Lazarus staat op | Hoop in vreemde tijden

Ze hebben de oorlog ook niet meegemaakt, hè? – PopUpGedachte maandag 29 november 2021

Als je niet meer goed weet wat het is om in oorlog te zijn, als je niet meer weet hoe het is als je leven in figuurlijke en letterlijke zin bedreigd wordt, wat het is om lief te hebben, te spelen, plannen te maken, te trouwen, kinderen te krijgen, een huis te bouwen – te midden van oorlogsgeweld in je eigen land. Je denkt weleens dat alles stopt als het oorlog is, maar dat is niet zo. Het is alleen anders, zwaarder ofzo. Tenminste, dat denk ik. Want ik heb nog nooit een oorlog meegemaakt.

Ik moet eraan denken omdat het de hoop van de profeet Amos was dat er ooit een tijd zou zijn waarin men niet meer zou weten wat een oorlog was. Dat zou echt de hemel zijn ongeveer. Dit staat er:

Vanaf de Sion klinkt zijn onderricht, vanuit Jeruzalem spreekt de Heer.
Hij zal rechtspreken tussen de volken, over machtige naties een oordeel vellen.
Zij zullen hun zwaarden omsmeden tot ploegijzers en hun speren tot snoeimessen.
Geen volk zal nog het zwaard trekken tegen een ander volk, geen mens zal meer weten wat oorlog is.
Nakomelingen van Jakob, kom mee, laten wij leven in het licht van de Heer.

Een vooruitblik, een hoopvolle profetie over een toekomst die zich al dan niet al enigszins heeft aangediend. In elk geval bedacht ik me dat ‘geen mens zal meer weten wat oorlog is’ – dat levert ook oude van dagen op die mopperen: ze hebben de oorlog ook niet meegemaakt, hè? En dan gaat het over geld over de balk smijten, zorgeloos leven, of wat dan ook maar precies.

Ook de zwaarden zullen zijn omgesmeed ondertussen en de speren. Helaas ook niet omdat de hemel is aangebroken op aarde, maar puur omdat we meer subtiele en dodelijker manieren van oorlogvoeren hebben bedacht. Wat er wél is, dat is rechtspraak tussen de volken. Dat hadden ze denk ik in Amos’ tijd niet kunnen voorstellen. Een internationaal tribunaal waar koningen en presidenten en massamoordenaars werden veroordeeld. Een Europees Hof van Justitie dat  bijvoorbeeld uitspreekt dat Hongarije geen wet mag uitvaardigen die hulp aan vluchtelingen strafbaar stelt.

We leven in vreemde tijden, maar zou zo’n profetie ver voor Christus dan toch iets voorspeld of aangevoeld hebben – iets dat er totaal anders uitziet dan de profeet Amos zich kon voorstellen. Maar dat hij wel plezier zou hebben in de gedachte dat er een periode aan zou breken waarin een ongewapend leger zou worden opgericht.

Wel een leger, maar geen wapens. Blauwhelmen. En daar gaan dingen mee mis, maar hoe direct wil je de uitwerking van zo’n profetie hebben. Internationaal recht, vredesmissies, opbouwmissies en ongewapende militairen. Ik gok zomaar dat Amos het ‘licht van de Heer’ zou noemen.

Er worden weer muren gebouwd in Europa, maar het feit dat ze er niet waren, was natuurlijk ook een soort wonder. Er liggen mensenrechten, ook al worden ze geschonden, het feit dat mensen geëerbiedigd zouden moeten worden, gewoon om dat ze bestaan en mens zijn, lijkt wel op een soort ‘regering van de Eeuwige’ waar Amos stomverwonderd over zou zijn.

Het zag er allemaal niet uit zoals Amos dacht, verwacht ik. En geen oorlog meer kennen of er een herinnering aan hebben, kan ons zorgeloos maken in plaats van liefdevol – en toch: er is zoveel, zoveel gebeurd in de wereld dat ons ook hoopvol mag stemmen.

Daar maar eens de maandag mee beginnen. Een hele goede dag gewenst vandaag. En vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.