Met deze tips leer je je gevoel te (h)erkennen

“De vraag hoe voel je je? is voor veel mensen lastig te beantwoorden”, weet Christel (48). Zij is coach en trainer bij inC coaching-Training en heeft de cursus 7x voelen ontwikkeld. “Vaak is ons leven druk en volgepland met van alles en nog wat; we volgen een studie, werken, hebben een gezin en zijn druk met het onderhouden van sociale contacten. Ook in onze kerkelijke gemeente willen we een steentje bijdragen en daarnaast sporten we. We komen tijd tekort en onze weken vliegen om. Tijd om stil te staan bij de vraag hoe wij ons nu écht voelen en of we wel gelukkig zijn, is er vaak niet. We doen wat we moeten doen en gaan door zonder stil te staan bij onze emoties en gevoelens.”

Pas als de vraag hoe voel je je? werkelijk tot ons doordringt of wanneer iemand geen genoegen neemt met het standaard goed hoor! en doorvraagt, realiseren veel mensen zich dat zij zich diep van binnen niet écht gelukkig voelen. Dat zij niet het leven leiden dat zij voor ogen hadden. “Wil je ontdekken waarom je niet gelukkig bent, dan zul je op zoek moeten gaan naar wie je bent, wat je behoeftes zijn en welke emoties een rol spelen in je leven. Zelfinzicht en zelfkennis vergroot je welzijn, waardoor je gelukkiger kunt leven.”

Gevoelens

“Er zijn zeven primaire basisgevoelens waaruit al je emoties voortkomen”, legt Christel uit. “Blij, bang, boos en bedroeft zijn algemeen bekend, maar er zijn er nóg drie, namelijk: schaamte, walging en nieuwsgierigheid. Deze zeven gevoelens zorgen er samen voor dat wij meer inzicht krijgen in wie wij zijn en waar wij behoeften aan hebben.”

Christel vertelt dat gevoelens emoties oproepen. “Dat is iets waar je zelf geen invloed op hebt; als je bedroefd bent kun je niet ergens een knopje indrukken waardoor je weer gelukkig wordt. Dit komt doordat achter onze emoties negen basisbehoeften verscholen liggen. Dit zijn: verbinding, zingeving, liefde, eerlijkheid, bescherming, creativiteit, autonomie,  plezier en welzijn. Als deze basisbehoeften vervuld zijn krijg je fijne emoties, maar als dit niet het geval is krijg je negatieve emoties. Het heeft geen zin om onze gevoelens te onderdrukken, want vroeg of laat komen die naar boven, net als wanneer je een bal onder water blijft drukken. Hoe moeilijk dit soms ook is, gevoel wil gevoeld worden, pas dan laat het los.”

Emoties

“Om je emotionele stabiliteit te vergroten is het belangrijk om te weten welke emoties er zijn, wat de bedoeling van deze emoties is en hoe je deze bij jezelf kunt herkennen, maar vooral, hoe je deze kunt veranderen zodat je je wél gelukkig voelt”, aldus Christel. “De zeven basisemoties zijn: nieuwsgierigheid, blijdschap, boosheid, walging, angst, verdriet en schaamte. Onder al onze emoties liggen behoeften die vervuld willen worden. Denk bijvoorbeeld aan een baby die huilt van de honger. De getoonde emotie is verdriet (of boosheid) en de behoefte is een gevuld buikje.”

Door te begrijpen waarom deze baby huilt, zien we de onderliggende behoefte die vervuld moet worden. Hierdoor krijgen we grip op de situatie en kunnen we deze veranderen. Zo werkt het ook bij ons. Als we ons eenzaam voelen en behoefte hebben aan verbinding kunnen we twee dingen doen: of we blijven in deze emotie hangen of we doen hier iets aan. Je zou bijvoorbeeld de telefoon kunnen pakken en iemand bellen voor een praatje.” Soms moet je nog een sterkere emotie overwinnen voordat je kan overgaan tot actie en dat is schaamte. “Het kan zijn dat je je ervoor schaamt toe te moeten geven dat je eenzaam bent.”

