Kant: ‘We kunnen God niet begrijpen, we kunnen alleen in God geloven’

De verlichtingsfilosoof Kant (1724-1804) probeerde ervaring en denken met elkaar te combineren. De ratio achter de godsbewijzen legde hierdoor het loodje. God valt eigenlijk niet te begrijpen volgens Kant. Dat lijkt een voor de hand liggende gedachte, maar het is misschien wel dankzij Kant dat deze aanname in de filosofie common sense is geworden.

De drie regels van Kant

De gedachten van Immanuel Kant over God zijn niet bepaald eenvoudig.  Hij heeft drie maximes of regels die tegelijk hoog gehouden moeten worden als het over God gaat:

1. Je doet het goede omwille van het goede – niet omwille van God, en zelfs niet dat je er (in een later leven) voor beloond wordt;
2. Dit is het postulaat of grondslag van de bewering: uiteindelijk leidt goed doen tot geluk – ook als dat niet in dit leven is;
3. Datgene wat er ultiem voor verantwoordelijk is dat goed doen leidt tot geluk, is God. Zoiets moet er zijn. En daarom moet je God postuleren. Anders klopt de bovenstaande grondslag van de bewering niet.

Met Kant verdwijnen de godsbewijzen achter de horizon van de wetenschap. God valt niet te bewijzen. Kant verbindt geloof vooral met moraal en het goede doen. Waarbij ook hier God niet de reden is om het goede te doen. Dat is het goede zelf.

Kant in het kort

Geboren: 22 april 1724 Köningsberg, Duitsland

Gestorven: 12 februari 1804 Köningsberg, Duitsland

Vriend: Joseph Green, een Engelse handelaar en boezemvriend van Kant die in Köningsberg was komen wonen.

Opmerkelijk: Kant is nooit getrouwd en was uiterst punctueel. Hij volgde een strikt dagschema en verliet zijn woonplaats zelden.

Bekendste boek: Kritiek van de zuivere rede (1781)

Quotes (om indruk te maken op verjaardagen)

‘De mens is het enige wezen dat opvoeding nodig heeft.’

‘Als rechtvaardigheid verloren gaat, heeft het geen zin meer dat mensen op aarde leven.’

‘Als men iets niet kan bewijzen of weerleggen, kan men enkel maar ‘geloven’.’

‘Misvattingen ontstaan niet alleen doordat men dingen niet weet, maar ook doordat men zich al een oordeel aanmatigt, terwijl men nog niet alles weet wat daartoe nodig is.’

‘Het stellen van goede vragen, is een bewijs van een goed verstand.’

Hij vergat de tijd

Zijn leven lang woonde Kant in Koningsbergen in Pruisen, het huidige Kaliningrad. Hij groeide op in een streng piëtistisch gezin. Geloof en moraal hingen sterk samen. Al op zijn zestiende ging hij naar de universiteit waar hij theologie, filosofie, wiskunde en natuurkunde studeerde.

Elke dag maakte Kant precies op hetzelfde tijdstip een wandeling. Hij zou deze wandeling maar één keer hebben overgeslagen, omdat hij vol aandacht aan het lezen was in het boek ‘Emile’ van Rousseau. Hij vergat de tijd.