Loopt de kerk massaal leeg door corona?

Loopt de kerk massaal leeg door de corona? Het is een wat lompe vraag, maar wel eentje die het onderzoek van Dit is de Dag oproept. In De Ongelooflijke Podcast reflecteren drie Theologen des Vaderlands (de huidige en twee voormalige) op die vraag. Ze hebben hoop, maar ook wel zorgen: "De coronacrisis zet de secularisering zeker tien jaar vooruit."

De onderzoeksredactie van EO Dit is de Dag deed samen met het Nederlands Dagblad een onderzoek naar Nederlandse kerkgangers. Daarin gaf 1 op de 5 trouwe kerkgangers aan na de coronacrisis minder te gaan. 4 procent gaf te verwachten helemaal niet meer te gaan.

In aflevering #47 van de Ongelooflijke Podcast praten Paul van Geest, Almatine Leene en Stefan Paas hierover door.

Standaardprocedure

De rooms-katholieke theoloog Paul van Geest (Theoloog des Vaderlands in 2015) maakt zich niet zo'n zorgen om de cijfers, ondanks dat uit het onderzoek blijkt dat juist de katholieke kerk hard wordt getroffen. "Voor ons is leegloop de standard procedure", zegt hij. Toch is de kerk door al die eeuwen heen niet verdwenen en zal het dat ook nu niet, denkt hij.

De gereformeerde theoloog Almatine Leene (de huidige Theoloog des Vaderlands) is wat minder laconiek: zij vraagt zich af wat voor maatschappij de ontkerkelijking oplevert. Ze is bang voor een toename van eenzaamheid, bijvoorbeeld. "In de kerk is de eenzaamheid minder", vertelt ze. "Mensen kijken naar elkaar om. Ze bellen elkaar op."

Twee richtingen

Volgens Stefan Paas (Theoloog des vaderlands in 2018) kan het grofweg twee richtingen op gaan met de kerk. "Als je nu historici leest, speelt men met twee scenario's", vertelt Paas.

Het eerste scenario is een soort loutering, waar de kerken doorheen gaan: "dan gaat er hoop machtsdenken vanaf, een hoop arrogant, misbruik en ellende, waarna het christendom doorgaat als een minderheidsgodsdienst", zegt Paas. Christenen gaan dan met nieuwe moed weer verder "in het vertrouwen dat er altijd mensen geraakt zullen worden door het verhaal", zegt de theoloog.

Het tweede scenario is een stuk negatiever voor de kerk. "Dat is dat de Westerse samenlevingen definitief hun ziel kwijt zijn en dat er soort klimaatramp plaatsvindt, maar dan op cultureel gebied", vertelt hij. Als gelovige ga ik uit van het eerste scenario", besluit hij.