Mijn dochter heeft 5 uur schermtijd

Esther Knibbe, moeder van Roya, is eindredacteur kinderprogramma’s bij de EO. Ze heeft een man en twee kinderen, Milo en Roya. Esther vertelt hoe zij omgaat met telefoongebruik bij haar kinderen.

Te veel?

''Ik houd niet echt bij hoeveel schermtijd Roya precies heeft, ze heeft haar telefoon immers ook voor school nodig met apps zoals Magister. Ze luistert er ook muziek en podcasts op. We praten regelmatig over het gebruik van haar smartphone, waarbij ze ook zelf manieren bedenkt om te minderen. In de zomervakantie loopt het telefoongebruik op: 8,5 uur vind ik dan wel belachelijk veel. Dan denk ik: had ik daar beter op moeten letten? Een tijdje terug werd Roya zich bewust van haar hoge schermtijd, dat wilde ze veranderen en dus besloot ze TikTok te verwijderen. Dit heeft ze even volgehouden. Na een maand was de app wel weer op haar scherm te vinden.

Ik probeer mijn kinderen te leren hoe ze goed met media om kunnen gaan. We hebben het over allerlei thema’s. Zoals communiceren op Whatsapp; hier komen ze in aanraking met zaken als spammen en racisme. Ook zijn er veel mensen die zich online asociaal gedragen. Ik wil niet dat mijn kinderen anderen de grond in stampen omdat dat nou eenmaal anoniem kan. Verder hebben we het over hoe influencers en YouTubers producten verkopen en dat niet iedereen online goede intenties heeft. De socialemedia-accounts van mijn kinderen zijn afgeschermd, zodat vreemden niet zomaar de posts kunnen zien. Ik ga met mijn kinderen over al deze onderwerpen in gesprek, zodat ze ervaringen kunnen delen en verder kunnen leren.

Ik verbied niet zo snel dingen, omdat ik het belangrijk vind dat ze met mij durven blijven praten. Dat betekent niet dat er geen regels zijn. Zo zijn er tijdens het eten geen telefoons aan tafel en blijven telefoons beneden wanneer Roya en Milo naar bed gaan. Ook kregen mijn kinderen op jonge leeftijd geen schermpjes voor hun neus. Dit kwam pas later.

Ik maak mij geen zorgen om het vele telefoongebruik van mijn dochter. Ze functioneert nog prima naast haar telefoon. Zo leest ze heel veel, zit ze op volleybal en heeft ze een heel brede interesse voor allerlei dingen. Bovendien is TikTok best educatief, ze kan zich hier eindeloos verdiepen in allerlei onderwerpen. Zo weet ze van alles over Formule1 en kent ze door wedstrijdjes allemaal vlaggen van landen uit haar hoofd. Ook houdt ze van Griekse mythologie en geschiedenis.

Ik denk dat ze door mijn manier van aanpak goed leert omgaan met haar telefoon. Ze leerde bijvoorbeeld al zelf wanneer haar schermtijd te veel is en hoe ze dat kan oplossen.
Ik denk dat je tegenwoordig bijna niet meer zonder telefoon kan, dus kinderen kunnen er maar beter goed mee leren omgaan. Bovendien is het een belangrijk sociaal ding op haar leeftijd.
Ik denk dat ze dus dat zo ondanks haar hoge schermtijd nog goed functioneert, maar misschien zie ik iets over het hoofd. Wat zijn signalen dat je kind niet meer goed functioneert, en wat kun je als ouder doen?

Bureau Jeugd en Media

Justine Pardoen is oprichter van Jeugd en Media. Dit expertisecentrum ondersteunt ouders en professionals in de mediaopvoeding. Ze vertalen wetenschappelijke kennis naar de praktijk van opvoeding en onderwijs. Justine beantwoordt de volgende vragen: wat is een telefoonverslaving, wanneer is het telefoongebruik te intensief en hoe voed je je kind mediawijs op?

Wat is een telefoonverslaving?

“Het medische begrip van verslaving is dat je ontwenningsverschijnselen krijgt en onrustig wordt als je niet op je telefoon kunt kijken. Je kunt aan niets anders meer denken en je telefoongebruik gaat een normaal leven in de weg zitten. Het aantal uren of aantal minuten is niet zozeer het criterium, maar meer of het je leven beheerst en waarom dat zo is.

