Lectio Divina; een relatie met God op een dieper niveau
De Bijbel lezen zoals in het klooster
Niet alles in je leven zit altijd mee. Soms kom je problemen tegen die gewoon te groot zijn en die niet op te lossen zijn, zoals wanneer een dierbare overlijdt, je je baan of een geliefde kwijtraakt. Dan zijn er geen pasklare oplossingen, ook niet bij God. Dat kan zo zwaar zijn dat je in een depressie raakt. Maar toch is God dan wel bij je, maar op een andere manier. Lectio Divina, je Bijbel op een andere manier lezen, kan daarbij helpen.
Voor Margreet was de Coronacrisis een trip down memory lane. Ruim een jaar geleden zat ze ook in een lockdown, maar toen doordat ze kanker kreeg. Haar weerstand werd zo laag door de chemokuren, dat ze de omgang met anderen tot een minimum moest beperken. Ook had ze totaal geen energie meer. Ze had jaren eerder haar dochter al verloren door kanker, moest ze hier zelf nu ook doorheen?
Margreet: “Mij hielp het Stiltedagboek van Mirjam van der Vegt enorm. Dat daagt je uit om iedere dag een stukje uit de Bijbel te lezen en daarover na te denken, dat te voelen en nog weer te lezen. Heel vaak raakt iets uit die tekst je, want God wil je daarmee iets zeggen.” Margreet was voor mij een bron voor Lectio Divina. We spraken over deze kloostermanier van Bijbellezen. Lectio Divina helpt je verder op momenten dat je het gevoel hebt compleet stil te staan.
Laten gaan
Ik moest mijn dochter op negenjarige leeftijd laten gaan. Ze is naar een instelling vertrokken en daarna bij een pleeggezin gaan wonen. Ik kon niet meer voor haar zorgen, maar het was het moeilijkste wat ik ooit heb gedaan. Mensen om me heen probeerden me te troosten, of maakten het juist erger door te vragen of het echt niet langer ging. Maar niets van wat ze zeggen helpt, want zij weten niet wat je meemaakt. Zij zijn hier – gelukkig – niet doorheen gegaan, dus ze weten niet echt wat het betekent. Toen kreeg ik een gedachte: God weet wel waar je doorheen gaat, Hij gaf zijn Zoon op.
Gezien worden door God
En dat was het. Dat was wat ik nodig had. God weet waar ik doorheen ga. Ik hoef Hem dus niet uit te leggen wat ik voel, ik mag me gewoon geborgen weten bij Hem, Hij weet het. Dat maakte voor mij zo’n verschil, ik was niet meer alleen. Ik voelde me niet meer de enige op deze wereld die hier doorheen moest. Zo kunnen kleine dingen in de Bijbel zorgen dat je erkenning voelt, geraakt bent of troost ervaart. Het is geen oplossing – want die is er niet – maar het is bijna nog kostbaarder om te weten dat je gezien wordt, dat God je lijden erkent en daarin bij je is.
Lectio Divina is voor mij luisterend naar de Geest een Bijbeltekst lezen
Ook dominee en auteur Elsbeth Gruteke is met Lectio Divina bezig, ik vroeg haar wat dit voor haar betekent: “Lectio Divina is voor mij luisterend naar de Geest een Bijbeltekst lezen, dus met mijn verstand en mijn hart. Horen wat de Geest wil zeggen, aanroeren, in beweging wil zetten of waar Hij mij juist bij wil laten stilstaan. Voor mij zijn bijzondere teksten Johannes 21: ‘Gooi je net uit aan de andere kant’ en Psalm 84:12: ‘God die zijn genade en glorie niet weigert aan wie onbevangen op weg gaan’. Die laatste tekst was heel belangrijk toen ik moest kiezen in welke gemeente ik aan de slag zou gaan als predikant.”
Toen Margreet met kanker thuis zat, voelde ze zich heel alleen. Ze was heel bang, maar vond van dat ze dit niet mocht zijn. Totdat ze besefte dat Jezus ook angst had toen Hij moest sterven. Gevoelens mogen er zijn en die mag je ook uitspreken naar God. Dat brengt je op een dieper niveau en opent je je hart voor God zoals het is en niet zoals je graag zou willen dat het is. In het Stiltedagboek was ze net toe aan Job: “Niet het meest vrolijke verhaal uit de Bijbel, maar dat er stond dat er vrienden met Job meeleden, dat deed me zoveel. Mijn vrienden lieten een week niets van zich horen, ze waren sprakeloos om wat mij overkwam. Een vriendin zei: ‘Ik moest huilen toen ik vanmorgen voor je bad’. Dat is zo kostbaar!”
De stappen van Lectio Divina
Lectio Divina betekent dus dat je bezig bent met Bijbelteksten. Het gaat niet om hoeveel je leest, maar juist om wat datgene dat je leest met je doet. Deze methode is in kloosters ontwikkeld en omvat vier of vijf stappen:
- Lectio
Je leest de tekst, proeft de woorden en herleest de tekst een paar keer. Je leest wat er staat en hoe het er staat, eventueel hardop. - Meditatio
Je denk je na over de tekst. Wat staat er? Welke woorden staan er? Hoe komt het bij jou binnen? Is er iets wat je speciaal raakt? Dan kun je door naar stap drie. - Oratio
Breng het bij God. Stel je open voor wat God je wil zeggen en geef je daaraan over. Laat God weten wat de tekst met je doet, misschien wil Hij je nog extra inzichten geven. Als dat zo is, kom je bij de volgende stap. - Contemplatio
Je krijgt inzichten en ingevingen die niet van jezelf kunnen komen. Het krijgen van dit soort inzichten kun je niet afdwingen, het overkomt je. Het komt van God. Deze inzichten en ingevingen kunnen je aanzetten tot een vijfde stap. - Actio
Je gaat wat doen. Het mooiste wat Lectio Divina je geeft is dat je mag voelen en dat je dat ook aan God laat weten. Ook als je boos of teleurgesteld bent. Je krijgt een relatie met God op een dieper niveau.
Geschreven door
Joke Heijkens
