Rare psalm­be­rij­ming

Kom er maar eens om: een overheid die voorschrijft welke liedjes er gezongen moeten worden. Deze berijming is intussen zo ingeburgerd dat hij niet meer weg te denken is uit de kerk.

Ruim 200 jaar later zat een jongetje in de Hervormde Kerk deze berijming te zingen. Mysterieuze zinnen die hij niet thuis kon brengen (“een volle beek van wellust”?! “Wien heb ik nevens U omhoog”?!) maar hij voelde wel de vervoering ervan. Vooral bij Psalm 68 vers 10 of Psalm 118, dan bulderde de kerk eenparig, aangejaagd door de organist die alle registers opentrok.

Als tiener met een nog weinig subtiel gevoel voor humor vond hij de psalmberijming een bron van satire. Hij maakte er voorwaar cabaret over met zijn vrienden: over het totaal onbegrijpelijke “dat mijn vijand nooit van vreugd om mij opspring’ die u wachten, dekt nooit schaamt’ maar die de deugd zonder oorzaak stout verachten” (Psalm 25 vers 1) of over “maar ik beleed na ernstig overleg mijn boze daân, Gij naamt die gunstig weg” (Psalm 32 vers 3)… Je zou maar Daan heten, grapte hij. Ook de zin “daar staan, o Godsstad, onze voeten” (Psalm 122 vers 1) heeft hij altijd een grappige vorm van podo-dissociatie gevonden. Hij vond het maar een rare psalmberijming en verloor zich in populaire opwekkingsliederen.

En nu ben ik met terugwerkende kracht zielsdankbaar dat dat jongetje met de oude berijming is opgevoed. Die soms hermetische taal heeft me zo gegrepen, dat ik als ik weer eens een psalm hoor, zing of lees, emotioneel meer geraakt wordt dan door de laatste 400 opwekkingsliederen (dit kan geheel aan mij liggen). Ik ben de breedte, lengte en diepte van de psalmen meer gaan waarderen. De oude berijming heeft een zeggingskracht die tijdloos blijkt.

Het is intussen 250 jaar geleden dat deze liederen in de kerk werden geïntroduceerd. Ze worden nog steeds gezongen. Ik ben benieuwd van welk opwekkingslied we dat over 250 jaar kunnen zeggen. Dat lied moet nog geschreven worden, denk ik. En het zal het moeten doen zonder hulp van de Staten-Generaal.