‘Mensen overlijden op de wachtlijst’ – aantal le­ver­trans­plan­ta­ties vanwege overgewicht is ver­drie­vou­digd

Een te vette lever

Als we het concreet bekijken, ondergaan er landelijk zo’n 50 patiënten per jaar een levertransplantatie vanwege een te vette lever. In 2017 waren dat nog maar 15 patiënten. Zo’n vier miljoen Nederlanders hebben last van zo’n vette lever, vaak zonder het te weten. “Dit is zorgelijk”, zo zegt Mariël Croon, directeur van het MDL Fonds op Radio 1. “Er is een tekort aan donoren. Mensen overlijden op de wachtlijst”, stelt zij.

De reden dat veel mensen niet weten dat zij last hebben van een leververvetting? Het proces kan wel twintig tot dertig jaar duren. Een vette lever kan leiden tot ontstekingen; en deze zorgen ervoor dat de gezonde levercellen worden vervangen door bindweefsel. Uiteindelijk verschrompelt dan de lever en functioneert deze niet meer, waardoor een transplantatie nodig is.

• Moeder van Mette hoopt op brief van orgaanontvangers

  Moeder van Mette hoopt op brief van orgaanontvangers

Uitgesloten transplantaties

Het probleem is dat ook steeds meer orgaandonoren een vette lever hebben, waardoor een transplantatie uitgesloten is. “We zien steeds vaker dat gedoneerde levers zelf al te vet zijn, waardoor ze niet bruikbaar zijn voor een transplantatie”, zo stelt hoogleraar Harry Jansen van het Erasmus MC op Radio 1. Hoe je er dan achter komt dat je een vette lever hebt? “Houd in de gaten hoe het staat met je gewicht”, stelt Croon in een interview met het Algemeen Dagblad. “Als je overgewicht of obesitas hebt, is er een grote kans dat het niet goed gaat met je lever, omdat het vet zich daar opstapelt. Ook bij mensen met diabetes type 2 komt een vette lever vaak voor.”

Voorkomen is beter dan genezen

Leververvetting hoeft gelukkig niet altijd uit te monden in een transplantatie, je kunt zelf het tij keren, en dat heeft te maken met een gezonde levensstijl. Croon geeft in het Algemeen Dagblad een aantal tips: “Elke dag minstens een halfuur matig actief bewegen, en dan ook nog één à twee keer per week intensief. Qua eten raden we zoveel mogelijk onbewerkt voedsel aan. Het liefst vezelrijk en plantaardig.”

• Dit is wat (ultra)bewerkte voeding met ons brein doet

  Dit is wat (ultra)bewerkte voeding met ons brein doet

Risico van een levertransplantatie

Croon en Jansen maken zich dus zorgen over het toenemend aantal levertransplantaties dat nodig is. “Een levertransplantatie is het laatste redmiddel”, zegt Croon tegen de NOS. “Het is heel ingrijpend voor de patiënt, en lang niet altijd mogelijk.” Daarmee duidt Croon op het feit dat een donor en ontvanger moeten matchen en dat de patiënt na de operatie levenslang afhankelijk blijft van medicatie.” Tegen het Algemeen Dagblad vult Croon aan: “Er is een tekort aan donorlevers en deze ontwikkeling legt daar extra druk op.”

Geen eenvoudige oplossing

Dat een levertransplantatie geen eenvoudige oplossing is, weet ook Jannica van Barneveld. Zij kreeg een paar jaar geleden een nieuwe lever nadat haar leven aan een zijden draadje hing door acuut leverfalen. “Mijn lever werkte niet meer. Ik kwam in het ziekenhuis terecht en het werd zo erg dat ik mijn lichaam voelde sterven vanbinnen. Ik heb me heel erg verschrikkelijk gevoeld. Ik heb geschreeuwd om mijn moeder, om zusters. Ik voelde mij echt wegkwijnen. De artsen zeiden dat mijn lever niet meer ging herstellen. Ik had een levertransplantatie nodig.”

Jannica van Barneveld

Ik voelde mijn lichaam sterven.

Donorlever op het allerlaatste moment

Jannica: “Daar had ik nog nooit over nagedacht in mijn leven. Het was hartstikke spannend. Ik kreeg de keuze of ik op de wachtlijst wilde en ik dacht: of ik sterf of die lijst. Doe iets, het maakt mij niet uit wat.” Uiteindelijk krijgt Jannica een donorlever. “Op het allerlaatste moment.” Haar familie heeft al afscheid genomen aan haar bed en Jannica ligt in coma. Maar dan is er een donorlever, die eigenlijk net iets te groot is, maar wel haar leven redt. De operatie is intensief en levensgevaarlijk, maar ze overleeft het.

“Het was het grote dieptepunt in mijn leven, maar achteraf voelt het als zo’n zegen dat je op zo’n plek kunt komen waarin God je laatste redding is. Dat is een mooie plek om te zijn. Ik zou er niet graag nog een keer willen zijn, maar ik kwam tot de kern van mijn zijn. Alles waarvan je denkt dat het belangrijk is, valt weg. Wat je hebt, wat anderen van je vinden – het interesseert je niks meer. Je bent bij de essentie.”

• Jannica van Barneveld: ‘Ik kwam op een plek waarin God mijn laatste redding was’

  Jannica van Barneveld: ‘Ik kwam op een plek waarin God mijn laatste redding was’

• Jannica leeft dankzij een nieuwe lever

  Jannica leeft dankzij een nieuwe lever