruud Lubbers goed kende. Later zijn ze meer georiënteerd geraakt op de sociale kant van het politieke spectrum.
Ik zat wel op een christelijke basisschool, de Ds. W.E. den Hertogschool in Loosduinen. En ik heb enkele jaren meegedaan aan de musicals die vanuit de Abdijkerk in onze wijk werden georganiseerd. Vanwege die musicals zat ik een tijdje bij het jeugdkoor Hosanna.”

Wat inspireert jou?
Resoluut: “Mijn kinderen. Ik wil ervoor zorgen dat zij goede keuzes maken in het leven en dat ze er lol in hebben. Dat begint door te laten zien dat ik werk doe waar ik van houd. En dat betekent ook dat ik op rare tijden weg ben, maar ze snappen dat wel, omdat ze zien dat ik ervan geniet.”

'Je moet fit zijn'

De podcast ‘De Stemming’ en de vlogs die je vier jaar geleden maakte, hebben je vast een jonger publiek opgeleverd.
“Klopt. Als er vroeger een bus scholieren aankwam bij het Binnenhof vloog iedereen gelijk af op Rutger Castricum van PowNews. De bussen bejaarden herkenden de verslaggevers van de NOS, haha! Nu komen ook de jongeren naar ons.”
De vlogs lieten een heel informele omgang met politici zien. Zo gaat het niet altijd. We hebben nu een ‘Rondje Binnenhof’ bedacht. In deze tijd waarin iedereen aan het wandelen is geslagen, loop ik met mijn collega’s Marleen de Rooy van de Haagse redactie en Herman van der Zandt, die zich vooral met sport bezighoudt, een rondje om het Binnenhof. Ondertussen nemen wij het laatste nieuws door – Marleen en ik als insiders en Herman als nieuwsgierige buitenstaander.”

Hoe bereid jij je voor op de verkiezingen?
“Door even geen alcohol te drinken, door iets langer te slapen in de weekenden en door drie keer per week te hardlopen. Dat laatste doe ik altijd al. Je moet echt fit zijn, want alle extra uitzendingen rond de verkiezingen en nu ook al in de coronacrisis, vragen best veel van je.”