Kijk hier de documentaire 'Over de Kloof' van Maurits Chabot

Emmanuel en Alice groeiden op in hetzelfde dorp en zaten op dezelfde school. Ze raken elkaar uit het oog, maar in 1994 ontmoeten ze elkaar weer. In een moeras. Alice (een Tutsi) op de vlucht met haar 9-maanden oude baby. Emmanuel (een Hutu) op jacht met zijn militie...

De spanning tussen de Hutu's en de Tutsi's

In 1994 escaleert de spanning tussen de Hutu’s en de Tutsi’s doordat een presidentieel vliegtuig wordt neergeschoten. De Hutu-meerderheid beschuldigt de Tutsi-gemeenschap ervan dat gedaan te hebben. Honderd dagen van geweld volgen en zeker 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s vinden de dood. Tot op de dag van vandaag worden er resten gevonden van de toen vermoorde mensen.

- - - Tekst loopt door onder de video - - -

Discriminatie

Discriminatie van Tutsi's begon al vroeg. Zo was het op school gebruikelijk dat Hutu’s eerst antwoord mochten geven; daarna de Tutsi’s. De rebellenleiders verergerden het gevoel dat Tutsi’s slecht waren doordat ze op Hutu-bijeenkomsten vertelden hoe slecht de Tutsi’s waren en dat je ze niet moest vertrouwen. Eerst geloofde Emmanuel dit niet: hij ging veel met Tutsi's om en kwam zelfs bij de thuis...

Genocide in de kerk

Hutu’s en Tutsi’s leefden op één plek in vrede samen: in de kerk. Daar heerste vrede en was een gevoel van eenheid. Maar de soldaten bleven de Hutu’s vertellen dat ze Tutsi’s moesten vermoorden. Omdat Emmanuel dit in eerste instantie weigerde, begonnen de soldaten op hem en zijn vrienden te schieten. Dit zorgde ervoor dat ook Emmanuel zelf begon met moorden.

Omdat de kerk een veilige plek was, schuilden hier veel Tutsi’s. Ook hier begonnen de Hutu’s op den duur te schieten. De gaten in de daken, muren en deuren laten zien dat de kerk hevig beschoten is. Tegenwoordig is de kerk onderdeel van 'Genocide Memorial' waar de kleren en foto’s van vermoorde Tutsi’s een beeld geven van de vreselijke moordpartij.

Het moeras

Vele Tutsi’s vluchtten tijdens de beschietingen het moeras in. Zo ook Alice. De Hutu’s volgden de Tutsi’s het moeras in. Hier ontmoetten Emmanuel en Alice elkaar weer - jaren na hun gezamenlijke schooltijd. Emmanuel hakte de hand van Alice af en sneed haar in het gezicht. Op die dag verloor Alice ook haar negen maanden oude baby. Ze was alles kwijt.

Na de genocide

Na de genocide heeft Alice veel gebeden. Ze vroeg God of er iemand om vergeving zou komen vragen en of God haar de persoon wilde laten zien dit haar dit had aangedaan. Ze wilde hem zien en hoopte dat ze hem kon vergeven. Al geloofde ze niet dat ze in staat was om iemand te vergeven die haar had verminkt en haar kind en vele familieleden had vermoord.

Toen Emmanuel uit de gevangenis kwam, snakte hij naar vergeving van iedereen die hij iets aangedaan had. Hij dacht dat Alice dood zou zijn. Emmanuel: “Vergeving klinkt makkelijk. Maar ik was heel erg bang om Alice te ontmoeten.”

'Vergeef me'

Rwanda, het verdeelde land, moest opgebouwd worden. Daders en slachtoffers hielpen samen aan de wederopbouw van Rwanda. Zo ook Alice en Emmanuel. Emmanuel schrok toen hij Alice zag. Hij was bang. Hij liep naar haar toe, viel op zijn knieën en riep: “Alice! Vergeef me, want ik was het die je hand heeft afgehakt en je zo heeft verminkt.” Toen Alice hem herkende viel ze flauw. Daarna kon ze hem vergeven, omdat hij de eerste was die om vergeving kwam vragen.

Onmenselijke misdaden

Emmanuel heeft een wens: “Ik zou graag willen dat mensen over de hele wereld van ons leren. Want de misdaden die ik heb begaan zijn onmenselijk. Dus er is geen zonde die niet vergeven kan worden.”

Alice en Emmanuel hebben samen een vredesboom, een sinaasappelboom, geplant als symbool: hopelijk kunnen hun kinderen de vruchten plukken van hun verzoening.

• Schrijver Maurits Chabot over verzoening

  Schrijver Maurits Chabot over verzoening