‘Openbaring is niet bedoeld om toe­komst­voor­spel­lin­gen aan te ontlenen’

Eens

“Ik ben het eens met de stelling; je moet Openbaring niet zien als een verzameling voorspellingen van incidentele gebeurtenissen. Het is geen chronologisch overzicht van de wereldgeschiedenis,” stelt theoloog Age Romkes, docent aan de Christelijke Hogeschool Ede. “Aan de andere kant doet Openbaring wel degelijk uitspraken over wat er zich reëel in onze geschiedenis gaat afspelen en ik verheug me op de wederkomst van Christus. Maar dat is een verwachting en geen berekening.
Toch vinden we dit lastig en dat is van alle tijden. De apostelen vroegen Jezus al of het misschien nog in hun tijd zou gebeuren. Maar daar gaan wij niet over. Het is aan ons om ernaar uit te kijken, Gods handelen in deze tijd te zien en om tegelijk Zijn tegenmachten te ontmaskeren. Daarover lezen we in de krant en dat mogen we profetisch doorlichten met bijvoorbeeld Openbaring.”
Romkes is erg voorzichtig in het duiden van concrete gebeurtenissen. Als voorbeeld haalt hij de aanslagen op de Twin Towers aan. “Ik heb gelezen dat sommige voorgangers zeiden dat Openbaring 18:10 letterlijk in vervulling ging op ‘9/11’. Daar staat: ‘In één uur tijd is je vonnis voltrokken!’ Maar wie dat beweert, ziet Openbaring inderdaad als een blauwdruk van de geschiedenis, waarbij we blijkbaar in 2001 waren aanbeland in hoofdstuk 18. Dat gaat mij veel te ver. Wat ons wél aangaat, is de boodschap over de hoer Babylon en de verleiding van materiële voorspoed. Dat vind ik veel belangrijker dan het koppelen van een vreselijk incident aan één Bijbeltekst.”

Letterlijk
Romkes pleit ervoor om de visioenen in Openbaring echt te lezen als beelden. “Sommige mensen roepen vervolgens dat je de Bijbel niet letterlijk neemt. Maar dat is niet terecht, want ik doe juist recht aan de aard van de tekst. Een visioen is nooit bedoeld om letterlijk te interpreteren. Je raakt verstrikt als je dat wel doet. Gaat het over paarden, dan neemt toch niemand letterlijk aan dat die over de aarde gaan draven, zoals in Openbaring 6 staat? Waarom zou ik dus bijvoorbeeld de duizend jaar uit Openbaring 20 wél letterlijk moeten nemen als er zo symbolisch over wordt geschreven? Volgens mij gebruik je de Bijbel dan inderdaad teveel om precies te voorspellen hoe het zal zijn in de toekomst. Wel geloof ik in een letterlijke wederkomst, omdat dit letterlijk wordt genoemd, bijvoorbeeld door Petrus en Paulus. Maar ik verwacht Jezus niet per se ‘op de wolken’, want dat is een beeld voor ‘in heerlijkheid’. Neem van mij aan, zelfs als er geen wolkje aan de lucht is, kan Hij toch terugkeren!”

Oneens

“Als iemand zegt dat het bijbelboek Openbaring níet bedoeld is voor toekomstvoorspelling, dan stel ik de wedervraag: ‘Waar is het boek dan wél voor geschreven?’” Dat zegt Frank Ouweneel, die al jarenlang overal in het land Bijbelstudies houdt over de ‘eindtijd’. “Het Griekse woord voor Openbaring geeft je eigenlijk al het antwoord. Apokalupsis betekent letterlijk ‘onthulling van toekomstige zaken die voor de mens nog verborgen zijn’. Of neem de belangrijke mededeling van hoofdstuk 1:1. Daar staat: ‘Openbaring van Jezus Christus, die Hij van God ontving om aan de dienaren van God te laten zien wat er binnenkort gebeuren moet.’ Dat gaat over de toekomst!”
Ouweneel vindt het inconsequent als mensen het boek alleen willen lezen in de tijd van toen. “De Bijbel is niet tijdgebonden, want anders zou het evangelie dat ook kunnen zijn. Maar waarom dat niet en Openbaring wel? De Here Jezus zegt er Zelf in Lucas 12 over: ‘Niets is verborgen dat niet onthuld zal worden, en niets is geheim dat niet bekend zal worden.’ Daar verwijst Hij al naar het Bijbelboek Openbaring.”