Schaamte

“Schaamte zit heel diep in ons en zorgt ervoor dat we ons terugtrekken. Schaamte ga je niet delen op een verjaardag of bij de buurtborrel. Je hebt iemand nodig die je volledig vertrouwt, zodat je kunt vertellen waar je je voor schaamt”, adviseert Christel. “Schaamte komt niet snel in de openbaarheid, maar gedijt goed in het donker. Als je er met niemand over kunt of durft te praten, weet dan dat je er altijd met God over kunt praten. Hij kent je en weet allang waarmee je worstelt!”

Schaamte is ook een emotie die ervoor kan zorgen dat je het anders wilt doen. “Neem bijvoorbeeld de schaamte die je -als het goed is- voelt nadat je over iemand hebt geroddeld. Deze schaamte kan ervoor zorgen dat je bij jezelf te rade gaat en je voorneemt om voortaan niet meer te roddelen. Het nadeel is dat roddelen verbindt. Als je naar verbinding op zoek bent vind je elkaar inderdaad, maar al snel zul je ervaren dat het de ander én jezelf beschadigt. Je zult merken dat het je zelfvertrouwen versterkt en je een mooier mens wordt als je naar je schaamte luistert en je gedrag aanpast!”

Inchecken bij jezelf

“Tijdens de periode dat mijn kinderen klein waren werd ik geleefd”, vertelt Christel. “Ik wist niet meer wie ik was en wat ik voelde en besefte dat ik opnieuw moest leren voelen, zodat ik wist waar ik blij of verdrietig van werd. Maar belangrijker nog: wat mijn grenzen waren. Dat heet ‘inchecken bij jezelf’; de stilte en rust in jezelf terugvinden en ontdekken waar je kracht ligt. Toen ik dit ging doen leerde ik opnieuw voelen en kon ik de ander weer liefhebben zoals mezelf.” Christel besluit dat zij andere mensen wil bijstaan en hen wil helpen als zij vastlopen. “Ik leer als coach en trainer aan andere mensen hoe zij erachter kunnen komen wat zij nodig hebben om zich goed te voelen. De vrouwen die ik heb begeleid geven aan dat zij na de coaching meer eigenwaarde hebben gekregen en beter in hun vel zitten.”

Om in te checken bij jezelf heb je enkel een rustig moment nodig. “Ik zeg weleens: als je dat niet hebt kun je misschien een momentje de tijd nemen als je op het toilet zit. Je kunt jezelf de volgende vragen stellen: Waar denk ik aan?, hoe zit ik in mijn vel?, welke emoties voel ik? en hoe energiek ben ik? Als blijkt dat jouw batterij bijna leeg is, zou je tien minuten met je ogen dicht kunnen zitten en je hoofd leegmaken. Dit levert vaak zoveel energie op, dat je daarna weer fris verder kan.”

Eigen verantwoordelijkheid

“God heeft ongelofelijk veel in ons gelegd en ons uniek geschapen”, besluit Christel. “We hebben allemaal andere behoeftes en verlangens. Het is mijn wens dat iedereen zijn eigen wensen en verlangens ontdekt en de emoties die zij hebben leren (h)erkennen. We zijn zelf verantwoordelijk voor de vervulling van onze behoeften, niemand anders. Ik ben ervan overtuigd dat we kunnen worden zoals God ons heeft bedoeld als we meer naar onszelf gaan luisteren. Het is belangrijk dichtbij jezelf te blijven en te onderzoeken hoe je ergens in staat, zodat je een stukje autonomie ontwikkelt en van daaruit naast de ander kunt gaan staan.”

Lees ook: Michelle van Dusseldorp over Goed voelen - Emoties voor je laten werken.

Foto: Maaike Appels