Kinder- of vol­was­sen­doop: maakt het iets uit?

Omdat het bij de kinderdoop draait om het dopen van een baby, die nog niet in staat is om zelf een keuze te maken, wordt dit ook wel de babydoop genoemd. De volwassendoop staat beter bekend als de geloofsdoop, omdat de focus hierbij ligt op het bewust kiezen voor God.

Oproepje

Voorafgaand aan het schrijven van dit artikel hebben we een oproepje gedaan, omdat we benieuwd waren naar hoe jullie aankijken tegen de kinder- en volwassendoop. Dat we hier ruim tweehonderd reacties op kregen, geeft aan dat de meningen over dit onderwerp nogal uiteenlopen.

Anneke: “Ik ben als baby gedoopt. Ik vind niet dat je het later nog een keer kunt doen. Als volwassene kun je dan belijdenis doen om te laten zien dat je blij bent met je doop.”

Anja: “Ik ben gedoopt toen ik 21 was. Zo kun je zelf een bewust besluit nemen om Jezus te volgen. Ik heb er tot op de dag van vandaag nooit spijt van gehad. Het is een verdieping van je geloof en een verrijking voor de rest van je leven!”

Roeleke: “Ik ben als kind gedoopt en heb als jongvolwassene belijdenis gedaan. Ik heb mijn kinderen laten dopen en jaren later zijn we allemaal gedoopt door onderdompeling. Alle keuzes waren goed voor het moment. God kijkt immers naar je hart!”

Op zoek naar verzoening

Dat de discussie rondom dopen regelmatig wordt gevoerd, merkt ook Reinier Sonneveld. “Ik heb zelf een paar keer een lezing gegeven over dopen, waarin ik beide standpunten even ferm heb proberen te verdedigen. Ik merk namelijk dat met name baptistengemeenten, maar ook wel protestante gemeenten, op zoek zijn naar verzoening.” Het valt hem op dat gereformeerde kerkgangers regelmatig de overstap maken naar een baptistengemeente en daar graag volledig lid willen worden, maar wel moeite hebben met het overdopen. Maar ook andersom: protestante gemeenten krijgen de vraag of de kinderen kunnen worden opgedragen in plaats van worden gedoopt. "Je merkt dat er vanuit beide kampen wel gezocht wordt naar openingen om wat milder en wat zachter daarin te zijn. Er wordt gekeken naar hoe beide stromingen recht kan worden gedaan binnen een geloofsgemeenschap.”

Waar komen de verschillen vandaan?

“Het verschil tussen de twee doopvormen zit in de nadruk. Globaal gezegd ligt bij kinderdoop de nadruk op de keuze van God; de belofte van God. Bij volwassendoop ligt de nadruk op de keuze van de mens; de belofte van de mens richting God. Het gaat echt om een verschil in nadruk, want bij kinderdoop wordt er ook altijd gezegd dat er uiteindelijk een persoonlijke keuze moet volgen. Bij geloofsdoop wordt er ook juist weer gezegd dat het niet alleen een persoonlijke keuze is, maar dat God jou altijd eerder heeft gekozen.”

Een ander verschil tussen beide partijen is de manier van denken die ten grondslag ligt aan de stroming. Volgens Sonneveld wordt dit gevoed door het groepsmatig of individualistisch denken. “Je ziet dat de kinderdoop verreweg het populairst is door de geschiedenis heen. Je ziet dat wanneer de tijden individualistischer worden, de volwassendoop langzamerhand opkomt. Dus daar zit een heel sterke samenhang. Bij kinderdoop hoort heel erg het idee van ‘we zijn een gemeenschap en dus horen de kinderen er ook bij’. In een niet-westerse wereld ligt dat enorm voor de hand. De overeenkomst tussen de twee vormen is dat het markeert dat je bij de geloofsgemeenschap hoort.”

Wat zegt de Bijbel over baby- en geloofsdoop?

“Allereerst: de Bijbel gaat daar niet over,” benadrukt Reinier. “Deze discussie werd in Bijbelse tijden niet gevoerd. Dat heeft er onder andere mee te maken dat het gros van wat de Bijbel beschrijft gewoon bekeringen zijn. Bekeringen van volwassenen. Tegelijk ligt het heel voor de hand dat er ook kinderen gedoopt werden, omdat er in Bijbelse tijden nou eenmaal in een groepsmatig georiënteerde cultuur geleefd werd. De Bijbel is niet geschreven in tijden van een volkskerk. De Bijbel gaat dus niet over deze discussie en je kunt dit dus ook niet zomaar beslissen met een paar Bijbelteksten in de hand.”

Verbinding

Wat volgens Reinier belangrijk is, is het gedeelde belang vinden. Hij is ervan overtuigd dat we hoe dan ook geen ruzie willen en zouden moeten maken over dit onderwerp. “Het is in tijden van polarisatie nuttig om niet al te stevig te kiezen. Om niet te zeggen dat het een beter is dan het ander, maar om gewoon beide partijen de ruimte te geven en gunnen wat ze te zeggen hebben. Mensen hebben hun eigen overtuiging en dat is oké. Het is belangrijk dat je bij discussies gaat zoeken naar het gedeelde belang. En ik denk dat we met z’n allen als christenen delen dat we heel blij zijn als iemand tot waarachtig geloof komt.”

Daarnaast bestaan beide stromingen uit grote groepen, wat volgens Reinier aangeeft dat beide partijen wel een bepaalde kracht moeten hebben. Door voorzichtig te zijn met onze uitspraken en de relativiteit daarvan in te blijven zien, komen we dichter tot elkaar. “Als we erkennen dat in de traditie gewoon beide antwoorden worden gegeven, ben je al voorzichtiger.”

‘Pick your battles’

Een ander belangrijk punt om bij stil te staan is dat het geen zin heeft om alle gevechten te voeren. “Pick your battles,” tipt Reinier. “Sommige gevechten zijn belangrijker dan andere gevechten en sommige feesten zijn zo groot, dat je die niet moet laten verpesten door een of andere discussie. Ik denk dat we daarvoor volwassenheid moeten opbrengen en dat we over bepaalde discussies en pijnpunten heen moeten stappen. Natuurlijk zeg je gewoon wat je vindt, maar je hoeft dat niet te pushen, want dan verlies je het relatieve van de discussie uit het oog.”

Reinier veronderstelt dat deze discussie veel trekken heeft van een achterhoedegevecht, want kerken lopen relatief hard leeg. “Het is verre van de belangrijkste discussie die we hebben te voeren. We hebben echt grote issues als kerk en dan is dit eigenlijk een onderwerp waar we in elk geval geen ruzie over moeten maken.”

Het gaat erom dat je bij de Koning hoort

Een andere tip van Reinier is om de keuze voor jezelf niet te zwaar te maken. “Als het echt zo belangrijk was geweest, dan had het wel super duidelijk in de Bijbel gestaan. Het gaat erom dat je bij de Koning hoort. Het gaat er niet om welke kleur de knoop van Zijn jas heeft. Je kunt prima discussiëren of die knoop een bepaalde kleur heeft, maar daar gaat het uiteindelijk niet om.”

Lees ook: Jenetta: ‘Mijn doop voelde als een enorme bevrijding'