'Leer kinderen welke aanrakingen toegestaan zijn en welke niet'

“Als kind heb ik te maken gehad met seksueel misbruik”, vertelt Cora. “Hoewel het moeilijk blijft om hierover te praten, wil ik niet dat mensen een drempel voelen om het hier met mij over te hebben. Veel slachtoffers blijven hun hele leven zwijgen, waardoor dit ongestoord door kan blijven gaan en er jaarlijks vele duizenden slachtoffers bij komen.” Toen Cora en haar man te horen kregen dat zij geen kinderen konden krijgen, kreeg Cora het verlangen om een veilige plek te creëren voor kinderen die iets soortgelijks moeten meemaken. Cora en haar man startten een kleinschalige woonvorm met pleegzorg voor kinderen van 0 t/m 18 jaar. Momenteel vangen zij zeven kinderen op.

Groot gezin

Cora heeft een druk leven als (gezinshuis-) ouder van zeven pleegkinderen en twee eigen kinderen. Dertien jaar nadat zij te horen kregen dat zij geen kinderen konden krijgen, raakte zij namelijk geheel onverwachts toch nog zwanger. “Een groot wonder van God!”, aldus Cora. “We hebben twee kinderen gekregen, iets wat menselijkerwijs onmogelijk was. In totaal zorg ik momenteel dus voor negen kinderen.”

Tijd om stil te zitten heeft Cora niet. “De kinderen zijn inmiddels tussen de zes en zestien jaar en gaan allemaal naar school. Overdag heb ik vaak evaluaties en overleggen over de kinderen met jeugdzorg en andere instanties. Tussen deze afspraken door plan ik de afspraken die ik in mijn eigen praktijk als jeugd- en gezinsprofessional heb.” Alsof dit nog niet druk genoeg was besloot zij het boekje Lise over kindermisbruik te schrijven. “Ik zie het als mijn roeping. Lang heb ik dit voor mij uitgeschoven, want ik vond het moeilijk om naar buiten te treden met wat mij in mijn jeugd is overkomen.”

Het is het woord van een volwassene tegen die van een kind

Toch lukt het Cora om zich over haar schroom heen te zetten. “Ik voelde de urgentie om iets over dit beladen onderwerp te schrijven, want de cijfers liegen er niet om; 1 op de 4 meisjes en 1 op de zes jongens heeft te maken met seksueel misbruik.” Jaarlijks komen er 62.000 kinderen bij die voor het eerst te maken krijgen met seksueel misbruik.

“Helaas doet maar 37% van de slachtoffers (of hun ouders) een melding van dit misbruik, waarvan ook nog eens 60% van de zaken wordt geseponeerd omdat er gebrek is aan bewijs. Misbruik is iets wat tussen twee mensen speelt, waardoor het het woord van de volwassene tegen die van het kind is.” Cora vindt dit vreselijk, omdat zij weet dat deze praktijken hierdoor ongestoord door kunnen gaan.

“Omdat ik de rechtstaat niet kan veranderen en er nu eenmaal overtuigend bewijs nodig is om tot een zaak en veroordeling te kunnen komen, besloot ik de andere kant -die van het jonge kwetsbare slachtoffertje- te benaderen. Met behulp van het boekje, waarin het verhaal verteld wordt van een meisje dat wordt misbruikt, hoop ik kinderen weerbaarder en mondiger te maken.”

Het boekje ‘Lise’

In het boekje ‘Lise’ gaat het over de achtjarige Lise die te maken heeft met seksueel misbruik. Zij voelt zich vaak niet fijn en denkt dat dit komt door wat de buurman weleens bij haar doet. Zij weet echter niet wat seksueel misbruik is, wat haar overkomt en hoe zij hier woorden aan kan geven. Met niemand durft zij hier over te praten”, vertelt Cora. “Het boekje is bedoeld voor (pleeg) ouders en (pleeg) kinderen en voor iedereen die voor kinderen zorgt of met kinderen werkt.

Met als doel op laagdrempelige wijze een heftig onderwerp aan te kaarten en kinderen te leren ‘nee’ te zeggen als aanraken niet fijn is en dit te melden bij iemand die zij goed kennen. Een gewaarschuwd kind staat tenslotte sterker in zijn of haar schoenen. Vaak denken kinderen dat ‘het’ erbij hoort en dat alle vaders, broers of andere familieleden en bekenden dit doen. Ik hoop dat dit boekje ertoe zal bijdragen dat kinderen die worden misbruikt, tegen hun ouders, verzorgers of leerkrachten durven te vertellen wat er speelt. Dat kinderen leren wat hun grenzen zijn.”

“Ik miste een christelijk boekje over dit onderwerp en hoop dat dit boekje ook op scholen gebruikt zal worden als verdieping op de huidige methode (‘Wonderlijk Gemaakt’) die op veel christelijke en reformatorische basisscholen wordt gebruikt.” In het boekje staan ook adviezen over het wel of niet juist handelen als er vermoedens zijn van seksueel misbruik.”

Het herkennen van misbruik bij kinderen

“Het is erg lastig om seksueel misbruik bij kinderen te herkennen”, licht Cora toe. “Elk kind reageert anders. Er zijn helaas veel kinderen aan wie je niks merkt. Ook zijn er kinderen die (extra) vrolijk zijn. Maar er zijn ook kinderen die stil zijn, of kinderen die afwijkend gedrag vertonen, zoals schaamte tijdens het omkleden in een kleedhok tijdens gym. ‘’Toch betekent dit niet automatisch dat er sprake is van misbruik”, waarschuwt zij. “Het blijft onzeker wanneer gedrag is ontstaan door misbruik of dat er iets anders (vaak onschuldigs) speelt.”

Cora adviseert om bij plotselinge gedragsveranderingen advies in te winnen bij een hulpverlener. “Probeer geen suggestieve vragen te stellen, maar luister naar het kind en schrijf alles op. Er zijn professionals die heel goed kunnen onderscheiden of er daadwerkelijk sprake is van misbruik.” 

Het boekje Lise helpt kinderen onderscheidt te maken tussen fijn aanraken en niet fijn aanraken. “Kinderen moeten beseffen dat zij mogen aangeven dat zij iets niet fijn vinden. Ook moeten kinderen weten dat het niet oké is als de meester, een vader of broer aan hun privéplekjes zit. Ik leg uit wat privéplekjes zijn en dat aanrakingen onder ondergoed nooit oké zijn. Ik hoop dat kinderen hierdoor sneller durven delen wat er speelt en misbruik hierdoor sneller doorbroken of zelfs voorkomen kan worden.”

Meer informatie over het boekje Lise is hier te vinden.

Lees ook: Paula's dochter werd seksueel misbruikt