Ontknoping
Die toekomst begint wat Ouweneel betreft in Openbaring 4 met de woorden: ‘Hierna had ik een visioen. Er stond een deur open in de hemel.’ “Hier ziet Johannes in een toekomstbeeld vierentwintig oudsten rondom Jezus staan. Die groep oudsten is de gemeente. Maar kijk om je heen; de gemeente is vandaag nog steeds op aarde en dus gaat ook deze tekst wel degelijk over de toekomst en wel over de gebeurtenissen die rechtstreeks verband houden met Jezus’ wederkomst.”
In zijn beamer-studies toont hij aan de hand van duizenden foto’s en nieuwsberichten aan dat Jezus’ wederkomst heel dichtbij is. “Ik lees 106 nationale en vooral internationale kranten en tijdschriften om mijn eindtijdstudie zo actueel mogelijk te houden. En de tekenen des tijds vliegen je om de oren! Neem de situatie in de Rooms-Katholieke Kerk. Of neem de vreselijke natuurramp in de Golf van Mexico. Maar ik denk ook aan de belabberde situatie in Griekenland en de economische gevolgen daarvan. Kortom, er zijn tientallen tekenen die in de Bijbel al zijn voorspeld.”

Uitgangspunt
Toch gaat Ouweneel niet zo ver dat hij de precieze tijd van de wederkomst van Christus kan uitrekenen. “Die weet niemand, maar ik kan wel op basis van de tekenen iets zeggen over de toekomst, namelijk dat Hij spoedig komt. Het uitgangspunt daarbij is dat de Bijbel honderd procent waar is. Ik merk dat zelfs doorgewinterde christenen beginnen te knabbelen aan de inhoud van Gods eigen woorden. Dat raakt me in mijn ziel, net als de geringe aandacht voor de eindtijd in christelijk Nederland. Maar God vindt het thema ontzettend belangrijk, want Hij heeft eenderde van de Bijbel besteed aan informatie over die toekomst – met name in Openbaring. Ik raad iedereen aan het hele bijbelboek zeer serieus te lezen en eens te tellen hoe vaak de woorden ‘weldra’, ‘daarna’ of ‘na dezen’ voorkomen.”

Eens

“De Bijbel is geen glazen bol om ons te helpen in onze toekomstvoorspellingen. Alsof Openbaring de Telegraaf uit 2050 is met schreeuwerige koppen, tijdbalkjes van wat ons te wachten staat. Nee, gelukkig niet!” Dat zegt theoloog Ilonka Terlouw. “In het Bijbelboek gaat het enkel en alleen om dé openbaring van Jezus Christus Zelf. Niet voor niets heet het boek Openbaring – enkelvoud! Veel mensen spreken van ‘Openbaringen’, alsof het gaat om een veelheid van voorspellingen. Maar God gééft ons een toekomstverwachting: Jezus komt! De vraag moet zijn: ‘Wat wil God ons zeggen?’ En niet: ‘Wat willen wij graag horen?’ Als ik lees over de zeven zegels, bazuinen en schalen, dan wijst dat op een heel andere indeling dan onze chronologische kijk op de tijd. Dat matcht niet en dus is het niet wijs om onze tijdlijnen daar bovenop te leggen.
Ik zie in die driemaal zeven bijvoorbeeld een intensivering van de oordelen van God. Maar ook dat Hij het kwaad te lijf gaat en ons daarmee wil waarschuwen en troosten. Openbaring zegt dus wel degelijk iets over de toekomst. Maar niet om ons een interessante eindtijdvisie voor te spiegelen. God wil ons aanmoedigen om trouw te zijn aan Christus.
Dat perspectief van Openbaring vergeet je gemakkelijk, als je druk bezig bent met discussies over de antichrist, het duizendjarig vrederijk of de opname van de gemeente. Grappig is, dat die laatste kreet helemaal niet terug te vinden is in het boek!
Wat laat Openbaring wél zien? Dat Gods Koninkrijk en de hemel naar ons toe komen. We krijgen de belofte van een nieuwe aarde. Daar zal Christus Gods Koninkrijk vestigen. Even kort door de bocht: we gaan niet naar de hemel, maar de hemel komt naar de aarde!”

Tekst: Maarten Nota
Beeld: Shutterstock