Lazarus staat op | Zonder aanzien des persoons

PopUpGedachte dinsdag 18 juni 2019 – zonder aanziens des persoons

De zon is opgegaan, de vogels fluiten, de vroege ochtend biedt rust en licht en vrolijkheid. Niet dat iedereen het zal zien, de één slaapt nog, de ander is te down om het gekwetter van de vogels te kunnen waarderen, een derde heeft hoofdpijn van het iets te lang doorgaan gisteravond. Maar het is er wel en het is beschikbaar, zonder aanzien des persoons.

In de lezing van vanochtend blijkt het een van de projecten van Jezus van Nazareth om mensen te creëren die het onderscheid tussen mensen laten vallen. Want zegt hij, zo werkt de Eeuwige zelf ook. Een helder stukje tekst op de vroege ochtend:

In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: Gij hebt gehoord dat er gezegd is: ‘Gij zult uw naaste beminnen en uw vijand haten.’

Een logische en veilige opdracht. En belangrijk: investeren in vrienden en buren en oppassen voor vijanden en mensen die je kwaad willen doen. Daar moet je verre van blijven. Probleem van deze benadering? Het lost niets op. Er is geen enkel bubbel-doorbrekend gehalte in die opdracht. Oorlogen blijven gevoerd, eeuwenlange vetes worden bestendigd, onderscheid kan gemaakt worden tussen mensen: de één is een echt mens, de ander: ja, net niet helemaal.

Zoals dat gaat aan onze grenzen. Daar komen mensen berooid en kapot aan land en we hebben er de allergrootste moeite mee als Europa om hen als mensen te behandelen. Daar zijn allerlei politieke redenen voor, maar het feit is dat ze het gevoel hebben dat ze geen mens zijn voor de Europeaan en daar zit iets in. Wie met het vliegtuig binnenkomt met papieren, of zelfs op uitnodiging, wordt met alle egards behandeld. Wie móest komen, en vluchtte, via illegale wegen omdat de rest zorgvuldig was dichtgetimmerd, wordt gezien als bedreiging en de bedreiging wordt gehaat. Dat systeem van liefhebben van wie bij je horen en haten wie niet, werkt niet. Het continueert de shit waar mensen steeds weer opnieuw in vast draaien. Zoals het niet kunnen en willen vergeven, het zo verschrikkelijk moeilijk maakt voor het slachtoffer. En het niet-kunnen is reëel hè, dat is geen knop die je even omzet. Maar je weet dat zolang je de haat nog ronddraagt, er geen einde komt aan de verbinding.

Er moet dus iets anders gebeuren dan wat er evolutionair zich ontwikkelt als de mens gewoon zijn min of meer beschaafde gang gaat – en volgens Jezus is dat dit:

Maar ik zeg u: Bemint uw vijanden en bidt voor wie u vervolgen, opdat gij kinderen moogt worden van uw Vader in de hemel, die immers de zon laat opgaan over slechten en goeden en het laat regenen over rechtvaardigen en on­rechtvaardigen.

Je bent blijkbaar toch nog niet zomaar een kind van de Vader in de hemel. Of misschien iets lichter geformuleerd: je bent typisch een kind van je vader in de hemel als het aanzien des persoons wegvalt. Dat de mate van waardering, liefde, respect en goedheid die naar de ander uitgaat, niet afhangt van wie die ander is. Dat is wat sterk geformuleerd, maar zo gaat het met de zon ook. En de regen. Die zijn niet leuker, fijner, veelvuldiger of liefdevoller naarmate jij leuker, fijner, veelvuldiger of liefdevoller bent. Er is geen sprake van een wederkerige relatie van geven en ontvangen tussen mij en de zon. De zon is er gewoon. Dat is het startpunt. En natuurlijk kun je je eraan overgeven en ertegen verzetten. In een verduisterd hoekje van je huis met een zwarte zonnebril en een airco zul je weinig merken van het feit dat de zon schijnt – maar de zon is er zelf niet minder om.

Liefde begint niet met de ander. Of bij wat de ander in je losmaakt. Godsdienst, zoals de christelijke probeert iets in je los te maken onafhankelijk van de ander. Omdat liefde niet bij die ander of bij jou begonnen is, maar omdat jij al geliefd bent voordat je überhaupt bestond. Als dat besef binnendringt, kan het er misschien toe leiden dat je liefhebt voordat er iets in de ander bestaat wat je liefde waard is. Of voordat je weet of er iets liefde-waardigs in die ander bestaat.

En zon en regen brengen groei, hè? Natuurlijkerwijs. Nog-onzichtbare kiemen komen opeens uit. Dat kan zomaar het gevolg zijn van onvoorwaardelijke zon en regen-liefde. Dat er iets tot bloei komt wat je bij die ander in eerste instantie niet eens had gezien. Zoals dat ook bij jezelf gebeurt.

Op het goede en de zon! Tot morgen.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.