Op avontuur: 'Oases' met Kefah Allush

“Het derde seizoen zeg je? Dat heb ik niet eens meer scherp. De titels veranderen, maar de intentie van het programma niet.” Enthousiast vertelt Hans van der Steeg over Oases. “Ik ben in 2017 gaan werken met Kefah. Eerst maakten we Van Ninevé naar Nazareth en Van Atlas naar Arabië. We begonnen met de gedachte dat we bij het Midden-Oosten aan een grote oorlog denken, maar daar wonen ondertussen mensen zoals jij en ik. We hebben altijd een lijntje gezocht met dat gebied, omdat Kefah Arabisch spreekt en daardoor die culturen goed aanvoelt. Dit seizoen breiden we uit naar landen buiten het Midden-Oosten, maar waar de invloed ervan nog wel zichtbaar is. We maakten onder meer een reis naar Chili. Daar woont de grootste groep Palestijnen buiten het Midden-Oosten. Die hebben het daar goed. In Nederland zouden we hen aan de onderkant van de samenleving plaatsen, maar daar zijn ze juist een van de hoogste klassen. Dat is een opvallend verschil.”

“We maken het programma op locatie met een vijfkoppige crew: presentator Kefah, geluidsvrouw Anniek, cameraman Tjitte, producer Ruth en ik als regisseur. Ruth zoekt alles uit voor ons, want ze spreekt Arabisch. Binnen ons gezelschap heeft iedereen een sterke mening, discussies over de aflevering kunnen er behoorlijk stevig aan toegaan. Vaak loopt een verhaal niet zoals je verwacht. We gaan op pad met een grof script, maar dat kan meestal snel de prullenbak in.”

Een prachtig verhaal

“Tijdens een research kwam ik iets tegen over het Indonesische eiland Flores. In Indonesië bestaan er veel spanningen tussen christenen en moslims, maar op dat eiland leven ze goed samen. Ruth reisde een paar dagen voor ons uit en kwam een prachtig verhaal op het spoor. De baas van het dorp – die katholiek is – is getrouwd met een moslima. Hij heeft Kefah mee op sleeptouw genomen.” Hans pakt zijn laptop erbij met daarop de eindmontage. “Hij voelt zich steeds meer vertrouwd met Kefah, dus hij gaat dingen terugvragen. Op een gegeven moment zitten ze samen als vrienden op een brommer. Dat is wat je wilt. Zo’n beeld is veel belangrijker dan een goed interview. Het is de kracht van het programma: doordat gasten en Kefah zich op hun gemak voelen bij elkaar, krijg je de echte verhalen te zien en te horen.”

“Als regisseur…” Hans twijfelt. “Ik heb bij regisseurs vaak het beeld van een baas die roept: ‘Camera één, camera twee, nu daarheen!’ Maar ik kijk gewoon naar de grote lijn en heb het overzicht. Zoiets als die brommer had ik vooraf niet bedacht. Je moet niet in interviews denken, het zit hem in de ontmoeting.”

Op avontuur in Irak

“Zo’n reis is een heel intens proces. We lopen gerust vier dagen bij mensen de deur plat. Of het nooit misgaat? Jawel. Toen ik voor de eerste reeks naar Zuid-Irak ging, kwamen we aan en moesten we in een soort gastenverblijf van de burgemeester slapen, omdat er geen hotels waren. Toen we de volgende ochtend wakker werden, hadden we geen stroom, geen koffie, geen water en geen eten. Zonder te douchen en tanden te poetsen, stapten we in een bootje op weg naar een man die riet ging snijden. Kwam hij ook niet opdagen. Later kwam de man met een boot vol riet, bleek hij al gesneden te hebben. Uiteindelijk kreeg Ruth hem zover dat we konden filmen. Kefah mocht mee in de boot naar zijn rieten hutje varen. Ze gingen in gesprek en hij bleek het superzwaar te hebben. Toen we buiten gingen filmen, begon zijn vrouw tegen Kefah grappen te maken over haar man. Dat was heel bijzonder, want een vrouw die in het bijzijn van bezoek haar man afvalt, is not done in de Arabische wereld. Bij elkaar is dat een fantastische scène geworden, maar het begin was drama.”

Ontmoetingen

“Mensen kunnen analyses geven over de problematiek in een land, maar dat hoor ik in journaals wel. In dit programma zoeken we het in ontmoetingen. Ik denk dat het belangrijk is dat we laten zien dat de wereld veel groter is dan Nederland. Maar tegelijkertijd dat je je kunt identificeren met iemand 10.000 kilometer verderop.”