Martine Vonk (45) overleden: 'Denk niet te veel na over wat anderen mogelijk van je vinden'

Martine Vonk: “In 2008 kreeg ik borstkanker. In 2016 bleek het te zijn uitgezaaid in mijn botten en lever. Ik krijg behandelingen om de ziekte te onderdrukken en mijn leven zo lang mogelijk te rekken. Mijn perspectief is nu anders dan tien jaar geleden; mijn horizon is veel korter. Ik zou aan een nieuwe baan beginnen en moest dat stopzetten. Ik had ambitie om de Tweede Kamer in te gaan, maakte plannen voor de komende tien tot vijftien jaar. Dat moest ik loslaten, goed doordenken en doorvoelen.”

Minella: “Dat is ook rouwen, lijkt me. Zijn er mensen die je daarbij helpen?”

Martine: “Ja en nee. Mensen gaan je als zieke zien en je daarop aanspreken. Vooral in het begin was ik heel ziek, maar nu het fysiek beter gaat, kan ik weer meer. Ik pak dingen op, zoals schrijven over geloof en duurzaamheid. Toch blijven mensen me als zieke zien. Ze durven niks van me te vragen, want ze denken: je bent ziek. Natuurlijk, ik kan dingen niet lang van tevoren toezeggen, maar er is niks mis met me. Laat mij maar bepalen wat ik kan en ga niet voor mij denken.”

Minella: “Het is bijna een pleidooi; dat gebrokenheid naast schoonheid mag bestaan.”

Martine: “Precies. Kijk naar wat iemand nog wel kan en zie een mens als 100 procent waardevol, ook als hij of zij ziek is.”

Minella: “Wat zou je nog willen, als je kijkt naar de toekomst?”

Martine: “Ik hoop dat ik nog heel wat jaartjes gezond mag zijn, maar ik leef met de dag. Dat moet ook, anders ga je tobben. Ik probeer te genieten van de dingen die ik nog kan. Dat is mijn karakter, het glas is altijd halfvol. Mijn dochter gaat de puberteit in, ik wil er voor haar zijn en haar lessen meegeven. En op het gebied van werk wil ik de boodschap van duurzaamheid blijven vertellen.”

Minella: “Je loopt voorop als het om duurzaamheid gaat. Dat heeft iets eenzaams...”

Martine: “Ik houd van pionieren, van niks iets maken en mensen inhoudelijk meekrijgen. Ik maak me daarbij niet zo druk over wat anderen van mij vinden. Zo begon ik drieëntwintig jaar geleden Time to turn, een jongerenproject over milieu, duurzaamheid en gerechtigheid. Als ik workshops gaf over duurzaamheid in de kerk, kwamen daar misschien vijf mensen op af.”

“Drieëntwintig jaar geleden waren slechts een paar malloten bezig met het milieu. Ik voelde me weleens een roepende in de woestijn: ‘Jongens, dit is echt belangrijk, waarom zien jullie dit niet?’

Het bewustzijn over het milieu is de afgelopen jaren erg gegroeid, mensen snappen dat verandering nodig is, maar de actie blijft een beetje uit. Er zijn wel plannen en kleine initiatieven, maar onze CO2-uitstoot was vorig jaar nog het hoogst ooit. We willen best een keertje minder vlees eten of een fairtradekledingstuk kopen, terwijl we fundamenteel anders moeten nadenken over hoeveel vlees of kleding we eigenlijk nodig hebben. Als iemand voor een vakantie naar Peru vliegt, zeggen we: ‘Wat leuk!’ Het is ook leuk, maar waarom stellen we elkaar geen kritische vragen?”

Minella: “Eigenlijk ben je een soort geweten.”

Martine: “Ja, ook naar mezelf. We gaan dan wel op vakantie naar Frankrijk, maar we gaan wel met de auto… Ook ik ben niet fantastisch milieuvriendelijk, maar ik probeer steeds een spiegel voor te houden: kan het anders, tweedehands, kun je delen?”

Minella: “Als je ergens zo sterk voor gaat, moet je wel een heel diepe intrinsieke motivatie hebben. Waar komt die vandaan?”

Martine: “Ik ben opgegroeid op een boerderij, tussen de natuur. Mijn ouders waren niet per se milieuvriendelijk, wel heel maatschappelijk betrokken. Je inzetten voor je naaste was een vanzelfsprekendheid bij ons thuis. Ik ging milieukunde studeren. Hoe meer ik leerde over de impact van wereldwijde handel, het verslepen van voedsel, de kledingindustrie en de consequenties van ons consumeren voor de natuur en de makers van onze producten, hoe meer ik besefte: hier zitten dingen zó scheef. Ik raakte steeds meer gemotiveerd om iets te doen. Mijn geloof versterkte dit alleen maar. Ik voelde: als christen moet ik hier iets mee.”

Minella: “Ben je heel gelovig?”

Martine: “Wat is heel gelovig? Ik probeer het koninkrijk van God handen en voeten te geven. Recht doen, zorgen voor elkaar. Mijn geloof is ten diepste mijn motivatie om dingen te doen; als student was ik actief bij Youth for Christ en ik werkte in Nijmegen onder daklozen. In mijn studententijd ging ik meer vragen stellen, over waarom we in de kerk dingen op een bepaalde manier doen bijvoorbeeld, maar aan Gods aanwezigheid heb ik nooit getwijfeld. Ook niet nu ik ziek ben. Daarvoor heb ik al te veel gezien en meegemaakt.”

Minella: “Vol kracht pak jij het gebrokene aan, in jezelf en je naaste. Dat is heel veel Jezuskracht in je. Heb je nog een laatste woord?”

Martine: “Volg je hart. Denk niet te veel na over wat anderen mogelijk van je vinden. Niet bang zijn, gewoon gaan.”

Bekijk hier het interview dat Minella in 2018 met Martine Vonk had.

Luister via: Soundcloud | Spotify | Itunes

Lees ook: omgaan met rouw: ‘Je komt niet zozeer over je verdriet heen, je gaat er dóórheen’