Wanneer is het telefoongebruik te veel? 

De adolescentie is voor alles een kwetsbare periode. Voor ouders is het belangrijk om alert te blijven: tieners zijn vatbaar voor eenzaamheid en sombere gevoelens. Ze willen soms wel praten met hun ouders, maar voelen soms schaamte of voelen zich niet uitgenodigd. Vooral als ouders zelf heel druk zijn of problemen hebben, komen ze niet bij je. Het is belangrijk dat je als ouders zelf gesprekken initieert. Ook al weet je niets over sociale media en games: praat er toch over. Stel vragen, toon interesse en veroordeel niet dat ze hier graag mee bezig zijn. Het kan zijn dat ze ongemakkelijke gevoelens ‘wegspelen’ met het gamen of scrollen op hun timeline. Veel tijd daarmee bezig zijn is wel een risico: uit onderzoek is gebleken dat hoe langer je tiener op zijn of haar telefoon zit, hoe groter de kans is dat hij of zij zich somber voelt. Dat kan dus twee kanten op: dat ze er somber van worden, of dat ze al somber zijn en dat ze daardoor zich meer verstoppen in het gamen of hun mobiel.

Als het verder goed gaat met Roya en ze gewoon naar school gaat, sport, vrienden heeft, haar huiswerk maakt en meegaat naar oma, dan lijkt er niet veel aan de hand. De vraag is wel of ze dat ook van plan was: elke dag 5 tot 7 uur met haar smartphone bezig zijn. Is dat haar keuze? Of doet ze iets anders wat ze graag wil, dan niet?

Hoe voed je je kind mediawijs op?

“Tegenwoordig hebben we een opvoedcultuur waarin je veel praat met je kind en uitlegt waarom je de dingen wilt afspreken met je kind. . Je gaat in gesprek over doelen en wat je wilt bereiken. Dat heet een autoritatieve opvoedstijl. Hierbij stimuleer je je kind uiteindelijk een eigen autoriteit te ontwikkelen, zelf verantwoordelijk te zijn, zodat ze autonoom beslissingen kunnen nemen. Hoe ouder ze worden, hoe minder je hun leven kunt leiden: dat moeten ze leren zelf te doen. Het heeft dan ook zin om samen te onderzoeken wat die beeldschermen met je doen. Zo zou je eens in de zoveel tijd een soort vastenperiode of digitale detox kunnen instellen. Doe dat met het hele gezin en beschouw het als een manier om jezelf te leren kennen. Door als ouders mee te doen, geef je zelf het goede voorbeeld en blijf je met elkaar in gesprek. Doe dit bijvoorbeeld eens een paar zondagen achter elkaar of een week in de vakantie. Praat over wat je beleeft, wat het met je doet, positieve én negatieve ervaringen en bespreek wat je daarvan vindt en of dat betekent dat je iets wilt veranderen. Dit soort reflectie is het begin van wijsheid: zo word je mediawijs, zodat je bewuste keuzes kunt maken in je gebruik van digitale media.”

Samen groeien

“Realiseer je dat het voor tieners van levensbelang is om contact te hebben met de groep leeftijdgenoten waar ze bij willen horen. In hersenonderzoek is terug te vinden dat het gevoel daarvan buitengesloten te zijn hetzelfde doet in de hersenen als fysieke pijn. Houd hier rekening mee wanneer je iets afspreekt met je kind om zijn of haar gedrag te veranderen. Praat eerst eens over je waarneming. Stel vragen als: wat doet het met jou? Waarom is het zo belangrijk? Is dit wat je wilt en waarom? Spreek daarna pas je eigen zorgen uit. Kom met betere argumenten dan 'we vinden dat het te veel is'. Als we eerlijk zijn, zijn we zelf ook misschien wel te veel mee bezig met onze smartphone. Dan is het lekker makkelijk om het bij je kind te veranderen, maar misschien moet je eerst bij jezelf beginnen. Het mooist is als je het proces met z'n allen doorloopt. Samen praten en samen groeien.”

Chica over telefoonverslaving

Vanaf dinsdag 18 april om 17 uur wordt een aflevering van het EO-meidenprogramma Chica uitgezonden over telefoonverslaving. Hierin praten meiden over hun telefoongebruik, onder wie Esthers dochter Roya. De aflevering is te zien op het YouTube-kanaal van Zapp.