Lazarus staat op | Beneden leven

Beneden leven – PopUpGedachte dinsdag 23 maart 2021

We leven beneden. Vastgekluisterd aan de aarde zweven we soms met ons hoofd in de wolken, maar niets daarvan kunnen we grijpen noch naar beneden trekken. Elke keer zitten we vast met onze voeten aan de aarde, zodat we nooit zeker zullen weten wat daarboven is. Daarbuiten. Daaronder. Daartussen. Heel soms realiseer ik me dan ook dat ik eigenlijk nieuwsgierig ben naar wat er na de dood gebeurt. Want niemand weet het. Niemand kwam terug. Degenen die terugkwamen van een bijna doodervaring hadden vaak een gelijkluidend verhaal, maar het was weer aan deze zijde van gene zijde en dan weten we dus niets.

We leven beneden. Hier beneden kan elk signaal van boven op honderd manieren worden uitgelegd, worden betwijfeld, geduid, gebruikt en misbruikt. Want we leven niet boven. En met boven bedoel ik niet letterlijk boven, bij de sterren, buiten de dampkring. Want daar is het ook niet, kwamen ze achter toen ze gingen ruimtetrippen. Geen God op een troon die de astronauten ontving in z’n ruimte. Ook daarboven en daarbuiten de dampkring zijn we nog vastgeklonken aan beneden. Deze plaats, deze aarde, waar we maar niet over de rand kunnen kijken, geen zicht hebben op de acherkant van het breiwerk. Geen idee, geen benul. De gelovige meent het soms even te zien in geestelijke vervoering, een andere spirituele vindt via LSD en paddo’s een ander zicht op deze werkelijkheid, maar alles blijft van beneden.

En wat doen we hier beneden? Hier zorgen we voor elkaar en hier vrezen we elkaar, hier houden we van elkaar en hier haten we elkaar. Hier halen we grondstoffen uit de grond die fantastisch zijn en gebruiken vervolgens zoveel dat het uitputtend is. Hier gaan we de strijd aan in een poging iets goeds te doen en kunnen de collateral damage niet overzien. Hier kijken we wat jaartjes vooruit, als dat lukt. Maar meestal hebben we geen idee. We weten alleen wat achter ons ligt en zelfs daarvan hebben we maar een beperkt beeld.
Het is de tragiek die Kierkegaard omschrijft als het leven dat voorwaarts moet worden geleefd, want we stappen elke dag, elk uur, elke volgende minuut een onbekende toekomst in, maar slechts achterwaarts kan worden begrepen. We kunnen alleen lijnen zien in dat wat is geweest. Wat voor ons ligt is mist.

Religie en spiritualiteit geeft handvaten hoe de mist binnen te stappen, met welke waarden en met welk vertrouwen. Wetten en regels over liefhebben en zorgdragen en de beperking van geweld, het delen van het land en zo nog veel meer. Principes van boven, hapklaar gemaakt voor beneden. Maar ook die principes kunnen weer misbruikt in de handen van ons mensen voor eigen gewin, voor macht, voor eer, wat dan ook. In de christelijke traditie komen er niet alleen regels van boven, maar komt er iemand van boven. Dit zegt de man van Nazaret vanochtend:

Maar Hij hernam: 'Gij zijt van beneden. Ik ben van boven. Gij zijt van deze wereld, Ik ben niet van deze wereld. Daarom zei Ik u, dat gij in uw zonden zult sterven, want als gij niet gelooft dat Ik ben, zult gij in uw zonden sterven.' Zij vroegen Hem toen: 'Wie zijt Gij dan?' Jezus antwoordde: 'Waarom zou Ik daar eigenlijk nog met u over spreken? Veel zou Ik over u kunnen zeggen tot uw veroordeling. Maar Hij die Mij gezonden heeft, is waarach­tig, en wat ik van Hem heb gehoord, dat zeg Ik tot de wereld.' Zij begrepen niet dat Hij hun van de Vader sprak.

Een ongemakkelijk gesprekje vol wederzijdse frustratie. De leiders van beneden die geen boodschap hebben aan de Jezus die claimt van boven te zijn. De Jezus die beweert dat het strak volhouden van wetten en regels je ziel niet gaat redden en dat bewijst door onschuldig te sterven onder de handen van degenen die het goede op die manier menen te waarborgen.

Wat is het goede? Hoe moeten we dat weten? Ze zeggen in de christelijke traditie dat er maar één goed was; de rabbi van Nazareth, omdat hij van boven kwam. En dat wie dat gelooft een spoor van leven te pakken heeft. Een lijntje met die andere werkelijkheid. Of je het gelooft of niet? Er zijn er velen die twijfelen aan alles wat religieus is, en velen die een pokkehekel hebben aan christendom – er zijn er maar weinig die twijfelen of JC goed was. Er gaat iets universeels van de man uit. Iets van boven.

Tot zover de PopUpGedachte van vanochtend. Ter overweging aangeboden. Morgen weer een nieuwe PopUpGedachte en voor nu: vrede gewenst, van boven, en alle goeds hier beneden.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.