Nieuw EO-programma: 'Dit is de kwestie'

“We bezoeken mensen met verschillende meningen over de kwestie. Zij vertellen vanuit hun rol over vaak prikkelende en dwarse perspectieven die je aan het denken zetten,” vertelt Margje Fikse enthousiast. “We willen de kijker niet een bepaalde kant op duwen, maar het blikveld en begrip van en voor andere opvattingen dan zijn eigen verbreden of verdiepen.”

Buiten de waan van de dag

Dit is de kwestie wil de actuele en maatschappelijke ontwikkelingen bevragen en bediscussiëren vanuit christelijke waarden als barmhartigheid, rechtvaardigheid, naastenliefde, gelijkwaardigheid, vergevingsgezindheid en menselijke waardigheid. Op die manier wil het programma een zinvolle duiding geven bij de actualiteit, zodat de grote nieuwsontwikkelingen opeens over onszelf gaan in plaats van over de ander. Die wisseling levert vaak morele kwesties en ethische dilemma’s op waar geen simpel antwoord op is. Daarom gaan de drie presentatoren in iedere aflevering op zoek naar verschillende perspectieven bij een onderwerp.

De eerste drie afleveringen gaan over: vechtbereidheid voor het vaderland, kind of klimaat, en over de vraag: wanneer ben je uitbehandeld? “Het zijn onderwerpen die vaak terugkomen in de waan van de dag, maar die nooit breed besproken worden,” vervolgt Margje. “Bijvoorbeeld: wanneer ben je uitbehandeld? Dat is een ethische discussie: mag iemand nog sterven? Wanneer iemand oud en op is, moeten we dan steeds maar weer door blijven behandelen of kunnen we accepteren dat het leven op een gegeven moment eindigt? Dit soort ethische dilemma’s spelen op de achtergrond. Het zijn belangrijke vragen en gesprekken hierover moet je als maatschappij gewoon voeren.”

Vechten voor je vaderland?

De oorlog in Oekraïne is aanleiding geweest voor de eerste aflevering rond de vraag: hoe zit het met onze eigen opofferingsgezindheid? Uit een steekproef uitgevoerd voor deze aflevering blijkt dat slechts 16 procent van de Nederlanders zegt nu de wapens op te willen pakken om ons land te verdedigen als dat moest. De presentatoren onderzoeken hoe dit kan, ze gaan hierover met verschillende betrokkenen in gesprek. Ook gaat Kefah op een school met jongeren praten over dit onderwerp.

Samen met luitenant-generaal buiten dienst Mart de Kruif bezoekt Margje de Grebbeberg. “Een plek die ons terugbrengt naar een tijd – de Tweede Wereldoorlog – waarin jonge jongens ineens moesten gaan vechten,” vertelt ze. “Ik vraag Mart de Kruif hoe hij ertegen aankijkt dat we niet zo bereid zijn te vechten voor ons land. Hij vertelde me dat dat eigenlijk een grote luxe is, die we mogen koesteren.” Ook komt historicus Wim Berkelaar aan het woord om inzicht te geven in ons nationalistisch gevoel. Hoe verklaart hij vanuit historisch oogpunt dat we niet zoveel vechtbereidheid hebben?

Diep geraakt

Naast het gesprek met Mart de Kruif gaat Margje in deze eerste aflevering ook op bezoek bij een familie waarvan de zoon tijdens zijn missie in Afghanistan is omgekomen. Dat gesprek maakte diepe indruk op haar: “De familie vertelde mij dat ze het zeer zinvol vinden dat hun zoon daar was. Als je bedenkt dat alle soldaten daar inmiddels weer weg zijn en de Taliban de macht heroverd hebben, dan kun je daar als ouders ook heel boos over zijn. Maar zij zeggen: onze zoon is gestorven voor de Nederlandse waarden: vrijheid, democratie en een eerlijke samenleving. Daarom vinden zij het zinvol dat hun zoon daar gestreden heeft en zijn ze niet verbitterd of boos. Ik was enorm onder de indruk van de manier waarop zij naar het overlijden van hun zoon kijken.”

Wat hoop je dat het programma teweegbrengt?

“Ik hoop dat mensen door het kijken van de afleveringen zich gaan afvragen: wat vind ik hiervan? Het zou mooi zijn als er een discussie ontstaat in de woonkamer én het liefst ook in de maatschappij. Omdat ik nu het idee heb dat politici alleen maar bezig zijn met de waan van de dag. Ze rennen van de ene rel naar de andere. Dit soort kwesties gaan over de lange termijn voor ons land, de maatschappij en de wereld. Het is goed om daar met z’n allen over na te denken.”