Lazarus staat op | De kleintjes tegen de groten

De kleintjes tegen de groten – PopUpGedachte Woensdag 22 januari 2020

Het heeft er steeds alle schijn van dat de groten winnen. De grote landen, de grote kinderen in de klas, de grote sporters, de grote bedrijven. Maar Malcolm Gladwell stelde er zijn vragen bij in een boek over David en Goliath. De ondertitel was: underdogs, misfits and the art of battling giants. Hij geeft aan dat er ook een historische en logische reden is om te geloven dat juist de underdogs en de buitenbeentjes winnen.

Af en toe heb je dat soort schrijvers en denkers nodig om niet de moed te verliezen. Ik zit middenin de voorbereiden van een ambitieus veertigdagenproject met de bedoeling mensen uit te nodigen om te rouwen over wat er van Europa geworden is op migratie-gebied.

Veertig dagen stil worden, vasten of boete doen is een oude traditie richting Pasen en na de ervaringen in Bosnië en de jarenlange inzet met We Gaan Ze Halen vroegen we ons af of het niet tijd werd om te rouwen over de koers van Europa op dit punt. De reuzen zijn te groot, de situatie te complex, de oplossing te ver weg.

Een vriend was het er niet mee eens. Of had zo z’n twijfels. Je gaat toch weer de strijd aan, schreef hij. Je gaat toch weer – als je niet oppast – de mensen die voor een gastvrijer Europa zijn voeden en de mensen die er tegen zijn verder tegen je in het harnas jagen. Resultaat: nul.

Waarop hij vervolgens zei dat deze strijd niet te winnen is en dat hij iets goeds dichtbij huis gaat doen. En ik geloof in dat goed doen dichtbij huis, zonder poeha en tamtam. Maar de vraag of het onmogelijk is om de desastreuze effecten die het Europese beleid op vluchtelingen heeft nog te agenderen dan wel veranderen, die vraag blijft wat mij betreft open.

Niemand heeft de macht om het zomaar te veranderen. De patstelling is enorm, de inzet lijkt soms contraproductief te werken. En dat is niet alleen als het gaat om dit hoofdstuk in de Europese geschiedenis maar ook de depressie van vrienden, de pijn van een relatie die steeds verder stukloopt en ga zo maar door.

Ik lees vanochtend dit over David en Goliath: Daar kwam de Filistijn aan, voorafgegaan door zijn schildknaap; steeds dichter naderde hij David. Maar toen hij David in het oog had gekregen en hem goed had bekeken begon hij hem te honen, omdat David nog maar een jongen was, rossig en prettig van voorkomen. Hij riep David toe: ‘Ben ik soms een hond, dat je met een stok op me af komt?’

Kleine, knappe jongen (ik weet niet waarom het relevant is dat hij een knap koppie heeft, maar goed, hij ziet er niet uit alsof hij gevechten met Badr Hari heeft overleefd of daar uberhaupt ooit aan begonnen is).

En ik heb het verhaal van de David die wint altijd gezien als een puur goddelijk wonder tegen alle natuurwetten in. Want God komt zo vaak pas kijken in het leven van mensen als ze iets onverklaarbaars zien, terwijl de natuurwetten zelf goddelijke ideeën zijn volgens de teksten. En Malcolm ziet een logica in de winnende underdog en ik zet het uit mijn hoofd op een rijtje. Als je het echt wilt weten, lees het boek.

Een kampgevecht van man tegen man als manier om de strijd te beslissen is er altijd en vanzelfsprekend eentje van zwaardvechter tegen zwaardvechter, speerwerper tegen speerwerper of slingeraar tegen slingeraar. Dus Goliath zocht een zwaardvechter om de krachten mee te meten. Ongeschreven regel. En Israël was gedoemd om dat te verliezen. Goliath was groot.

Dan lezen we twee dingen: David heeft lak aan die principes en regels van het gevecht. Deze hufter moet zijn hoofd houden, of eigenlijk: in bloeddorstige taal van die tijd: zijn hoofd verliezen. Want hij beledigt de eeuwige. David stapt mentaal uit de strijd, uit de normen en mores en pakt zijn slinger. En hij lijkt klein maar een goede slingeraar is net zo veel waard als een krachtig zwaardvechter.

Goliath wordt geleid door een schildknaap, hij ziet David pas als hij dichtbij komt en houdt Davids slinger voor een stok? De man zou kunnen lijden aan een syndroom dat ook al in die tijd bekend was: een lichamelijke handicap waardoor de groei niet stopt, zo wordt je dus reusachtig, maar die ook zowel de intelligentie als het zicht belemmert. Hij ziet slecht en braakt op Gilles-de-la-Tourette achtige wijze verwensingen uit.

En David slingert en wint. Hij geeft de Godheid de eer, maar misschien niet alleen omdat het een goddelijk ingrijpen was. Die eeuwige had ook best zonder David kunnen ingrijpen. Maar misschien omdat hij niet meer bezig was met een gevecht, met de strijd van man tegen man volgens de regels, principes en het paradigma van die tijd. Hij was uit de strijdlogica gestapt en wist zich goddelijk geroepen om in te grijpen tegen de grofheid van Goliath.

Fascinerend. Ik zal verre blijven van het vereenzelvigen met David of een goddelijke koers in de uitdagingen in het leven. Er zijn teveel mensen die zich Gods naam hebben aangemeten om een eigen ding te doen, maar het is fascinerend om te zien dat het soms logisch is dat de underdog wint, de dwarse out-of-the-box doener. Er is altijd een derde weg. Oftewel: Underdogs, buitenbeentjes en de kunst van het bevechten van reuzen. Inspirerend boek.

Voor nu, voor vandaag, vrede gewenst. En alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.