Op bezoek bij Tom Wright

“Welkom in St. Andrews!” Op het afgesproken tijdstip staat Tom Wright – donkerblauw pak, rode stropdas – te wachten onder de poort van St. Mary’s College, een eeuwenoud theologisch opleidingsinstituut in het prachtige Schotse kustplaatsje St. Andrews. Sinds vier jaar is deze geboren en getogen Brit hier hoogleraar Nieuwe Testament en Vroeg Christendom. “Zullen we naar mijn studeerkamer gaan? Ik zit helemaal bovenin.”

Paulus
Hoewel hij in ons land minder bekend is dan bijvoorbeeld Tim Keller, geldt Wright als een van de invloedrijkste theologen ter wereld. Al jarenlang houdt hij zich intensief bezig met de historische, Joodse achtergrond van Jezus en heeft hij naam gemaakt met zijn baanbrekende – en op punten omstreden – Paulus-studies. 

Lichamelijke opstanding uit de dood

Pasen is het kloppende hart van Wrights geloof en hoop. In zijn wetenschappelijke boeken komt hij op voor het geloof in de lichamelijke opstanding van Jezus Christus uit de dood. In Verrast door hoop verzuchtte hij dat christenen veel te weinig beseffen hoezeer Pasen vreugde betekent (“Is het gek dat mensen er moeite mee hebben om in de opstanding te geloven, als wij niet eens onze hoed in de lucht gooien?”).

Een internationaal beroemde theoloog die zo’n orthodox standpunt met vreugde en vuur verdedigt: zoiets is anno 2014 allesbehalve vanzelfsprekend. “Het geloof in Jezus’ lichamelijke opstanding is van cruciaal belang,” reageert Wright, beide handen rustend op het Griekse Nieuwe Testament dat opengeslagen op zijn bureau ligt. “Want dit is, bijbels gezien, het beginpunt van Gods nieuwe schepping. Jezus’ opstanding is het ‘lanceerplatform’ voor wat Hij beloofd heeft te zullen doen aan héél Zijn schepping. Het is het vaste fundament onder de hoop die we als christenen hebben. God zal een nieuwe hemel en een nieuwe aarde scheppen, waarin alles wat krom is, wordt rechtgemaakt. De opstanding is geen happy end van een somber verhaal, maar niet minder dan de aankondiging van Gods koningschap ‘op aarde zoals in de hemel’.”

Of hij ooit heeft getwijfeld aan Jezus’ lichamelijke opstanding? “Nee. Ik had wel heel veel vragen – zonder vragen kom je trouwens nergens. Telkens als ik mijzelf afvroeg of de opstanding werkelijk gebeurd was, en hoe meer ik over dit onderwerp las, raakte ik ervan overtuigd dat het absoluut werkelijk is gebeurd.”

Buiten beeld geraakt
In Hoe God koning werd – Het vergeten verhaal van de evangeliën, dat deze maand in ons land verschijnt, gaat Wright in op de vraag waarom Jezus geleefd heeft. In de bekende belijdenisgeschriften, zoals die van Nicea en de Apostolische Geloofsbelijdenis, wordt na Jezus’ geboorte direct over Zijn lijden, sterven en opstanding gesproken. Volgens Wright had dit “gat in ons credo” – onbedoeld – grote consequenties. “Miljoenen gelovigen hebben het belangrijkste punt gemist dat alle evangeliën maken, namelijk dat God in Jezus van Nazaret op een nieuwe, verrassende manier Koning van Israël en van heel de wereld werd. Dat is de nieuwe realiteit, die ons leven hier en nu vormgeeft. Als je met één term moet samenvatten waar het in Jezus’ leven, roeping en onderwijs om gaat, dan is het Gods Koninkrijk. Maar het probleem in veel kerken is dat het Koninkrijk buiten beeld is geraakt, en dat zij kruis en Koninkrijk niet dicht bij elkaar hebben gehouden.”

‘11 september’, Boko Haram, de Islamitische Staat: als we om ons heen kijken, lijkt het er zo vaak helemaal niet op dat God Koning is…
“Twee dagen na Jezus’ opstanding leek het er evenmin op dat God Koning was, of toen de discipelen na Pinksteren de wereld introkken om te preken, gevangengenomen en gedood te worden. Dat is precies waarom Jezus al die gelijkenissen vertelde; de kerk moet deze steeds weer lezen! Jezus vertelt dat het Koninkrijk te vergelijken is met zaad, dat in het verborgene groeit. Het is geplant in de aarde, en je denkt: ‘Er gebeurt niets!’ Maar dan zie je opeens een plantje opkomen, en denk je: ‘Wat is dit?’ Hoe zag de wereld er 2000 jaar geleden uit als het gaat om onderwijs, medicijnen, zorg voor ouderen en allerlei andere zaken? In Jezus’ tijd kon je bijvoorbeeld geen goed onderwijs of goede medische zorg krijgen, tenzij je rijk was. Het idee van onderwijs en medicijnen voor iedereen, is allereerst door christenen in de wereld gebracht. In Jezus’ tijd vond eigenlijk niemand dat vergeving een goed idee was, of nederigheid, of – met uitzondering van de Joden – kuisheid. Dat waren nieuwe ideeën en idealen, die nu toch breed in de samenleving te vinden zijn, al zie je dat niet altijd.”

U bent 65, maar denkt nog niet aan pensionering?
“Ik zou al met pensioen kunnen gaan, maar van die gelegenheid heb ik geen gebruik gemaakt. Ik houd enorm van wat ik nu doe: lesgeven, studeren en schrijven. Waarschijnlijk zijn er maar weinig mensen die net als ik oprecht kunnen zeggen dat ze al veertig jaar lang doen wat ze echt leuk vinden, dus ik voel me een bevoorrecht mens.”

Stemt het u weleens verdrietig dat u ouder wordt?
“Nee. Het is een beetje lastig dat ik niet meer alles kan doen wat ik vroeger deed.” Hij tikt op z’n buik en grijnst. “Ik ben ietsje te zwaar en zou wat meer moeten bewegen, want ik ben niet fit genoeg. Ik krijg last van mijn knieën als ik te snel te ver zou lopen. Maar los daarvan ben ik – Goddank – behoorlijk gezond. Ik geniet van het leven, en ik denk dat ik van elk decennium van mijn leven meer heb genoten dan van dat ervoor.” Lachend: “Ik hoop dat dit nog minimaal één decennium zo blijft.”
 

Tekst: Gert-Jan Schaap
Beeld: Ruben Timman
Video: Arianne Ramaker